Monaster Narodzenia Przenajświętszej Bogurodzicy w Zwierkach

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Monaster Narodzenia Przenajświętszej Bogurodzicy
Ilustracja
Monaster w Zwierkach, na pierwszym planie cerkiew św. Męczennika Gabriela
Państwo

 Polska

Województwo

 podlaskie

Miejscowość

Zwierki
Zwierki 46
16-060 Zabłudów

Kościół

Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny

Rodzaj klasztoru

monaster

Eparchia

Diecezja białostocko-gdańska

Ihumenia

Anastazja (Charkiewicz)

Klauzura

nie

Typ monasteru

żeński

Liczba mniszek (2022)

31

Obiekty sakralne
Cerkiew

św. Męczennika Gabriela

Kaplica

Narodzenia Przenajświętszej Bogurodzicy

Materiał budowlany

cegła

Data budowy

2008

Położenie na mapie gminy Zabłudów
Mapa konturowa gminy Zabłudów, blisko centrum na lewo u góry znajduje się punkt z opisem „Zwierki, monaster”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, po prawej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Zwierki, monaster”
Położenie na mapie województwa podlaskiego
Mapa konturowa województwa podlaskiego, blisko centrum po prawej na dole znajduje się punkt z opisem „Zwierki, monaster”
Położenie na mapie powiatu białostockiego
Mapa konturowa powiatu białostockiego, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Zwierki, monaster”
Ziemia53°03′20″N 23°17′23″E/53,055642 23,289814

Monaster Narodzenia Przenajświętszej Bogurodzicy – jeden z sześciu prawosławnych klasztorów żeńskich w Polsce. Znajduje się we wsi Zwierki, na terenie diecezji białostocko-gdańskiej Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego.

Przełożoną klasztoru jest ihumenia Anastazja (Charkiewicz). W 2022 r. w monasterze zamieszkiwało 31 sióstr (w tym 22 mniszki)[1].

Historia[edytuj | edytuj kod]

Okres carski[edytuj | edytuj kod]

Monaster w Zwierkach jest kontynuatorem tradycji klasztoru w Krasnymstoku (obecnie Różanystok, wieś położona niedaleko Dąbrowy Białostockiej). Krasnostocki monaster został założony w 1901 przez ihumenię Helenę (Konowałową), byłą nowicjuszkę klasztoru w Leśnej. Dzięki trudowi sióstr na czele z ihumenią Heleną monaster w ciągu 15 lat istnienia bardzo się rozwinął, liczył w 1915 około 90 sióstr, które wybudowały cerkiew Zaśnięcia Bogurodzicy, założyły pensjonat dla dziewcząt przygotowujący pedagogów do szkół parafialnych, przytułek dla sierot, internaty, szpital, aptekę, dom pielgrzyma, stołówkę i wiele innych punktów pomocy. Wychowano tam około 600 dzieci. Całe gospodarstwo było doskonale utrzymane i wzorowo prowadzone.

I wojna światowa[edytuj | edytuj kod]

W wyniku działań wojennych krasnostocki monaster został ewakuowany w okolice Moskwy do pustelni św. Katarzyny, dokąd siostry zabrały cudowną Krasnostocką Ikonę Matki Bożej, pochodzącą z XVI w.

Po zajęciu przez Niemców Różanegostoku, w jednej z cerkwi urządzono stajnię i skład paszy dla koni. Zajęto wszystkie klasztorne budynki. W 1918 wycofujący się Niemcy przekazali wszystkie zajęte budynki klasztorne wraz z 36 hektarami ziemi Kościołowi rzymskokatolickiemu. W 1919 władze kościelne przekazały cały majątek salezjanom. Z uwagi na wojnę domową w Rosji, ihumenia Helena wraz z grupą sióstr, które wyszły cało z bolszewickiego przewrotu, wróciła w 1921 do Różanegostoku.

Czas tułaczki[edytuj | edytuj kod]

Po powrocie do Różanegostoku siostry żywiły nadzieję, że znajdą przytułek w wybudowanych przez nie cerkwiach i domach klasztornych. Tak się jednak nie stało. Salezjanie nie zgodzili się na pobyt sióstr i musiały one udać się do Grodna. Wspólnota nie miała stałego miejsca pobytu. Po opuszczeniu Grodna przebywała znów w Różanymstoku, następnie w Żyrowiczach i Połocku (w monasterze św. Eufrozyny Połockiej). Sytuacja taka trwała aż do 1993.

Powołanie we Francji[edytuj | edytuj kod]

Nową kartę w historii monasteru otwierają dwie nowicjuszki Anna Charkiewicz i Anna Dziemiach, które okres nowicjatu odbywały w monasterze Opieki Matki Bożej we Francji, w miejscowości Bussy-en-Othe w Burgundii. Dwie polskie nowicjuszki uczyły się tam życia monastycznego, przygotowywały się do założenia w ojczystym kraju wspólnoty zakonnej, która będzie kontynuacją krasnostockiego monasteru. 7 października 1992, z inicjatywy arcybiskupa Sawy, ówczesnego ordynariusza białostocko-gdańskiego, dokonano postrzyżyn małej schimy nowicjuszek: Anny Charkiewicz z imieniem Anastazji i Anny Dziemiach z imieniem Atanazji.

Po powrocie do Polski młode mniszki zamieszkały przy soborze św. Mikołaja w Białymstoku pod duchową opieką arcybiskupa Sawy. Codziennie uczestniczyły we wszystkich nabożeństwach celebrowanych w soborze. Do ich obowiązków należało sprawowanie posługi przy relikwiach św. męczennika Gabriela.

Reaktywacja monasteru[edytuj | edytuj kod]

Dekretem arcybiskupa Sawy z 25 stycznia 1993 został otwarty Prawosławny Żeński Dom Zakonny Narodzenia Przenajświętszej Bogurodzicy, podlegający bezpośrednio ordynariuszowi białostocko-gdańskiemu. 7 maja 1993 arcybiskup Sawa wraz z arcybiskupem grodzieńskim i wołkowyskim Walentym dokonali uroczystego poświęcenia i otwarcia żeńskiego Monasteru Narodzenia Przenajświętszej Bogurodzicy w nowo wzniesionym budynku przy cerkwi św. Proroka Eliasza w Białymstoku–Dojlidach, w którym wspólnota mieszkała do 2008. Przełożoną monasteru została ihumenia Anastazja (Charkiewicz).

28 kwietnia 1996 arcybiskup Sawa dokonał położenia kamienia węgielnego pod cerkiew św. Męczennika Gabriela we wsi Zwierki koło Zabłudowa, a 10 października 1999 nowy ordynariusz diecezji, biskup Jakub poświęcił krzyż na uwieńczonej kopułą cerkwi. Pierwszą liturgię w cerkwi odprawiono w 2003, w dzień święta męczennika Gabriela. Po nabożeństwie wmurowano akt erekcyjny pod budowę żeńskiego monasteru Narodzenia Przenajświętszej Bogurodzicy. 24 lipca 2003 z inicjatywy metropolity mińskiego i słuckiego Filareta, przekazano na rzecz monasteru jedną z kopii Krasnostockiej Ikony Matki Bożej (oryginalna ikona znajduje się w monasterze św. Eufrozyny w Połocku). W 2007 niedaleko cerkwi w Zwierkach, w pobliskim lesie postawiono krzyż upamiętniający miejsce pochówku św. Gabriela Męczennika w 1690. We wrześniu 2008 monaster Narodzenia Przenajświętszej Bogurodzicy został ostatecznie przeniesiony z Białegostoku do Zwierek, rodzinnej wsi św. Gabriela.

W budynku klasztornym istnieje kaplica domowa pod wezwaniem Narodzenia Bogurodzicy. Posiada rzeźbiony ikonostas, do którego ikony piszą siostry z pomocą ojca Romana z Rosji.

Jesienią 2009 bracia z monasterów w Jabłecznej i Supraślu pomogli w zagospodarowaniu terenu wokół zwierkowskiego monasteru. Zasadzono część lasu, ufundowanego przez Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Białymstoku.

30 sierpnia 2010 dzięki staraniom Bazylego Piwnika i Marka Jakimiuka do klasztoru przywieziono ikonę Matki Bożej Pantanassa (cs. Wsiecaryca; pol. Królowa Wszystkiego) z Monasteru Watopedzkiego na Athosie.

Współcześnie[edytuj | edytuj kod]

Budowę cerkwi ukończono w 2012. Polichromię wewnątrz świątyni wykonali ikonografowie z Moskwy pod kierunkiem Władimira Szczerbinina. Cerkiew została konsekrowana 20 października 2012 przez metropolitę Sawę, arcybiskupa białostockiego i gdańskiego Jakuba, biskupa supraskiego Grzegorza oraz biskupa kineszemskiego i palechskiego Hilariona (z Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego). W 2014 ukończono budowę wolnostojącej dzwonnicy przy cerkwi[2].

20 sierpnia 2016 monaster odwiedził patriarcha antiocheński Jan X[3], w sierpniu 2018 r. – metropolita całej Ameryki i Kanady Tichon, zwierzchnik Kościoła Prawosławnego w Ameryce[4], a 21 września 2018 r. – patriarcha aleksandryjski Teodor II[5].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. KLASZTORY → Klasztor Narodzenia NMP w Zwierkach. orthodox.pl. [dostęp 2022-02-28].
  2. J. Charkiewicz – Święto monasteru w Zwierkach. „Wiadomości Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego”, nr 6/2014, Wydanie Warszawskiej Metropolii Prawosławnej, ISSN 0239-4499, s. 5
  3. Oficjalna strona Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego – Patriarcha Antiochii Jan X w monasterze w Zwierkach [dostęp: 20.08.2016.]
  4. Wiaczesław Perek: Metropolita Ameryki i Kanady w Białymstoku. orthodox.pl, 21 sierpnia 2018. [dostęp 2018-08-22].
  5. ks. Paweł Zabrocki: Patriarcha Teodor w Bielsku Podlaskim. orthodox.pl, 21 września 2018. [dostęp 2018-09-24].

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]