Mszanna (województwo mazowieckie)
52°08′58″N 22°44′49″E/52,149444 22,746944| wieś | |
 Dawna cerkiew z 1914 r., obecnie kościół | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2023) |
162[2] |
| Strefa numeracyjna |
83 |
| Kod pocztowy |
08-207[3] |
| Tablice rejestracyjne |
WLS |
| SIMC |
0016685[4] |
Położenie na mapie gminy Olszanka  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  | |
Położenie na mapie powiatu łosickiego  | |
| 52°08′58″N 22°44′49″E/52,149444 22,746944[1]
| |
Mszanna – wieś sołecka[5] w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie łosickim, w gminie Olszanka[4][6]. Pierwotna nazwa miejscowości to Mszany[7].
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa bialskopodlaskiego.
Historia
[edytuj | edytuj kod]W 1551 r. wieś wchodziła w skład klucza huszlewskiego, podległego dworowi w Woźnikach. Pod koniec wieku XVI w Dobrach Woźnickich znajdowało się aż 19 wsi. W połowie XVI w. majątek przejął wojewoda podlaski – Mikołaj Kiszka, a w 1662 r. podstoli mielnicki – Kazimierz Orzeszko. Kolejnym posiadaczem został Władysław Kosnowski, a następnie starosta drohicki – Zbigniew Ossoliński[8].
Z dokumentu Mikołaja Kiszki z 1588 r. możemy się dowiedzieć o założeniu świątyni prawosławnej w Mszannie, która służyła jako siedziba parafii Diecezji włodzimierskiej, ziemi mielnickiej[9]. W wieku XVII w wyniku Unii brzeskiej świątynia została wcielona do kościoła unickiego nazywanym później kościołem/cerkwią grekokatolickim[8].
Podczas powstania styczniowego dnia 7 września 1863 roku, oddział powstańców, którymi dowodził major Ludwik Lutyński stoczył przegraną bitwę pod Mszanną, gdzie stanął na przeciw lepiej wyposażonym i dużym oddziałem wojsk rosyjskich. Zginęło wówczas pięćdziesięciu powstańców, a kilkunastu zostało rannych[8]. Pomnik upamiętniający powstańców znajduje się na pobliskim cmentarzu.
Według spisu ludności z 30 września 1921 roku w Mszannie zamieszkiwało 177 osób, gdzie 149 zadeklarowało wyznanie rzymskokatolickie, 15 osób mojżeszowe i 13 osób prawosławne[10]. Należy podkreślić, że w tamtych czasach mieszkańcy wsi czuli przywiązanie do kościoła unickiego, który został zlikwidowany w 1875 roku, po stłumieniu powstania styczniowego. W ramach sprzeciwu mieszkańcy wsi nie chcieli przyjąć prawosławia. W wieku XIX język, w którym miejscowa ludność komunikowała się, była charakterystyczna dla gwar Południowego Podlasia. Obecnym reliktem pozostałym po czasach Rusińskich są nazwiska z końcówką -uk[11].
W 1937 roku we wsi znajdowały się 43 domostwa[12].
- W południowej części wsi znajduje się cmentarz, w XIX w. chowano tam unitów i prawosławnych, później zaczęto chować osoby wyznania rzymskokatolickiego. Obecnie pozostało kilka nagrobków prawosławnych.
Obiekty zabytkowe
[edytuj | edytuj kod]- Cerkiew prawosławna, wybudowana w r. 1914, nr rej.: A-271 z 20.08.1997
- ogrodzenie, nr rej.: j.w.
Świątynia od roku 1925 pełni rolę rzymskokatolickiego kościoła parafialnego pw. Ścięcia św. Jana Chrzciciela.
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 84075
- ↑ Liczba mieszkańców gminy Olszanka w dn. 31.12.2023 s. 4
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 798 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b GUS. Wyszukiwarka TERYT
- ↑ BIP gminy, sołectwa
- ↑ Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ atlas historyczny 2021 ↓, s. 297.
- ↑ a b c Łosice i okolice, Mszanna.
- ↑ atlas historyczny 2021 ↓, s. 89.
- ↑ Skorowidz miejscowości 1924 ↓, s. 63.
- ↑ Nazwiska z końcówką -uk.
- ↑ Mapy polskie z 1937 roku
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Województwo lubelskie. W: Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej. Opracowany na podstawie wyników pierwszego powszechnego spisu ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych. T. 4. Warszawa: GUS, 1924.
- Atlas Historyczny Polski Województwo Podlaskie W Drugiej Połowie XVI Wieku Część II. Warszawa: PAN, 2021.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Mszanna 1(1), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VI: Malczyce – Netreba, Warszawa 1885, s. 785.
- Sołectwo na stronie gminy
- Mszanna w serwisie Polinów
