Mstyczów
50°31′31″N 19°58′36″E/50,525278 19,976667| wieś | |
 Kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny (ok. 1908) | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2020) |
253[2] |
| Strefa numeracyjna |
41 |
| Kod pocztowy |
28-340[3] |
| Tablice rejestracyjne |
TJE |
| SIMC |
0267140[4] |
Położenie na mapie gminy Sędziszów  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego  | |
Położenie na mapie powiatu jędrzejowskiego  | |
| 50°31′31″N 19°58′36″E/50,525278 19,976667[1]
| |
Mstyczów – wieś sołecka[5] w Polsce położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie jędrzejowskim, w gminie Sędziszów[6][4].
Do 1954 roku siedziba gminy Mstyczów. W latach 1954-1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Mstyczów. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa kieleckiego.
W miejscowości był przystanek kolejowy Mstyczów.
| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0993277 | Janinów | osada |
| 0993283 | Józefów | kolonia |
| 0993290 | Przedmoszczany | przysiółek |
| 0993308 | Wojciechów | osada |
Historia[edytuj | edytuj kod]
W wieku XIX Mstyczów opisany był jako wieś nad rzeką Mierzawą – w gminie i parafii Mstyczów – przy trakcie z Wodzisławia do Pilicy, posiadającą kościół, młyn wodny, szkołę, tartak i pokłady torfu w okolicy, a także fabrykę dachówek.
W 1827 r. Mstyczów miał 368 mieszkańców i 40 domów. Dobra Mstyczów posiadały przeszło 2000 mórg rozległości oraz 2 folwarki: Józefów i Podsadek. Sam Mstyczów posiadał 621 morgi, w tym gruntu ornego 116, łąk 26, pastwisk 18, lasu 438, nieużytków i płacy 23 mórg. Budynków murowanych było 17, z drzewa 6.
Folwark Podsadek miał 476 mórg, budynków murowanych 1, z drzewa 3. Wieś Podsadek miała osad 50, gruntu ornego 466 mórg[7].
Według Paprockiego (Herbarz, str. 198) Mstyczów to starożytne gniazdo Lisów. Epitafium w Jędrzejowie wspomina Petrosława ze Mstyczowa kasztelana krakowskiego, pieczętującego się herbem Lis alias Mzura. Boniecki natomiast wymienia Ottona Lisa syna Pakosława ze Mstyczowa.
- kościół istniał w Mstyczowie już w roku 1316[7], były też dwie prebendy. W połowie XV wieku Mstyczów posiadał murowany kościół pod wezwaniem Wniebowzięcia N. Marii Panny i św. Mikołaja,
- od połowy XV w. dziedziczy na Mstyczowie rodzina Płazów, która jest jedną z najdawniejszych rodzin małopolskich, a zarazem jedną z gałęzi Toporczyków,
- Długosz w Liber beneficiorum wymienia że około 1470 r. Stanisław Płaza jest dziedzicem Mstyczowa,
- w 1507 r. właścicielami Mstyczowa byli Jan i Jakub Płazowie, którzy godzą się na skasowanie drugiego probostwa w Mstyczowie,
- około 1680 r. Mstyczów przechodzi do Męcińskich, herbu Poraj. Pierwszym właścicielem z tej linii był Jan, poseł na Sejm z 1669 roku,[8]
- od Męcińskich przechodzi Mstyczów na krótko do Jordanów (ok. 1760 r.), bo w 1767 r. jest już w rękach Skorupków,
- Józef hr. Skorupka nabył prawa własności Mstyczowa i Przedmoszczan w 1806 r.
- od Leona hr.o Skorupki w 1856 r. kupuje Mstyczów Józef Founes Pace (Borkiewicz podaje to nazwisko brzmieniu francuskim - Józef Foanes Paysse) pochodzący ze starej angielskie rodziny (Anglików sprowadza do Polski książę Lubecki – głównie specjalistów inżynierów–mechaników),
- w 1881 r. córka Józefa Founes Pace wychodzi za mąż za Ludwika Kuglera i wnosi mu w posagu majątek w Mstyczowie
- syn Ludwika – Bolesław w 1896 r. odkupił majątek ziemski w Mstyczowie od rodziny - który w rękach jego syna Tadeusza pozostał do końca II wojny światowej[8][9].
Zabytki[edytuj | edytuj kod]
- Zespół kościoła parafii Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny (ok. 1908)
- kościół murowany w stylu neogotyckim zbudowany w latach 1908-1919 wg projektu arch. Kowalskiego z Kielc
- ogrodzenie murowano-żelbetowe
- Pozostałości zespołu dworskiego z XIX w.
- Murowany zespół dworskiej cegielni Janinów (ok. 1908)
- cegielnia
- dom rządcy (obecnie dom nr 107)
- młyn zbożowy
- skład na glinę
- stajnia
- Park z XIX w., wpisany do rejestru zabytków nieruchomych (nr rej.: A.136 z 6.12.1957)[10].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 84042
- ↑ Raport o stanie gminy w roku 2020. Stan ludności 31.12.2020 str. 20 [dostęp 2022-02-27]
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 798 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b c TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-03-26].
- ↑ Jednostki organizacyjne gminy Sędziszów. Urząd Gminy Sędziszów. [dostęp 2015-03-26].
- ↑ a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części. „Dziennik Ustaw”. Nr 29, poz. 200, s. 1867, 2013-02-15. Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji. [dostęp 2015-03-20].
- ↑ a b Mstyczów, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VI: Malczyce – Netreba, Warszawa 1885, s. 780.
- ↑ a b Borkiewicz i Linowski ↓, s. 115.
- ↑ Agnieszka Dziarmaga, Wspominki o Mstyczowie, „Niedziela” (40), Edycja kielecka, niedziela.pl, 2005 [dostęp 2019-05-10] (pol.).
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo świętokrzyskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023, s. 10 [dostęp 2015-10-19].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Seweryn Borkiewicz, Zygmunt Linowski: Monografia historyczna i gospodarcza powiatu jędrzejowskiego. Kielce: nakładem Związku Ziemian w Jędrzejowie, 1937. [dostęp 2015-03-26].
| Miasta | |
|---|---|
| Wsie |
|
| Integralne części wsi |
|
