Mury miejskie w Bystrzycy Kłodzkiej
50°17′46″N 16°39′07″E/50,296111 16,651944 nr rej. 98/638 z 10.02.1960
| |
 Mury miejskie i budynek wójtostwa | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Styl architektoniczny | |
| Rozpoczęcie budowy |
1319 |
Położenie na mapie Bystrzycy Kłodzkiej  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu kłodzkiego  | |
Położenie na mapie gminy Bystrzyca Kłodzka  | |
| 50°17′46″N 16°39′07″E/50,296111 16,651944
| |
Mury miejskie w Bystrzycy Kłodzkiej – pochodzący z okresu średniowiecza system umocnień obronnych Bystrzycy Kłodzkiej, o pierwotnej długości 1580 m[1]. Znajdują się przy ul. Wojska Polskiego i ul. Międzyleśnej.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Budowę pierwszych obwarowań rozpoczęto około 1319 roku[2]. Za ich wzniesienie król Jan Luksemburski w tymże roku przyznał miastu pełną samodzielność prawną, co postawiło Bystrzycę w rzędzie miast królewskich. W następnych wiekach były powiększane i modernizowane. Początkowo w murach były tylko dwie bramy wjazdowe do miasta (Kłodzka i Wodna), około 1400 roku w obwarowaniach przebito furtę Wyszkowską (zamurowaną w połowie XV wieku), a następnie dwie inne furty. Około 1500 roku w miejscu, w którym wcześniej była furta Wyszkowska, w okolicach kościoła parafialnego zbudowano Bramę Nową. W 1553 roku w okolicach obecnej ul. Międzyleśnej wybito w murach furtę Wodną, od której przeprowadzono zejście schodami do poziomu ulicy. W latach 1570, 1582 i 1593 odnotowano zawalenia się murów, co świadczy o tym, że w tym okresie były zaniedbane[3]. Obwarowania były remontowano jeszcze w 1645 roku, a od połowy XVIII wieku były stopniowo wyburzane. Bramę Nową rozebrano w 1842 roku, a rok później Bramę Kłodzką, z której pozostała tylko wieża. Po 1865 roku rozbiórkę murów przyśpieszono, a w roku 1870 zasypano fosę, w miejscu której urządzono planty[3].
Dziś XIV-wieczne mury obronne z trzema wieżami, zachowane niemal w całości, otaczają malowniczo stare miasto. Są kamienne, o grubości około 1 m, obecnie znacznie obniżone, są częściowo włączone w powstałe przy nich domy. Remontowano je w latach 1960–1962[2], natomiast pomiędzy rokiem 1970 a 1977 przeprowadzono zabiegi konserwatorskie[1]. W latach 2011–2014 wysokie mury obronne przy ul. Międzyleśnej zostały odrestaurowane i otrzymały iluminację nocną, mury przy ul. Wojska Polskiego odrestaurowane zostały w latach 2015–2016.
Decyzją wojewódzkiego konserwatora zabytków z dnia 10 lutego 1960 roku obwarowania zostały wpisane do rejestru zabytków[4].
Architektura[edytuj | edytuj kod]
Obecnie najlepiej zachowane fragmenty obwarowań to: Brama Wodna, Baszta Kłodzka i Baszta Rycerska.
- Brama Wodna – budowla powstała na planie kwadratu o wymiarach około 7 na 7 metrów, wewnątrz jest ostrołukowy przejazd, ze sklepieniem kolebkowym, brama jest zwieńczona blankami i ostrosłupowym hełmem.
- Baszta Kłodzka – pozostałość po wyburzonej Bramie Kłodzkiej, o podstawie 5 na 5 metrów, posiada ceglane nakrycie ostrosłupowe.
- Baszta Rycerska – o podstawie 4,5 na 4,5 metra, w 1843[5] roku przerobiona na dzwonnicę sąsiadującego z basztą kościoła ewangelickiego, również zwieńczona hełmem ostrosłupowym.
- Wójtostwo – pozostałość po wieży obronnej, w 1776 roku częściowo wyburzonej i przebudowanej na dom mieszkalny.
Poza tym zachowały się duże fragmenty murów wzdłuż ulic Międzyleskiej i Wojska Polskiego, często wykorzystane jako elementy konstrukcyjne wybudowanych później domów[1].
Galeria[edytuj | edytuj kod]
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
- Brama Wodna w Bystrzycy Kłodzkiej
- Baszta Rycerska w Bystrzycy Kłodzkiej
- Baszta Kłodzka w Bystrzycy Kłodzkiej
- Wójtostwo w Bystrzycy Kłodzkiej
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Marek Staffa: Słownik geografii turystycznej Sudetów, t. 15. Wyd. I. Wrocław: Wydawnictwo I-BiS, 1994, s. 76 do 78. ISBN 83-85773-06-1.
- ↑ a b Józef Pilch: Leksykon zabytków architektury Dolnego Śląska. Wyd. I. Warszawa: Wydawnictwo Arkady, 2005, s. 41 i 42. ISBN 83-213-4366-X.
- ↑ a b Krystyna Bartnik: Śląsk w zabytkach sztuki. Bystrzyca Kłodzka. Wyd. I. Wrocław-Warszawa-Kraków: Ossolineum, 1992, s. 114 i 116. ISBN 83-04-03529-4.
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. [dostęp 2013-02-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-03-29)].
- ↑ Krystyna Bartnik: Śląsk w zabytkach sztuki. Bystrzyca Kłodzka. Wyd. I. Wrocław-Warszawa-Kraków: Ossolineum, 1992, s. 126. ISBN 83-04-03529-4.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Józef Pilch, Leksykon zabytków architektury Dolnego Śląska, Warszawa: Wydawnictwo Arkady, 2005, ISBN 83-213-4366-X, OCLC 69480077.
- Krystyna Bartnik, Śląsk w zabytkach sztuki. Bystrzyca Kłodzka, Wrocław-Warszawa-Kraków, Ossolineum, 1992, ISBN 83-04-03529-4.
- Marek Staffa (redakcja), Słownik geografii turystycznej Sudetów, tom 15, Wrocław, I-BiS, 1994, ISBN 83-85773-06-1.