Mykoła Hankewycz

Mikołaj Hankiewicz, Mykoła Hankewycz

Микола Ганкевич

Data i miejsce urodzenia	16 maja 1869 Śniatyn, Austro-Węgry
Data i miejsce śmierci	31 lipca 1931 Szkło, Polska
Zawód, zajęcie	publicysta
Alma Mater	Uniwersytet Lwowski

Mykoła Hankewycz, Mikołaj Hankiewicz, ukr. Микола Ганкевич ur. 16 maja 1869 w Śniatynie, zm. 31 lipca 1931 w Szkle) – ukraiński działacz polityczny i związkowy, zwolennik austromarksizmu w socjaldemokracji ukraińskiej; założyciel i pierwszy przewodniczący Ukraińskiej Partii Socjal-Demokratycznej (1899), wiceprzewodniczący Głównej Rady Ukraińskiej (1914–1915), wiceprzewodniczący Ogólnej Rady Ukraińskiej (1915–1918), członek Ukraińskiej Rady Narodowej (1918–1919).

Życiorys

Syn księdza greckokatolickiego herbu Abdank. Po ukończeniu gimnazjum w Tarnopolu studiował filozofię i prawo na Uniwersytecie Lwowskim. Przez całe życie zawodowe był urzędnikiem lwowskiej Kasy Chorych. W 1890 był współzałożycielem Ukraińskiej Partii Radykalnej – pierwszej nowoczesnej ukraińskiej partii politycznej – i brał udział w jej zjeździe założycielskim w październiku 1890. W 1896 rozpoczął tworzenie kółek organizacyjnych wśród ukraińskich robotników Lwowa. W 1897 rozpoczął wydawanie gazety Robitnyk (w języku ukraińskim czcionką łacińską). W tymże roku wstąpił do Polskiej Partii Socjalno-Demokratycznej Galicji i Śląska Cieszyńskiego (PPSD). 17 września 1899 na zjeździe założycielskim została utworzona Ukraińska Partia Socjal-Demokratyczna jako sekcja PPSD i za jej pośrednictwem Socjaldemokratycznej Partii Austrii. Hankewycz został członkiem komitetu wykonawczego UPSD, a od 1903 jej przewodniczącym. W 1907 partia stała się samodzielną autonomiczną sekcją Socjaldemokratycznej Partii Austrii. Hankewycz uczestniczył w kongresach II Międzynarodówki w Amsterdamie (1904) i Stuttgarcie (1907).

W okresie I wojny światowej wiceprzewodniczący Głównej Rady Ukraińskiej (1914–1915), wiceprzewodniczący Ogólnej Rady Ukraińskiej (1915–1918). Członek Ukraińskiej Rady Narodowej. Współpracował ze Związkiem Wyzwolenia Ukrainy. Przeciwnik wojny polsko-ukraińskiej, wobec proklamacji Zachodnioukraińskiej Republiki Ludowej zachował dystans. Wszedł na krótko do tymczasowej Rady Miejskiej Lwowa, złożył mandat w lutym 1919. W II Rzeczypospolitej po przejściu Ukraińskiej Partii Socjal-Demokratycznej na pozycje komunistyczne usunięty z partii wraz z innymi działaczami (Łew Hankewycz, Wołodymyr Starosolski, Porfirion Buniak i Iwan Kwasnycia). W 1924 UPSD została w takiej sytuacji zdelegalizowana. Hankewycz wstąpił do Polskiej Partii Socjalistycznej.

Zmarł w uzdrowisku Szkło, jego uroczysty pogrzeb odbył się we Lwowie z udziałem delegacji odtworzonej UPSD i PPS.

Jego synem był Henryk Wereszycki – polski historyk.

Prace

• Mikołaj Hankiewicz, Niepodległość Polski, Warszawa 1910.

Bibliografia

• RyszardR. Tomczyk RyszardR., Radykałowie i socjaldemokraci. Miejsce i rola lewicy w ukraińskim obozie narodowym w Galicji 1890–1914, Szczecin: Zapol, 2007, ISBN 978-83-7518-031-2, OCLC 177087479 .brak strony (książka)
• Biogram Микола Ганкевич w: Dovidnyk z istorii Ukrainy, opr. Ihor Pidkova, Roman Shust, Kost Bondarenko; Lviv 1999, Wyd. Lvivskyi derzhavnyi universytet im. Ivana Franka i Vydavnyctvo Heneza, ISBN 978-966-504-237-2
• Ryszard Tomczyk: Trudne współdziałanie. [w:] Res Humana nr 3–4/2007, s. 30–35 [on-line]. kulturaswiecka.pl. [dostęp 2012-11-15]. (pol.).
• „Енциклопедія українознавства”, tom 1, s. 354, Lwów 2000, ISBN 5-7707-4048-5