Monaster Trójcy Świętej w Słucku
53°00′58″N 27°32′42″E/53,016111 27,545000_(2).jpg) Główna cerkiew klasztorna, ilustracja Napoleona Ordy | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Kościół | |
| Eparchia | |
| Obiekty sakralne | |
| Sobór |
Trójcy Świętej |
| Styl | |
| Data budowy |
1865–1867 (przebudowa) |
| Data zamknięcia |
1930 |
| Data zburzenia |
lata 50. XX wieku |
| Data reaktywacji |
nie reaktywowany |
Położenie na mapie Białorusi  | |
| 53°00′58″N 27°32′42″E/53,016111 27,545000
| |
Monaster Trójcy Świętej – prawosławny męski klasztor w Słucku, założony przed XIII w. i zniszczony na polecenie władz stalinowskich w latach 30. XX wieku.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Początki[edytuj | edytuj kod]
Dokładny moment powstania klasztoru nie jest znany. Być może istniał on już na początku XI stulecia[1], a z pewnością funkcjonował w 1205. Pierwsi przełożeni klasztoru byli hieromnichami, niektórzy – schimnichami. Przybywali oni do Słucka z monasterów w Kijowie, a na urzędzie przełożonych zatwierdzali ich metropolici kijowscy, bez pośrednictwa biskupów turowskich[1]. Według innego źródła monaster w Słucku powstał dopiero w XV w.[2].
XVI–XVIII w.[edytuj | edytuj kod]
W 1571 przełożonym klasztoru został późniejszy prawosławny, a następnie unicki metropolita Michał Rahoza[1]. W XVI w. monaster w Słucku był jednym z głównych ośrodków prawosławnego życia monastycznego w Wielkim Księstwie Litewskim[3]. W XVII–XVIII w. była to jedna z dwóch prawosławnych wspólnot monastycznych w Rzeczypospolitej[a], której przełożony otrzymywał automatycznie godność archimandryty[4].
Od 1755 w klasztorze wystawione dla kultu były relikwie Gabriela Zabłudowskiego, nieoficjalnie czczonego jako święty[5][b]. Po przyjęciu przez większość prawosławnych monasterów Rzeczypospolitej postanowień unii brzeskiej i przejściu mnichów do Zakonu Bazylianów Świętego Jozafata Słuck i znajdujący się w nim monaster stały się w XVIII w. największym prawosławnym ośrodkiem Wielkiego Księstwa Litewskiego, zaś w 1786 został siedzibą biskupów pomocniczych eparchii mścisławskiej, mohylewskiej i orszańskiej (białoruskiej)[6]. Posiadał siedem monasterów filialnych[7]. Przełożeni klasztoru byli mianowani przez metropolitów kijowskich w porozumieniu z właścicielami Słucka – Radziwiłłami[8]. Przy monasterze działała szkoła bracka[9].
W latach 1865–1867 przeprowadzona została gruntowna przebudowa zabudowań klasztornych w stylu późnoklasycystycznym[10]. Przed rewolucją październikową był jednym z sześciu czynnych klasztorów eparchii mińskiej Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego[11]. Działał do 1930, gdy został zlikwidowany. W latach 50. XX wieku rozebrano ostatnie elementy jego dawnych zabudowań. W 1994 na jego miejscu wzniesiono pamiątkowy krzyż[10].
Architektura[edytuj | edytuj kod]
Przełożeni monasteru[edytuj | edytuj kod]
W I Rzeczypospolitej[edytuj | edytuj kod]
W okresie przynależności Słucka do I Rzeczypospolitej monaster Trójcy Świętej był zarządzany przez archimandrytów. Przełożonego klasztoru wskazywał każdorazowo przez prawosławny metropolita kijowski, jednak nie mógł czynić tego bez konsultacji z miejscowym bractwem cerkiewnym oraz bez zgody Radziwiłłów, ktitorów monasteru. Dopiero po wyrażeniu przez nich aprobaty kandydat na archimandrytę mógł udać się do Kijowa na ceremonię otrzymania wymienionej godności[4]. Urząd przełożonego monasteru Trójcy Świętej w Słucku cieszył się w hierarchii prawosławnej w Rzeczypospolitej znacznym prestiżem[4].
Majątek i uposażenie monasteru[edytuj | edytuj kod]
W XVI w. monaster posiadał prawo połowu ryb i bobrów w rzece Oressie oraz jeziorach Mid i Wepr[1]. W XVII w. majątek wspólnoty znacznie się powiększył, co umożliwiło klasztorowi prowadzenie ożywionej działalności ekonomicznej. Własnością monasteru było przedmieście Trojczany na terenie Słucka, zamieszkiwane według danych z 1678 przez 26 gospodarzy, jak również wsie Duchowicze, Retłowicze, Sieniechowo, Jarminsk, Lypiłowicze i Ubibacki[12].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Obok monasteru Świętego Ducha w Wilnie.
- ↑ Jego kanonizacja odbyła się w 1820.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d Słuckij Swiato-Troickij monastyr' so wriemieni jego osnowanija. nasledie-sluck.by. [dostęp 2012-09-05]. (ros.).
- ↑ Mironowicz A.: Biskupstwo turowsko-pińskie w XI–XVI wieku. Trans Humana, 2011, s. 260–261. ISBN 978-83-61209-55-3.
- ↑ Mironowicz A.: Kościół prawosławny w Polsce. Białostockie Towarzystwo Historyczne, 2006, s. 222. ISBN 83-60456-02-X.
- ↑ a b c A. Mironowicz, Życie monastyczne w Rzeczypospolitej [w:] red. A. Mironowicz, U. Pawluczuk, P. Chomik: Życie monastyczne w Rzeczypospolitej. Białystok: Zakład Historii Kultur Pogranicza Instytutu Socjologii Uniwersytetu w Białymstoku, 2001, s. 45–46. ISBN 83-902928-8-2.
- ↑ Mironowicz A.: Kościół prawosławny w Polsce. Białostockie Towarzystwo Historyczne, 2006, s. 437. ISBN 83-60456-02-X.
- ↑ Mironowicz A.: Kościół prawosławny w Polsce. Białostockie Towarzystwo Historyczne, 2006, s. 190–191. ISBN 83-60456-02-X.
- ↑ Mironowicz A.: Kościół prawosławny w Polsce. Białostockie Towarzystwo Historyczne, 2006, s. 455. ISBN 83-60456-02-X.
- ↑ Mironowicz A.: Kościół prawosławny w Polsce. Białostockie Towarzystwo Historyczne, 2006, s. 456. ISBN 83-60456-02-X.
- ↑ Mironowicz A.: Kościół prawosławny w Polsce. Białostockie Towarzystwo Historyczne, 2006, s. 461. ISBN 83-60456-02-X.
- ↑ a b Opis monasteru w portalu radzima.org
- ↑ МИНСКАЯ ЕПАРХИЯ В ПЕРИОД РЕВОЛЮЦИОННЫХ ПОТРЯСЕНИЙ 1917 ГОДА И ВО ВРЕМЯ НЕМЕЦКОЙ И ПОЛЬСКОЙ ОККУПАЦИИ БЕЛОРУССИИ (ДО МАРТА 1921 Г.)*. [dostęp 2012-06-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-04-04)].
- ↑ R. Degiel: Protestanci i prawosławni. Patronat wyznaniowy Radziwiłłów birżańskich nad Cerkwią prawosławną w księstwie słuckim w XVII w.. Warszawa: NERITON, 2000, s. 54. ISBN 83-86842-73-3.