Monaster Zmartwychwstania Pańskiego w Goricach

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Monaster Zmartwychwstania Pańskiego
Горицкий Воскресенский монастырь
nr rej. 3510153000[1]
Ilustracja
Widok ogólny
Państwo

 Rosja

Obwód

 wołogodzki

Miejscowość

Goricy

Kościół

Rosyjski Kościół Prawosławny

Rodzaj klasztoru

monaster

Eparchia

wołogodzka

Ihumenia

Tabita (Fiodorowa)[2]

Klauzura

nie

Typ monasteru

żeński

Obiekty sakralne
Cerkiew

Wprowadzenia Matki Bożej do Świątyni

Cerkiew

Opieki Matki Bożej

Styl

ruski, klasycystyczny

Materiał budowlany

kamień, cegła

Data budowy

XVI w.

Data zamknięcia

1918

Data reaktywacji

1999

Położenie na mapie obwodu wołogodzkiego
Mapa konturowa obwodu wołogodzkiego, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Goricy, monaster Zmartwychwstania Pańskiego”
Położenie na mapie Rosji
Mapa konturowa Rosji, po lewej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Goricy, monaster Zmartwychwstania Pańskiego”
Ziemia59°51′51″N 38°15′36″E/59,864167 38,260000

Monaster Zmartwychwstania Pańskiegoprawosławny żeński klasztor w Goricach, w obwodzie wołogodzkim, nad Szeksną, w jurysdykcji eparchii wołogodzkiej Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Pierwsze wieki[edytuj | edytuj kod]

Widok monasteru z lotu ptaka

Monaster został utworzony najwcześniej między końcem XIV w. a piątą dekadą XV w. Pierwsza pisemna wzmianka o klasztorze znajduje się w gramocie księcia wieriejsko-biełozierskiego Michaiła Andriejewicza skierowanej do Tryfona, ihumena monasteru św. Cyryla Biełozierskiego, w której książę nadawał temu klasztorowi wyłączne prawo połowów ryb na terenach między monasterem św. Nikity i monasterem w Goricach. W XVI w. wspólnotę w Goricach tworzyły mniszki żyjące w osobnych celach, spotykających się jedynie podczas nabożeństw. W 1565 przebywało w nim 71 mniszek, kapłan i diakon, w 1623 – 36 mniszek, w połowie tego samego stulecia – 69 mniszek i posłusznic, w 1710 – 24 mniszki, 37 sióstr riasofornych i 18 posłusznic[3]. Od II poł. XVI w. monaster stał się jednym z miejsc zesłania i przymusowego odosobnienia kobiet, których mężowie popadli w carską niełaskę. W 1568 do monasteru zesłano Eufrozynę (po przymusowych postrzyżynach mniszych – Eudokię), małżonkę księcia starickiego Andrzeja[3]. Trafiły do niego również dwie byłe żony Iwana GroźnegoAnna Kołtowska (w 1586 wymieniona jako przełożona wspólnoty) i Maria Nagoj, druga żona carewicza Iwana Iwanowicza Teodozja Sołowa oraz córka Borysa Godunowa Ksenia (mniszka Olga). W 1601 w klasztorze przebywała księżna Marfa Czerkasska z małoletnim bratankiem Michaiłem Romanowem, późniejszym carem[3]. Zabudowania monasteru Zmartwychwstania Pańskiego były początkowo drewniane. W 1544 w kompleksie klasztornym wzniesiony został pierwszy murowany sobór pod tym samym wezwaniem, co cały monaster. Następnie dostawiono do niego cerkiew Smoleńskiej Ikony Matki Bożej, przebudowaną w latach 40. tego samego stulecia, zaś na początku XIX w. przekształconą w boczny ołtarz soboru[3].

XVIII–XX w.[edytuj | edytuj kod]

W 1764, podczas sekularyzacji majątku cerkiewnego i przejęcia przez państwo utrzymania monasterów, klasztor w Goricach zaliczono do wspólnot III klasy. W 1799 został przeniesiony z eparchii wołogodzkiej do nowogrodzkiej, zaś w 1812 wprowadzono w nim cenobityczną regułę[3]. W końcu XVIII w. monaster podupadł, do jego odnowy doszło za sprawą starań ihumeni Maurycji (Chodniewej), kierującej klasztorem od 1810 do 1855, i jej bliskiej pomocnicy mniszki Teofanii (Gotowcowej). Ta ostatnia w 1845 opuściła Goricy na czele grupy ok. 20 sióstr, by założyć nowy klasztor w Petersburgu[3].

W okresie kierowania monasterem przez ihumenię Maurycję w kompleksie monasterskim wzniesiono klasycystyczny sobór Trójcy Świętej, oddany do użytku w 1821. Dziesięć lat później mniszka Marta (Chowańska) ufundowała cerkiew domową Opieki Matki Bożej przy klasztornym szpitalu.

W połowie XIX w. w klasztorze żyło 59 mniszek (w tym cztery schimniszki), 52 posłusznice riasoforne i 4 posłusznice, zaś na początku wieku XX – 108 mniszek i 213 posłusznic[3]. Niektóre kobiety rozpoczynające życie mnisze w Goricach zostały następnie przełożonymi innych monasterów. Na początku XX wieku monaster był jedną z żeńskich wspólnot, które wspierał finansowo Jan Kronsztadzki[3].

Po rewolucji październikowej[edytuj | edytuj kod]

Sobór Trójcy Świętej w kompleksie klasztornym (od 1918 nieużytkowany liturgicznie)

Po 1918 klasztor został przekształcony w rolniczą komunę pracy, w której przebywało 350 osób. Według wspomnień mieszkańców okolicy podczas wojny domowej w Rosji w Jeziorze Białym utopiono ok. 50 starszych mniszek z klasztoru. W 1929 zabudowania monasterskie władze przekazały kołchozowi „Kołos”, muzeum i szkołę dla młodzieży wiejskiej. Niektóre mniszki pozostały w kołchozie jako zwykłe robotnice lub zamieszkiwały w sąsiednich wsiach; w latach 30. XX wieku zostały poddane represjom[3]. Ostatnia ihumenia monasteru, Zozyma (Rybakowa), w 1921 została aresztowana i oskarżona o ukrywanie majątku klasztornego w czasie jego zamykania. Po zwolnieniu Zozyma żyła razem z kilkoma siostrami w Biełoziorsku, tam w 1937 została aresztowana, skazana na śmierć i rozstrzelana. Około stu mniszek z Goric zostało rozstrzelanych w czasie wielkiego terroru w Lewaszowie[3].

W czasie II wojny światowej na terenie monasteru znajdował się dom inwalidów z klubem w budynku dawnego soboru Trójcy Świętej. Od lat 70. kompleksem budynków administrowało muzeum, które zajmowało również położony w niedalekiej odległości monaster św. Cyryla Biełozierskiego[3].

Restytucja[edytuj | edytuj kod]

Cerkiew Wprowadzenia Matki Bożej do Świątyni

W 1990 Rosyjski Kościół Prawosławny odzyskał XVII-wieczną cerkiew Wprowadzenia Matki Bożej do Świątyni, położoną poza obrębem murów klasztornych, przy której erygowana została parafia. W 1994 odbyła się w niej pierwsza od 1918 Święta Liturgia. W 1999 monaster Zmartwychwstania Pańskiego został restytuowany, a jego pierwszą przełożoną została mniszka Eufalia (Lebiediewa). Mniszki modliły się w cerkwi Wprowadzenia Matki Bożej do Świątyni, a od 2003 także w cerkwi Opieki Matki Bożej urządzonej w budynku monasterskim[3]. Dwa sobory monasterskie pozostają własnością muzeum i nie są użytkowane liturgicznie[3].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Strona rejestru zabytków Rosji. kulturnoe-nasledie.ru. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-09)].. Data dostępu: 2015-01-28.
  2. ЖУРНАЛ № 148
  3. a b c d e f g h i j k l m E. Springs, ГОРИЦКИЙ В ЧЕСТЬ ВОСКРЕСЕНИЯ ГОСПОДНЯ ЖЕНСКИЙ МОНАСТЫРЬ. Data dostępu: 2015-01-28.