49°48′44″N 19°33′23″E/49,812222 19,556389Mucharz
| Artykuł |
49°48′44″N 19°33′23″E |
|---|---|
| - błąd |
39 m |
| WD |
49°49'0.1"N, 19°33'0.0"E, 49°48'43.45"N, 19°32'51.04"E |
| - błąd |
14 m |
| Odległość |
715 m |
| wieś | |
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2022) |
1128[1] |
| Strefa numeracyjna |
33 |
| Kod pocztowy |
34-106[2] |
| Tablice rejestracyjne |
KWA |
| SIMC |
0062969 |
Położenie na mapie gminy Mucharz  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu wadowickiego  | |
| 49°48′44″N 19°33′23″E/49,812222 19,556389
| |
| Strona internetowa | |
.jpg)
.jpg)
Mucharz – wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie wadowickim, siedziba gminy Mucharz. Miejscowość leży nad rzeką Skawą.
Części wsi[edytuj | edytuj kod]
| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0062975 | Borowina | część wsi |
| 0062981 | Działy | część wsi |
| 0062998 | Górka | część wsi |
| 0063006 | Granica | część wsi |
| 0063012 | Lachówka | część wsi |
| 0063029 | Rzędziówka | część wsi |
| 0063035 | W Zarządzie | część wsi |
| 0063041 | Wądole | część wsi |
| 0063058 | Zalesie | część wsi |
| 0063064 | Zapotocze | część wsi |
Historia[edytuj | edytuj kod]
Najdawniejsze dzieje Mucharza prawdopodobnie związane są z okresem istnienia Państwa Wiślan. Już w IX w. (według sprawozdania Komisji Archeologicznej Uniwersytetu Jagiellońskiego z roku 1903, z przeprowadzonych prac badawczych na terenie Mucharza) Mucharz był ośrodkiem kultu religijnego związanego z religią Słowian. W roku 880 Wiślanie przyjęli chrześcijaństwo z rąk św. Metodego lub jego uczniów (misjonarzy). Przypuszczać należy, że istniejącą tu świątynię zamieniono później na chrześcijańską.
W 1254 roku Mucharz został lokowany. Bolesław V Wstydliwy, nadaniem z Korczyna, przekazał wieś klasztorowi norbertanek ze Zwierzyńca pod Krakowem, które były właścicielkami Mucharza aż do okresu rozbiorów. W 1389 r. książę oświęcimski Jan ponownie wydał dokument erekcyjny i dotacyjny (po splądrowaniu kościoła przez rabusiów i zaginięciu wcześniejszych przywilejów). Wieś położona w końcu XVI wieku w powiecie śląskim województwa krakowskiego była własnością klasztoru norbertanek na Zwierzyńcu w Krakowie[5]. W XVI, XVII i XVIII wieku klasztor często oddawał folwark mucharski w dzierżawę, a także prowadził liczne procesy z okolicznymi szlachcicami, miastem Wadowice i plebanem mucharskim o granice, dochody z dziesięciny i prawo sprzedaży alkoholu[6]. W latach 1772–1918 Mucharz należał do Królestwa Galicji. Przez Mucharz w latach 1847–1849 przeszła epidemia cholery z powodu której zmarły 1122 osoby[7]. W 1782 roku, w wyniku reform kościelnych cesarza Józefa II, Mucharz został odebrany norbertankom i sprzedany Tomaszowi Wilkońskiemu z Jaszczurowej. Dobra te odziedziczył po nim siostrzeniec Józef Pisarzewski. Kolejnymi właścicielami Mucharza byli: w XIX stuleciu Dominik Knesek, a w latach 1882–1945 rodzina Tetschlów.
Mucharz należał do województwa krakowskiego w latach 1919–1939 i 1945–1975. W 1939 r. włączony do III Rzeszy (do 1945 r.), leżał na granicy między Niemcami a Generalnym Gubernatorstwem.
W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Mucharz. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa bielskiego. W 1986 r. rozpoczęto tutaj budowę zapory i Jeziora Mucharskiego, która trwała ponad 30 lat[8].
Ze wsi pochodził m.in. ks. Czesław Wądolny[9].
Zabytki[edytuj | edytuj kod]
- Kościół parafialny św. Wojciecha (obecna świątynia została wzniesiona w 1868 r. na miejscu wcześniejszej)
- Posążek Matki Boskiej z Dzieciątkiem (druga poł. XIV w.)
- Dwa gotyckie krucyfiksy
- Obraz przedstawiający Chrystusa, (XVII w.)
- Kaplica grobowa Tetschlów położona obok kościoła
- Grobowiec ostatnich właścicieli Śleszowic – Gabrysiewiczów (na cmentarzu parafialnym)
- Obelisk 70-lecia Niepodległości Polski
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych, Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-04].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 799 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ GUS. Rejestr TERYT
- ↑ Województwo krakowskie w drugiej połowie XVI wieku; Cz. 2, Komentarz, indeksy, Warszawa 2008, s. 103.
- ↑ Mucharz, [w:] Stanisław Witecki, Sakralne Dziedzictwo Małopolski, 2021 [dostęp 2021-06-30].
- ↑ Historia cmentarza w Mucharzu, www.gimmucharz.iap.pl [dostęp 2021-05-27].
- ↑ Trwa wielkie upuszczanie z Jeziora Mucharskiego. Jeszcze nigdy nie było tutaj tyle wody!, WadowiceOnlinePL [dostęp 2022-06-11] (pol.).
- ↑ Instytut Dziedzictwa » Kapliczki – Mucharz [dostęp 2022-06-11] (pol.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Gmina Mucharz – walory turystyczne w gminie. odyssei.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-09-27)].
- Historia Mucharza. mucharz.republika.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-08-21)].
- Oficjalna strona gminy Mucharz
- Mucharz, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VI: Malczyce – Netreba, Warszawa 1885, s. 789.
- Mucharz, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska, Warszawa 1902, s. 360.
| Sołectwa | |
|---|---|
| Integralne części wsi |
|
