Monety kolekcjonerskie III RP

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
(Przekierowano z Monety kolekcjonerskie RP)
Skocz do: nawigacja, szukaj

Monety kolekcjonerskie III RP są kontynuacją monet kolekcjonerskich emitowanych w okresie PRL.

W pierwszych latach z powodu występowania inflacji nominały były coraz wyższe, aby odzwierciedlić wartość kruszcu z nich wybitego, w ciągle zmniejszającym swoją siłę nabywczą złotym. Zmianę wprowadziła denominacja w 1995 roku. Od tego czasu najczęstszymi nominałami wydawanych monet kolekcjonerskich są srebrne o nominale 10 i 20 złotych oraz złote o nominale 100 i 200 złotych.

Monety kolekcjonerskie są prawnymi środkami płatniczymi w Polsce. Ich emisję zatwierdzają zarządzenia Prezesa Narodowego Banku Polskiego publikowane w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej[1].

Okres przed denominacją[edytuj | edytuj kod]

W latach 1990-1994 Narodowy Bank Polski wydał oficjalnie 66 monet kolekcjonerskich, aczkolwiek 15 z nich, z wizerunkami Tadeusza Kościuszki, Józefa Piłsudskiego i Fryderyka Chopina nie zostały wyprodukowane na jego zlecenie. Monety zostały wybite przez prywatną firmę w mennicy w Los Angeles. Do Polski trafiły dopiero w 1994 roku i sprzedawane były przez PKO Bank Polski[2].

Najczęściej emitowanymi wówczas nominałami były 200 000 i 300 000 zł, wybite w srebrze. W latach tych zostały zapoczątkowane serie Żołnierz polski na frontach II wojny światowej, Zamki i pałace w Polsce oraz Zwierzęta Świata[potrzebny przypis].

Tylko jedna moneta w tym okresie nie posiadała okrągłego kształtu. Było to 300 000 zł wybite w formie siedmiokąta foremnego z okazji 70-lecia odrodzenia Banku Polskiego[3].

Spis monet[edytuj | edytuj kod]

Rok Stop Nominał Suma
Srebro Złoto Inny 50 000 zł 100 000 zł 200 000 zł 300 000 zł Pozostałe
1990 13 14 1 9 10 7[a] 27
1991 11 1 4 7 1[b] 12
1992 7 1 1 1 6 8
1993 9 4 5 9
1994 10 1 5 3 1[c] 10
Łącznie 50 14 2 2 15 32 8 9 66

Okres po denominacji[edytuj | edytuj kod]

Od 1995 Narodowy Bank Polski emituje corocznie monety kolekcjonerskie o nominale 10, 20 i 200 zł. Od 1997 regularnie emitowany jest nominał 100 zł, a od 2008 dodatkowo inne, w tym o nietypowych kształtach.

W 2010 roku została wprowadzona platforma aukcyjna "Kolekcjoner", która wyłaniała cenę emisyjną w procesie licytacji. Dotychczas cenę ustalał bank centralny, a od tego roku wszystkie monety sprzedawane są w cenie ukształtowanej według ofert złożonych przez użytkowników. W 2011 został uruchomiony sklep "Kolekcjoner", w którym emitent oferował kupno monet wyemitowanych przed wprowadzeniem systemu aukcyjnego oraz egzemplarzy niekupionych na aukcjach.

Dodatki i zdobienia monet[edytuj | edytuj kod]

Często celem uatrakcyjnienia monety (najczęściej srebrnej) poddaje się ją dodatkowym procesom, ozdabia się różnymi materiałami, bądź wybija w nietypowym kształcie. Pierwszy dodatek pojawił się w 2001 roku i był to bursztyn na monecie srebrnej Szlak Bursztynowy. Najczęściej pojawiającym się dodatkiem na monetach jest farba.

Dodatki
Nazwa Pierwsze wystąpienie Przykład monety Przykład zastosowania
Bursztyn 2001 20 zł Szlak Bursztynowy Inkrustowany w okrągłym kształcie.
Cyrkonia 2001 20 zł Kolędnicy Inkrustowana w kształcie gwiazdy.
Szkło 2008 10 zł 400-lecia polskiego osadnictwa w Ameryce Północnej Rdzeń monety wykonany jest ze szkła oksydowanego.
Ceramika 2002 20 zł Zamek w Malborku W formie portalu z kaplicy św. Anny w Malborku.
Emalia i tampondruk 2002 Monety 20 złotych z serii Polscy Malarze XIX/XX wieku Różnokolorowe farby na palecie.
Hologram 2006 20 zł Noc Świętojańska Postać kwiatu paproci
Krzemień 2012 20 zł Krzemionki Opatowskie Inkrustowany w okrągłym kształcie.
Inne zdobienia
Nazwa Pierwsze wystąpienie Przykład monety Przykład zastosowania
Efekt kątowy 2001 10 zł Rok 2001 W zależności od kąta spojrzenia wyświetlany napis 2001, bądź strzałka.
Oksydowanie 2001 20 zł Szlak Bursztynowy Moneta pokryta jest cienką warstwą tlenków, dzięki czemu nabiera matowej, ciemnoszarej barwy.
Kształt 2002 20 zł Jan Paweł II – 25-lecie pontyfikatu Moneta jest w kształcie kwadratu zamiast okrągłego.
Otwór 2008 10 zł Igrzyska XXIX Olimpiady – Pekin 2008 Moneta posiada w centralnej części kwadratowy otwór.
Platerowanie 2004 10 zł Igrzyska XXVIII Olimpiady – Ateny 2004 Rdzeń awersu oraz pierścień rewersu pokryte są cienką warstwą złota
Polerowanie 2010 10 zł Kłuszyn i Grunwald Fragment monety wypolerowany

Liczba monet w danych latach[edytuj | edytuj kod]

Poniższa tabela przedstawia liczbę wybitych monet kolekcjonerskich w poszczególnych latach z podziałem na srebrne i złote monety oraz z uwzględnieniem najpopularniejszych nominałów. Dane pochodzą z archiwalnych planów emisyjnych Narodowego Banku Polskiego[4].

Rok Stop Nominał Suma
Srebro Złoto Bimetal 5 zł[d] 10 zł 20 zł 50 zł 100 zł 200 zł 500 zł 1000 zł Pozostałe
1995[5] 11 1 3 8 1 12
1996[6] 9 2 5 4 2 11
1997[7] 7 2 5 2 1 1 9
1998[8] 10 3 7 3 1 2 13
1999[9] 11 5 9 2 3 2 16
2000[10] 10 6 1 8 2 3 4 17
2001[11] 11 5 1 7 4 3 3 17
2002[12] 9 4 6 3 3 1 13
2003[13] 10 6 6 4 4 2 16
2004[14] 14 5 9 5 2 3 19
2005[15] 14 8 11 3 3 5 22
2006[16] 13 5 9 4 2 3 18
2007[17] 11 5 8 3 1 4 16
2008[18] 13 9 9 4 1 2 6 22
2009[19] 17 7 13 4 1 4 2[e] 24
2010[20] 16 6 12 4 2 2 2[f] 22
2011[21] 16 8 1 11 4 3 3 1 1[g] 24
2012[22] 15 5 11 4 1 3 1 20
2013[23] 17 7 3 9 2 3 4 3 24
2014[24] 17 7 9 4 3 1 3 4 24
2015[25] 13 5 1 4 6 3 1 2 3 19
2016[26] 15 7 2 8 3 2 2 3 2 22
2017[27]
Łącznie 278 116 3 6 179 82 12 39 63 13 1 5 400

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Nominały: 20 000, 3x500 000 i 3x1 000 000 złotych
  2. ↑ Nominał 20 000 złotych
  3. ↑ Nominał 1000 złotych
  4. ↑ Nie dotyczy monet okolicznościowych bitych na wzór monety obiegowej 5 zł.
  5. ↑ Nominał 25 i 37 złotych
  6. ↑ Nominał 25 i 30 złotych
  7. ↑ Nominał 25 złotych

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Monitor Polski. [dostęp 2013-03-01].
  2. ↑ 100 000 złotych Fryderyk Chopin. [dostęp 2013-03-01].
  3. ↑ 70-lecie odrodzenia Banku Polskiego (pol.). m4n.pl. [dostęp 2013-03-18].
  4. ↑ Plany emisyjne monet okolicznościowych. nbp.pl. [dostęp 2013-01-04].
  5. ↑ Monety okolicznościowe z 1995 r.. nbp.pl. [dostęp 2013-03-18].
  6. ↑ Monety okolicznościowe z 1996 r.. nbp.pl. [dostęp 2013-03-18].
  7. ↑ Monety okolicznościowe z 1997 r.. nbp.pl. [dostęp 2013-03-18].
  8. ↑ Monety okolicznościowe z 1998 r.. nbp.pl. [dostęp 2013-03-18].
  9. ↑ Monety okolicznościowe z 1999 r.. nbp.pl. [dostęp 2013-03-18].
  10. ↑ Monety okolicznościowe z 2000 r.. nbp.pl. [dostęp 2013-03-18].
  11. ↑ Monety okolicznościowe z 2001 r.. nbp.pl. [dostęp 2013-03-18].
  12. ↑ Monety okolicznościowe z 2002 r.. nbp.pl. [dostęp 2013-03-18].
  13. ↑ Monety okolicznościowe z 2003 r.. nbp.pl. [dostęp 2013-03-18].
  14. ↑ Monety okolicznościowe z 2004 r.. nbp.pl. [dostęp 2013-03-18].
  15. ↑ Monety okolicznościowe z 2005 r.. nbp.pl. [dostęp 2013-03-18].
  16. ↑ Monety okolicznościowe z 2006 r.. nbp.pl. [dostęp 2013-03-18].
  17. ↑ Monety okolicznościowe z 2007 r.. nbp.pl. [dostęp 2013-03-18].
  18. ↑ Monety okolicznościowe z 2008 r.. nbp.pl. [dostęp 2013-03-18].
  19. ↑ Monety okolicznościowe z 2009 r.. nbp.pl. [dostęp 2013-03-18].
  20. ↑ Monety okolicznościowe z 2010 r.. nbp.pl. [dostęp 2013-03-18].
  21. ↑ Monety okolicznościowe z 2011 r.. nbp.pl. [dostęp 2013-03-18].
  22. ↑ Monety okolicznościowe z 2012 r.. nbp.pl. [dostęp 2013-03-18].
  23. ↑ Monety okolicznościowe z 2013 r.. nbp.pl. [dostęp 2013-03-18].
  24. ↑ Monety okolicznościowe z 2014 r.. nbp.pl. [dostęp 2014-01-25].
  25. ↑ Monety okolicznościowe z 2015 r.. nbp.pl. [dostęp 2016-01-25].
  26. ↑ Monety okolicznościowe z 2016 r.. nbp.pl. [dostęp 2016-01-25].
  27. ↑ Plan emisyjny na 2017 rok. nbp.pl. [dostęp 2017-01-16].

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

 
Serie monet kolekcjonerskich i okolicznościowych wyemitowanych przez Narodowy Bank Polski
Rozpoczęte
Zakończone
Dzieje Złotego (2004–2007) • Historia Jazdy Polskiej (2006-2011) • Herby województw (2004–2005) • Historyczne Miasta Polski (2005–2008) • Miasta w Polsce (2009–2011) • Poczet królów i książąt polskich (1979–2005) • Polski Rok Obrzędowy (2001–2006) • Polskie okręty (2012-2013) • Ochrona środowiska (1977–1986) • Żołnierz polski na frontach II wojny światowej (1989–1995)
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Monety_kolekcjonerskie_III_RP&oldid=52018671”