Mount Wingen
Mount Wingen – wzgórze położone w Nowej Południowej Walii w pobliżu miejscowości Wingen w Australii. Wzgórze znane jest popularnie jako Burning Mountain (dosł. Płonąca góra), pod jego powierzchnią znajduje się płonący pokład węgla. Jest to jedyny znany naturalnie płonący pokład węgla w Australii i zarazem najstarszy znany tego typu obiekt na świecie. Mount Wingen znajduje się na terenie rezerwatu przyrody Burning Mountain Nature Reserve.
Nazwa
[edytuj | edytuj kod]Oficjalna nazwa wzgórza, Wingen, wywodzi się z języka Awabakal, którym posługują się aborygeńskie plemiona Wonnarua i oznacza „ogień”[1][2]. Wzgórze popularnie jest znane także jako Burning Mountain (dosł. Płonąca góra)[2]. Według aborygeńskiej legendy czasu snu, płonąca góra powstała w dawnych czasach, kiedy wojownicy plemienia Gamilaraay wybrali się na wyprawę w celu porwania kilku kobiet z plemienia Wonnarua[2]. Zamieszkujące pobliskie tereny plemię Wiradjuri ostrzegło plemię Wonnarua przed atakiem i najlepsi wojownicy tego ostatniego plemienia wyruszyli na bitwę przeciwko planującym atak Gamilaraayom[2]. Żona jednego z wojowników Wonnarua postanowiła poczekać na swojego męża w okolicach dzisiejszego łańcucha górskiego Liverpool Range[2]. Kiedy jej mąż nie powrócił z wielkiej bitwy, zrozpaczona żona poprosiła boga niebios, Biami, aby ją zabił[2]. Zamiast tego, Biami zamienił ją w kamień, a jej łzy zamieniły się w ogień, który na wieczność rozpalił górę[2].
Mount Wingen była znana Aborygenom przed przybyciem do Australii Europejczyków[3]. Używali oni gorących skał do gotowania jedzenia i do pomocy w konstrukcji narzędzi[3].
Odkrycie
[edytuj | edytuj kod]Góra została odkryta przez europejskich osadników w Australii około 1828[4] . 19 marca 1828 w dzienniku „The Australian” opublikowano artykuł o odkryciu, jak wówczas sądzono, pierwszego aktywnego wulkanu na terenie Australii[4] . Rzekomy wulkan został dokładniej zbadany przez Charlesa Wilsona rok później, w lutym 1829[4] . Wilson nie znalazł w pobliżu góry żadnych śladów aktywności wulkanicznej, ale nie był także w stanie dokładnie określić natury badanego zjawiska[4] . Ocenił on, że jest to unikatowy fenomen – „jeden z przykładów sztuczek natury”[4] .
W trakcie kilku wypraw na górę Wilson starał się określić położenie podziemnego pożaru, zmierzył także temperaturę widocznych na zewnątrz skał[4] . Według jego ówczesnych pomiarów temperatura skał wynosiła około 170 °C, współczesne pomiary pokazują temperatury pomiędzy 100 a 300 °C[4] .
Pomimo wielokrotnych wypraw badawczych, Wilson nie był w stanie określić dokładnej natury tego fenomenu[4] . Sugerował on, że mogło powstać po trzęsieniu ziemi i mieć jakiś związek z działalnością ukrytego wulkanu, choć sam wcześniej nie znalazł w pobliżu żadnych skał wulkanicznych i wykluczył czysto wulkaniczne wyjaśnienie zjawiska[4] . Niezależnie od Wilsona i bez jego wiedzy, w 1829 góra została zbadana przez Thomasa Mitchella, który także nie był w stanie wyjaśnić natury podziemnego ognia[4] .
Burning Mountain była uważana przez niektórych badaczy za wulkan aż do czasu opublikowania artykułu „Phenomena about Burning Mountain, Wingen, New South Wales” autorstwa J.H. Rattigana opublikowanego w „Australian Journal of Science” w 1967[4] .
Charakterystyka
[edytuj | edytuj kod]Płonący pokład węgla znajduje się około 30 metrów pod ziemią, pożar przesuwa się z prędkością około jednego metra na rok w kierunku południowym[2]. Szacuje się, że pożar trwa już od około 5500 lat[2]. Wraz z wypalaniem się pokładu węgla, znajdujące się nad nim skały i ziemia zapadają się, tworząc bardzo nierówną powierzchnię z głębokimi pęknięciami[2]. Jest to najstarszy znany podziemny pożar, a zarazem najstarszy znany aktywny pożar[3].
Współcześnie Mount Wingen znajduje się na terenie rezerwatu przyrody Burning Mountain Nature Reserve[2].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Burning Mountain [online], The Sydney Morning Herald & The Age, 8 lutego 2004 [dostęp 2015-11-19] .
- ↑ a b c d e f g h i j k Burning Mountain Nature Reserve [online], nationalparks.nsw.gov.au [dostęp 2015-11-19] .
- ↑ a b c World's Oldest Fire Has Been Burning for 5,500 Years [online], discovery.com, 23 stycznia 2015 [dostęp 2015-11-19] .
- ↑ a b c d e f g h i j k Kölbl-Ebert 2009 ↓.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Martina Kölbl-Ebert: Geology and Religion: A History of Harmony and Hostility. 2009.