Monaster Narodzenia św. Jana Chrzciciela w Leuszynie

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Monaster Narodzenia św. Jana Chrzciciela
Иоанно-Предтеченский женский монастырь
Ilustracja
Monaster na fotografii Siergieja Prokudina-Gorskiego
Państwo

 Rosja

Miejscowość

Leuszyno (zatopiona miejscowość)

Kościół

Rosyjski Kościół Prawosławny

Rodzaj klasztoru

żeński

Eparchia

jarosławska i rostowska

Ihumenia

Agnia (Błagowieszczenska)[1] (ostatnia)

Klauzura

nie

Liczba mnichów (1917)

ok. 700

Obiekty sakralne
Sobór

Pochwały Matki Bożej

Założyciel klasztoru

mniszka Sergia, ihumenia Taisa, Świątobliwy Synod Rządzący

Styl

bizantyjsko-rosyjski

Data budowy

1875–1885

Data zamknięcia

1931

Data zburzenia

1941–1946

Data reaktywacji

nie reaktywowany

Położenie na mapie Rosji
Mapa konturowa Rosji, po lewej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Monaster Narodzenia św. Jana Chrzciciela”
58°46′53,0040″N 38°04′50,0160″E/58,781390 38,080560
Strona internetowa

Monaster Narodzenia św. Jana Chrzcicielaprawosławny żeński klasztor w Leuszynie nad Iłosem i Szeksną, istniejący w latach 1875–1931. W latach 1941–1946 miejsce, na którym się znajdował, zostało zalane w czasie tworzenia sztucznego Zbiornika Rybińskiego.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Powstanie wspólnoty[edytuj | edytuj kod]

Wspólnota monastyczna w Leuszynie została założona w 1875 przez mniszkę Sergię z monasteru Mądrości Bożej w Rybińsku[2]. Wezwanie klasztoru odnosiło się do cerkwi położonej w Leuszynie. Wewnętrzne spory we wspólnocie sprawiły, że w pierwszych latach jej funkcjonowania trzykrotnie zmieniała się jej przełożona. Ostatecznie metropolita petersburski Izydor skierował do Leuszyna mniszkę Taisę z monasteru Ikony Matki Bożej „Znak” w Zwance. Również ona, zniechęcona atmosferą panującą w klasztorze, planowała go opuścić. Jak jednak później wspominała, postanowiła w nim pozostać po tym, gdy objawiła się jej Matka Boża[3]. W 1885 wspólnota została oficjalnie przekształcona w żeński monaster, a mniszka Taisa otrzymała godność ihumeni[3].

Funkcjonowanie monasteru w Rosji carskiej[edytuj | edytuj kod]

Natychmiast po otwarciu monasteru rozpoczęto na jego terenie budowę soboru Pochwały Matki Bożej, wzorowanego na soborze Zaśnięcia Matki Bożej w ławrze Peczerskiej. Sobór zaprojektował Michaił Szczurupow, budowa obiektu trwała od 1887 do 1891[3].

Na przełomie XIX i XX wieku był to jeden z największych żeńskich klasztorów Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego, o znaczeniu porównywanym z monasterem w Szamordinie i w Diwiejewie. Jego przełożona, ihumenia Taisa, określana była jako ihumenia całej Rusi. Dzięki jej działalności mniszki z Leuszyna stanęły następnie na czele kolejnych żeńskich klasztorów: Terapontowskiego, pustelni nad Jeziorem Czarnym, św. Jana Rylskiego w Petersburgu, św. Jana Teologa w Surze, w Woroncowie oraz w Parfienowie[2]. W monasterze funkcjonował zwyczaj nieustającego odczytywania akafistu do Matki Bożej przed czczoną w nim ikoną, w specjalnie zbudowanej na ten cel kaplicy (otwartej w 1905 i poświęconej w 1906 przez Jana Kronsztadzkiego), gdzie gromadzono wszystkie czczone przez Cerkiew wizerunki maryjne. Zwyczaj ten nie był znany w żadnym innym monasterze rosyjskim[2]. W 1917 w monasterze przebywało blisko 700 mniszek i posłusznic[2]. Łączyły one zachowywanie surowej reguły modlitewnej z obowiązkiem pracy społecznej w prowadzonych przez monaster instytucjach: szkołach, przytułku, szpitalu lub w pracowniach wytwarzających wyposażenie świątyń[4]. Monaster zaliczany był do klasztorów I klasy (status ten otrzymał w 1903)[1]. W 1915 zmarła ihumenia Taisa, którą zastąpiła wskazana przez siostry uczennica duchowa – mniszka Agnia[1].

Zamknięcie i zniszczenie monasteru[edytuj | edytuj kod]

Po rewolucji październikowej monaster został przekształcony w rolniczą spółdzielnię pracy, co przez kilka lat zapewniło mu przetrwanie. Przy wspólnocie nadal działał szpital i przytułek, mniszki rozpoczęły także wznoszenie stacji elektrycznej i młyna parowego, praca spółdzielni była wysoko oceniania. Ostatecznie jednak została ona przekształcona w sowchoz, a mniszki musiały go opuścić[1]. Klasztor funkcjonował do 1931, kiedy został zamknięty przez władze radzieckie[2]. Według innego źródła zakonnice musiały opuścić Leuszyno już w 1924[1].

W latach 1941–1946 monaster został ostatecznie zniszczony – zatopiony wodami tworzonego sztucznego Zbiornika Rybińskiego[2].

W 2002, w momencie, gdy poziom wód w Zbiorniku Rybińskim poważnie się obniżył, arcybiskup wołogodzki i wielkoustiuski Maksymilian odprawił molebień na miejscu zniszczonego klasztoru[5]. Od 1999 w nocy z 6 na 7 lipca we wsi Miaksa nad brzegiem zbiornika odbywa się modlitewne czuwanie upamiętniające monaster[6]. Uroczystości te organizowane są jednak bez błogosławieństwa ordynariusza eparchii wołogodzkiej, na terenie której położony jest teren dawnego monasteru i są krytykowane przez jej przedstawicieli za niekanoniczny przebieg[7].

Monaster posiadał od 1894 placówkę filialną w Petersburgu. Działała ona do 1932. W 2000 cerkiew na terenie placówki została zwrócona wiernym[8].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]