Muzeum w Gliwicach

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
Muzeum w Gliwicach
Ilustracja
Muzeum w Gliwicach - Oddział Zamek Piastowski
Państwo  Polska
Miejscowość Gliwice
Adres siedziba główna - Willa Caro, ul. Dolnych Wałów 8a,
44-100 Gliwice
Data założenia 22 marca 1905
Dyrektor Grzegorz Krawczyk
Oddziały
Położenie na mapie Gliwic
Mapa konturowa Gliwic, w centrum znajduje się punkt z opisem „Muzeum w Gliwicach”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się punkt z opisem „Muzeum w Gliwicach”
Położenie na mapie województwa śląskiego
Mapa konturowa województwa śląskiego, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Muzeum w Gliwicach”
50,295428°N 18,667366°E/50,295428 18,667366
Strona internetowa

Muzeum w Gliwicach – jedno z najstarszych muzeów na Śląsku, założone w 1905 r. jako Muzeum Górnośląskie (Oberschlesische Museum), od 1945 r. Muzeum w Gliwicach.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Muzeum w Gliwicach założono 22 marca 1905 roku i do 1933 roku nosiło nazwę Górnośląskie Muzeum w Gliwicach (niem. Oberschlesisches Museum in Gleiwitz). Podstawowym celem działania muzeum było: gromadzenie, udostępnianie i zabezpieczanie zabytków i eksponatów związanych z Górnym Śląskiem. Od 1934 roku główną siedzibą muzeum jest Willa Oscara Caro przy ul. Dolnych Wałów 8a[1].

Zbiory Muzeum gromadzą działy:

  • Archeologii - zbiory obejmują materiały zgromadzone w wyniku badań obecnych Gliwic i powiatu gliwickiego.
  • Etnografii - zbiory dokumentują życie wsi powiatu gliwickiego oraz miasta Gliwice, a także porównawczo innych regionów (Górny Śląsk, Małopolska, Beskid Śląski). Unikalną część zbiorów stanowi zespół szklanych klisz i fotografii z początku XX wieku, dokumentujących życie codzienne.
  • Sztuki i Rzemiosła Artystycznego - zbiory działy dokumentują m.in.odlewnictwo artystyczne dawne i współczesne, w tym z Królewskiej Odlewni Żelaza w Gliwicach; ceramikę polską, śląską i zachodnioeuropejską; kolekcję polskiej biżuterii artystycznej; malarstwo, nowożytne zachodnioeuropejskie oraz śląskie – dawne i współczesne. Liczą kilkanaście tysięcy zabytków.
  • Historii - zbiory obejmują tematycznie zabytki związane z całym Górnym Śląskiem, w tym unikalne judaica, a także pamiątki cechowe. Dział gromadzi dokumenty pergaminowe, akta i rękopisy, starodruki, książki i broszury, zabytki cechowe, zabytki górnicze, kartografię, prasę, militaria, sztandary i chorągwie, afisze i plakaty, banknoty i numizmaty, odznaczenia i medale, ikonografię, fotografie.
  • Fotografii Artystycznej - dział został wyodrębniony z Działu Sztuki i Rzemiosła Artystycznego w 2010 roku. Kolekcja fotografii artystycznej jest budowana od 1991 roku i obejmuje prace fotografów związanych ze środowiskiem dawnego Gliwickiego Towarzystwa Fotograficznego (GTF).

Ponadto w strukturze Muzeum funkcjonuje Dział Edukacji i Promocji oraz pracownia konserwatorska. Dział Edukacji prowadzi m.in. projekty edukacyjne: Mały Muzealnik, Mały Muzealnik. Skarby z naszych zbiorów, Mały Muzealnik poznaje Gliwice, Śląski Kalendarz Tradycji, Na szlaku sztuki, przygotowuje również ścieżki warsztatowe na wystawach - Muzeum dla dzieci.

W Muzeum realizowane są długoletnie projekty badawczo-edukacyjne, m.in. dotyczące Kresów (w tym "Spotkania z Kresami Rzeczypospolitej") oraz opozycji gliwickiej w okresie PRL-u (portal Gliwicka Opozycja), a także cykliczne wykłady i spotkania.

Oddziały[edytuj | edytuj kod]

  • Willa Caro - przy Dolnych Wałów 8a; główna siedziba Muzeum, XIX-wieczna rezydencja gliwickiego przemysłowca Oscara Caro, przekazana Muzeum w 1934 roku. Obecnie mieści się w niej wystawa stała Dziewiętnastowieczne wnętrza mieszkalne willi górnośląskich przemysłowców oraz przestrzeń wystaw czasowych. W siedzibie głównej Muzeum działa również Czytelnia Sztuki - galeria sztuki współczesnej powołana w 2010 roku z inicjatywy dyrektora Grzegorza Krawczyka.
  • Zamek Piastowski - przy ul. Pod Murami 2; został oddziałem Muzeum w 1960 r., po adaptacji w latach 1956-1959. Swoją nazwę zyskał w 1983 r. - wcześniej był arsenałem, więzieniem, folwarkiem, do połowy XX w. łączono go z nazwą dwór Cetrycza (Zettritz Hof)[2]. W Zamku Piastowskim można zwiedzać wystawę stałą Gliwice miasto wielu kultur.
  • Radiostacja gliwicka - przy ul. Tarnogórskiej 129; oddział Muzeum od 2008 roku, od roku 2019 oddział obejmuje kompeks trzech budynków Radiostacji. Radiostacja Gliwice jest Pomnikiem Historii i obiektem unikatowym na skalę światową. 31 sierpnia 1939 doszło w tym miejscu do zaaranżowanej przez Niemców tzw. prowokacji gliwickiej, podczas której zamordowany został Franz Honiok - śląski powstaniec, pierwsza ofiara II wojny światowej[3].
  • Dom Pamięci Żydów Górnośląskich - przy ul. Księcia Józefa Poniatowskiego 14; oddział Muzeum od 2012 roku, jego misją jest udokumentowanie życia społeczności żydowskiej na terenie Górnego Śląska od średniowiecza do współczesności. W 2018 roku w oddziale otwarto wystawę stałą Żydzi na Górnym Śląsku[4].
  • Oddział Odlewnictwa Artystycznego - przy ul. Bojkowskiej 37; oddział mieści się w dawnej maszynowni Kopalni Węgla Kamiennego "Gliwice". Od 2010 roku jest w nim prezentowana jedna z pierwszych nowoczesnych, interaktywnych i multimedialnych ekspozycji muzealnych na Śląsku - Słusznie słyną dziś Gliwice, prezentująca historię odlewnictwa artystycznego w Gliwicach oraz przemysłowe dzieje regionu. Pierwsza siedziba oddziału mieściła się na terenie Gliwickich Zakładów Urządzeń Technicznych (GZUT) przy ul. Robotniczej 2 (historycznych terenach Królewskiej Odlewni Żelaza)[5].

Nagrody i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

  • 2020 - Muzeum w Gliwicach (oddział Dom Pamięci Żydów Górnośląskich) znalazło się w finale konkursu EMYA 2020 - Europejskie Muzeum Roku[6].
  • 2019 - wystawa Żydzi na Górnym Śląsku (w Domu Pamięci Żydów Górnośląskich) była nominowana w plebiscycie na Wydarzenie Historyczne Roku 2018[7].
  • 2019 - w konkursie na Muzealne Wydarzenie Roku I nagrodę Marszałka Województwa Śląskiego w kategorii wystawy otrzymała ekspozycja Żydzi na Górnym Śląsku (w Domu Pamięci Żydów Górnośląskich)[8].
  • 2019 - w konkursie na Muzealne Wydarzenie Roku wyróżnienie Marszałka Województwa Śląskiego w kategorii publikacje otrzymała książka Bogusława Tracza Gliwice. Biografia miasta (wyd. 2018, Muzeum w Gliwicach)[8].
  • 2018 - w konkursie na Muzealne Wydarzenie Roku nagrodę Marszałka Województwa Śląskiego otrzymały książka Żeliwo. Odlewnictwo artystyczne w dawnych Gliwicach (1796–1945) (wyd. 2017, Muzeum w Gliwicach) oraz projekt edukacyjny Mały Muzealnik[9].
  • 2018 - w Konkursie na Wydarzenie Muzealne Roku Sybilla 2017 wyróżnienie otrzymała książka Żeliwo. Odlewnictwo artystyczne w dawnych Gliwicach (1796–1945) (wyd. 2017, Muzeum w Gliwicach)[9].
  • 2017 - w konkursie na Muzealne Wydarzenie Roku nagrodę Marszałka Województwa Śląskiego otrzymała książka Zofia Rydet, Zapis socjologiczny (wyd. 2016, Czytelnia Sztuki, Muzeum w Gliwicach)[9]
  • 2017 - Nagroda Literacka GDYNIA 2017 - wyróżnienie dla Krzysztofa Siwczyka za publikację wydaną w serii Czytelnia Sztuki: Koło miejsca / Elementarz Krzysztof Siwczyk / Michał Łuczak[10].
  • 25 maja 2016 w Muzeum Śląskim odbyła się gala wręczenia nagród Marszałka Województwa Śląskiego w konkursie na Muzealne Wydarzenie Roku 2015. W dwóch kategoriach zwyciężyło Muzeum w Gliwicach – na najlepszą publikację książkową i inicjatywę edukacyjną. Główną nagrodę w kategorii publikacja otrzymała książka Przemysł Górnego Śląska na dawnej fotografii (do 1945 r.) ze zbiorów Muzeum w Gliwicach. T. 1. Górnictwo autorstwa Damiana Recława. Katalog z ponad 200 fotografiami przedstawiającymi rozkwit przemysłu ciężkiego, w większości wykonanych przez znanego górnośląskiego fotografa Maxa Stecka w latach 1910‒1920, uzupełniają eseje opisujące rozwój różnych gałęzi przemysłu na Górnym Śląsku w latach 1871‒1945[11].
  • 2016 - w konkursie na Najlepszą Przestrzeń Publiczną Województwa Śląskiego zwyciężył oddział Muzeum Dom Pamięci Żydów Górnośląskich[4][12].
  • 2014 - Sybilla za wystawę Naturalista, czyli Wilhelm von Blandowski w Australii[13].
  • 2008 - Sybilla za wystawę Żeliwo. Gliwice-Berlin-Sayn. Królewskie Pruskie odlewnie żeliwa[14].

Wydawnictwa[edytuj | edytuj kod]

Muzeum wydaje rocznie około dziesięciu tytułów. Ukazują się również wydawnictwa ciągłe w ramach Serii Monograficznej Muzeum w Gliwicach oraz "Rocznik Muzeum w Gliwicach". Muzeum wydaje także publikacje pod logiem Czytelni Sztuki - w tej serii ukazały się m.in. Zofia Rydet, Zapis socjologiczny oraz Koło miejsca / Elementarz Krzysztofa Siwczyka i Michała Łuczaka (wyróżniona Nagrodą Literacką GDYNIA 2017)[15].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ O muzeum, Muzeum w Gliwicach [dostęp 2019-08-09].
  2. ↑ Zamek Piastowski. Miasto Gliwice, muzeum.gliwice.pl [dostęp 2019-08-09].
  3. ↑ Radiostacja. Miasto Gliwice, gliwice.eu [dostęp 2019-08-09].
  4. ↑ a b Dom Pamięci Żydów Górnośląskich, gliwice.eu [dostęp 2019-08-09].
  5. ↑ Oddział Odlewnictwa Artystycznego, gliwice.eu [dostęp 2019-08-09].
  6. ↑ Muzeum w Gliwicach w finale konkursu EMYA 2020 - Europejskie Muzeum Roku!, Muzeum w Gliwicach [dostęp 2020-01-21].
  7. ↑ Ważna nagroda dla gliwickiej wystawy [dostęp 2020-01-21].
  8. ↑ a b Muzealnicy odebrali Nagrody Marszałka Województwa Śląskiego - Województwo Śląskie, www.slaskie.pl [dostęp 2020-01-21].
  9. ↑ a b c Muzeum w Gliwicach z kolejnymi nagrodami [dostęp 2019-08-09].
  10. ↑ Wyborcza.pl, wyborcza.pl [dostęp 2020-01-21].
  11. ↑ Muzeum w Gliwicach nagrodzone! - Gliwice informacje, mojegliwice.pl [dostęp 2018-11-19].
  12. ↑ Wręczono Sybille 2016 - nagrody w Konkursie na Wydarzenie Muzealne Roku, dzieje.pl [dostęp 2019-08-09] (pol.).
  13. ↑ Żeliwna opowieść z ważną nagrodą, gliwice.eu [dostęp 2019-08-09].
  14. ↑ Sybilla dla Muzeum w Gliwicach, TVS.pl, 20 maja 2008 [dostęp 2019-08-09] (pol.).
  15. ↑ Publikacje | czytelnia sztuki, czytelniasztuki.pl [dostęp 2020-01-21].

Galeria[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Muzeum_w_Gliwicach&oldid=62292770”