Mosze Kupferman
 Mosze Kupferman (1983) | |
| Data i miejsce urodzenia |
12 sierpnia 1926 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
20 czerwca 2003 |
| Narodowość |
żydowska |
| Dziedzina sztuki |
malarstwo |
| Ważne dzieła | |
| |
| Nagrody | |
|
| |
| Strona internetowa | |
Mosze Kupferman (hebr. משה קופפרמן, ur. 12 sierpnia 1926 w Jarosławiu, zm. 20 czerwca 2003 w Izraelu) – izraelski artysta malarz.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Mosze Kupferman urodził się 12 sierpnia 1926 roku w Jarosławiu, w Polsce[1][2] w ortodoksyjnej rodzinie żydowskiej. W 1941 roku, wraz z rodziną został zesłany do obozów odosobnienia w Kazachstanie i na Uralu. Po śmierci rodziców i siostry oraz po zakończeniu wojny, powrócił do Europy: początkowo do Polski a następnie mieszkał w obozach dla dipisów w Niemczech[3].
W 1948 roku wyemigrował do Izraela. Był jednym z założycieli kibucu Bojowników Getta w Galilei, w którym to kibucu mieszkał i tworzył aż do swojej śmierci. Krytycy odnajdują w jego dziełach odzwierciedlenie surowego stylu życia kibucowego[4].
Żonaty z Mią Simhoni, z którą miał trójkę dzieci[5].
Zmarł 20 czerwca 2003[1] roku w kibucu Bojowników Getta, w Izraelu.
Wykształcenie[edytuj | edytuj kod]
Przed wojną, w Jarosławiu uczęszczał do lokalnego chederu, oraz przez rok do polskiego gimnazjum.
Mosze Kupferman zaczął rysować w 1947 podczas pobytu w obozach tranzytowych w Niemczech. Uczęszczał na wykłady z historii sztuki i spędzał czas w Pinakotece w Monachium. Jednak naukę rysunku rozpoczął dopiero po przyjeździe do Izraela. W kibucu Ein Harod uczył się w 1953 roku rysunku od Haima Attara, izraelskiego malarza ekspresjonisty. Brał także udział w szkole letniej organizowanej w kibucu Na’an przez Josepha Zaritskiego oraz Awigdora Stemackiego[6], liderów modernistycznej grupy Nowe Horyzonty. W 1961 roku przebywał przez 6 miesięcy w Paryżu, gdzie poznał twórczość Nouveaux Realistes i szkoły paryskiej, co miało wpływ na jego styl artystyczny.
W Izraelu zdobył też zawód murarza i pracował jako robotnik budowlany w kibucu Bojowników Getta – kibucu, który współtworzył i gdzie mieszkał do śmierci.
Wystawy[edytuj | edytuj kod]
Jego pierwsza wystawa indywidualna miała miejsce w 1960 roku w Chemerinsky Gallery w Tel Awiwie, wcześniej swoje prace prezentował też na wystawach zbiorowych (1952 – w kibucu Hameuchad, w Na’an, 1958 – Muzeum Sztuki Tel Awiwu, Dizengoff House).
W 1969 miała miejsce jego pierwsza obszerna wystawa indywidualna w państwowej instytucji (Muzeum Izraela)[3]. Od tego czasu wystawiał m.in. w Muzeum Sztuki Współczesnej w Hajfie (1972), Stedelijk Museum w Amsterdamie (1981), Muzeum Narodowym w Sztokholmie (1981), w Centrum Pompidou w Paryżu (1987) i w Muzeum Żydowskim w Paryżu. W 2002 roku w Muzeum Izraela odbyła się duża wystawa indywidualna prac Mosze Kupfermana, której kuratorem był Jona Fischer. Wystawa ta odnowiła dyskusję na temat prac Kupfermana.
Jego prace były też prezentowane na wystawach zbiorowych:
- w Izraelu: w Muzeum Sztuki Tel Awiwu (1965, 1984), Muzeum Izraela w Jerozolimie (1974, 1991, 1994);
- w Europie: Louisiana Museum of Modern Art w Danii (1977), Koninklijk Museum of Fine Arts w Antwerpii (1985), Centro Cultural de la Villa w Madrycie (1985), Palace Robert w Barcelonie (1985), XLII Biennale Sztuki w Wenecji (1986), Fundação Calouste Gulbenkian w Lizbonie (1991);
- Kanadzie: Saidye Bronfman Centre for the Arts w Montrealu (1993);
- oraz w USA: Worcester Art Museum USA (1975), Los Angeles County Museum of Art (1978), The Bronx Museum of the Arts i University of Rochester: Memorial Art Gallery (1980), nowojorskim The Jewish Museum (1981, 1989), Albright-Knox Art Gallery w Buffalo (1989), Detroit Institute of Arts (1991) oraz Carnegie International w Pittsburghu (1995).
W Polsce jego dzieła były wystawiane po raz pierwszy w 1993 roku na wystawie indywidualnej: „Mosze Kupferman : prace na papierze”, która miała miejsce jednocześnie w Muzeum Sztuki w Łodzi i w Centrum Sztuki Współczesnej w Warszawie[3]. Potem w 1995 roku w Zachęcie – Państwowej Galerii Sztuki w Warszawie na wystawie zbiorowej „Gdzie jest brat twój, Abel?” (kuratorka: Anda Rottenberg)[7].
Nagrody i wyróżnienia[edytuj | edytuj kod]
- 1971: Nagroda Schiff przyznawana przez urząd miasta Hajfy
- 1972: Nagroda Sandberga przyznawana przez Muzeum Izraela
- 1991: Nagroda Haima Gamzou na Rzecz Rozwoju Sztuk, przyznawana przez Muzeum Sztuki Tel Awiwu
- 1996: Nagroda Sussmana za malarstwo Holocaustu, Jad Waszem
- 1998: Nagroda Eugena Kolba dla izraelskich sztuk graficznych, Muzeum Sztuki Tel Awiwu
- 2000: Nagroda Izraela w kategorii: malarstwo, wraz z Michaelem Grossem i Michą Bar Amem
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Mosze Kupferman [online], geni_family_tree [dostęp 2016-01-19].
- ↑ Israel Museum Information Center for Israeli Art – Artists' Information [online], imj.org.il [dostęp 2016-01-19].
- ↑ a b c Muzeum Sztuki w Łodzi, Mosze Kupferman : prace na papierze = works on paper = malarstwo = painting, Łódź, Warszawa: Muzeum Sztuki, Centrum Sztuki Współczesnej, 1993, OCLC 29478226 [dostęp 2016-01-19] (pol. • ang. • hebr.).
- ↑ Untitled | 1992.301.2 | Work of Art | Heilbrunn Timeline of Art History | The Metropolitan Museum of Art [online], The Met’s Heilbrunn Timeline of Art History [dostęp 2016-01-19].
- ↑ Mosze Kupferman [online], geni_family_tree [dostęp 2016-03-08].
- ↑ Introduction, [w:] Yona Fischer (red.), Introduction by Yona Fischer to the catalogue of Kupferman’s exhibition at the Israel Museum, Jerusalem, and at Tel Aviv Museum 1984/5. The article appears on the site in Hebrew and in English., Kupferman's House, Tel Awiw 1984 [dostęp 2016-01-19] [zarchiwizowane z adresu 2015-12-10] (ang.).
- ↑ Mosze Kupferman, [w:] Anda Rottenberg, Gdzie jest brat twój, Abel? = Where is Abel, thy brother?, Warszawa: Galeria Sztuki Współczesnej Zachęta, s. 71-75, ISBN 83-86277-24-6, OCLC 38532157 [dostęp 2016-01-19] (pol. • ang.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- kolekcja dzieł Moshego Kupfermana w zbiorach Muzeum Izraela
- „Moshe Kupferman” - Centrum Informacji o Sztuce Izraelskiej.
- dzieła Moshego Kupferman a w kolekcji Europeana.