Montiniaceae

*Montiniaceae*
	; Grevea madagascariensis
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rząd	psiankowce
Rodzina	Montiniaceae
	Nazwa systematyczna
	Montiniaceae Nakai; Chosakuronbun Mokuroku [Ord. Fam. Trib. Nov.]: 243. 20 Jul 1943
	Typ nomenklatoryczny
	Montinia Thunb. (1776)
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Montiniaceae – rodzina roślin z rzędu psiankowców (według systemu APG IV z 2016)^[4]. Obejmuje trzy rodzaje z 5 gatunkami. Trzy gatunki z rodzaju Gravea występują w lasach na Madagaskarze, we wschodniej Afryce, w zachodnim Kongo i w Ghanie. Kaliphora madagascarensis jest endemitem zimozielonych lasów na Madagaskarze. Montinia caryophyllacea rośnie w Afryce Południowej, Botswanie i Angoli na terenach suchych i w lasach^[5]. Rośliny z tej rodziny zasiedlają głównie miejsca wilgotne i tereny zalewowe^[2].

Rośliny z rodzaju Gravea są używane jako lecznicze^[5].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Pokrój: Małe drzewa (do 7,5 m wysokości), krzewy i pnącza. Pędy są często żebrowane z listewkami biegnącymi od schodzących nasad liści i w węzłach zgrubiałe^[5].
Liście: Pojedyncze i całobrzegie. W rodzaju Montinia skrętoległe i okazałe (do 25 cm długości i 20 cm szerokości). U Gravea są naprzeciwległe i małe (do 5-7 cm długości i 1-2,5 cm szerokości). U Kaliphora mają wygląd pośredni pod względem wymiarów i ułożenia – wyglądają jak skrętoległe, ale naprzeciw liścia obecny jest zredukowany liść lub przylistek. U Montinia i Kaliphora są krótkoogonkowe, u Gravea – długoogonkowe^[5].
Kwiaty: Jednopłciowe (rośliny są dwupienne). U Gravea i Montinia kwiaty męskie wyrastają w rozpierzchłych wiechach szczytowych i w kątach liścia, podczas gdy kwiaty żeńskie są pojedyncze lub wyrastają szczytowo w parach. U Kaliphora kwiatostany męskie i żeńskie mają postać niewielkich gron. Kwiaty są promieniste, zwykle 3-krotne u Kaliphora i Montinia, 4-krotne u Gravea, męskie są drobne, a żeńskie okazałe. Kielich z niewielkimi działkami, płatki korony białe do żółtawych, drobne w kwiatach męskich, większe w żeńskich. W kwiatach żeńskich zalążnia jest dolna, jajowata do wydłużonej. U Kaliphora dwudzielne znamię jest siedzące, u pozostałych rodzajów także jest dwudzielne, ale znajduje się na tęgim, stożkowatym słupku^[5].
Owoce: Zróżnicowane w poszczególnych rodzajach. U Montinia są to torebki pękające dwiema klapami. U Grevea owoce są suche, niepękające, czasem kolczaste. U Kaliphora są soczyste^[5].

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Ustalenie jednoznacznej pozycji systematycznej rodziny jest kłopotliwe. W dawniejszych systemach należące tu rodzaje włączane były do skalnicowców Saxifragaceae s.l. W systemie Cronquista (1981) zaliczone zostały do agrestowatych (Grossulariaceae). W systemie Takhtajana (1997) rodzaje rozbite na rodziny Montiniaceae i Kaliphoraceae sytuowane były w rzędzie hortensjowców (Hydrangeales)^[2]. Badania molekularne wskazują na przynależność tych roślin do psiankowców (Solanales)^[5] i tak sytuowane są w systemach APG^[2]. Analizy morfologiczne i anatomia kwiatów nie potwierdzają takiej przynależności świadcząc raczej o powiązaniach tych roślin z twardziczkowcami (Escalloniales)^[5].

Pozycja systematyczna według APweb (aktualizowany system APG IV z 2016)^[2]

psiankowce

Montiniaceae

	Sphenocleaceae

	Hydroleaceae

	powojowate Convolvulaceae

	psiankowate Solanaceae

Podział systematyczny^[6]

Grevea Baill.
Kaliphora Hook. f.
Montinia Thunb.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-04] (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-03-04] (ang.).
↑ ^a ^b James L. Reveal: Indices Nominum Supragenericorum Plantarum Vascularium – M. University of Maryland. [dostęp 2016-12-12].
↑ The Angiosperm Phylogeny Group. An update of the Angiosperm Phylogeny Group classification for the orders and families of flowering plants: APG IV. „Botanical Journal of the Linnean Society”. 181, 1, s. 1–20, 2016. DOI: 10.1111/boj.12385.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Heywood V. H., Brummitt R. K., Culham A., Seberg O.: Flowering plant families of the world. Ontario: Firely Books, 2007, s. 217-218. ISBN 1-55407-206-9.
↑ Genera of Montiniaceae. [w:] U.S. National Plant Germplasm System [on-line]. USDA.gov. [dostęp 2016-12-12].

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-04] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-03-04] (ang.).

[rev-3] James L. Reveal: Indices Nominum Supragenericorum Plantarum Vascularium – M. University of Maryland. [dostęp 2016-12-12].

[apgIV-4] The Angiosperm Phylogeny Group. An update of the Angiosperm Phylogeny Group classification for the orders and families of flowering plants: APG IV. „Botanical Journal of the Linnean Society”. 181, 1, s. 1–20, 2016. DOI: 10.1111/boj.12385.

[heywood-5] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Heywood V. H., Brummitt R. K., Culham A., Seberg O.: Flowering plant families of the world. Ontario: Firely Books, 2007, s. 217-218. ISBN 1-55407-206-9.

[grin-6] Genera of Montiniaceae. [w:] U.S. National Plant Germplasm System [on-line]. USDA.gov. [dostęp 2016-12-12].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]