Przejdź do zawartości

Myszarka

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Myszarka
Apodemus
Kaup, 1829[1]
Okres istnienia: miocen–holocen
23.04/0
23.04/0
[2]
Ilustracja
Myszarka leśna (Apodemus flavicollis)
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ssaki

Podgromada

żyworodne

Infragromada

łożyskowce

Rząd

gryzonie

Podrząd

Supramyomorpha

Infrarząd

myszokształtne

Nadrodzina

myszowe

Rodzina

myszowate

Podrodzina

myszy

Plemię

Apodemini

Rodzaj

myszarka

Typ nomenklatoryczny

Mus agrarius Pallas, 1771

Synonimy
Gatunki

46 gatunków (w tym 24 wymarłe) – zobacz opis w tekście

Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Myszarka[10] (Apodemus) – rodzaj ssaków z podrodziny myszy (Murinae) w obrębie rodziny myszowatych (Muridae).

Rozmieszczenie geograficzne

[edytuj | edytuj kod]

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Europie, Azji i Afryce[11][12][2].

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]

Długość ciała (bez ogona) 65–150 mm, długość ogona 65–146 mm, długość ucha 11–22 mm, długość tylnej stopy 17–28 mm; masa ciała 10–60 g[12][13].

Systematyka

[edytuj | edytuj kod]

Rodzaj zdefiniował w 1829 roku niemiecki paleontolog i przyrodnik Johann Jakob Kaup w książce swojego autorstwa o tytule Zarys historii ewolucji i system naturalny europejskiego świata zwierząt[1]. Gatunkiem typowym jest (oznaczenie monotypowe) myszarka polna (A. agrarius).

Etymologia

[edytuj | edytuj kod]
  • Apodemus: gr. αποδημος apodēmos ‘być poza domem, za granicą’[14].
  • Nemomys: gr. νεμος nemos ‘pastwisko, polana’, od νεμω nemō ‘jechać na pastwisko’[15]; μυς mus, μυος muos ‘mysz’[16]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Mus sylvaticus Linnaeus, 1758.
  • Sylvaemus: łac. sylva „las”[17]; mus, muris „mysz” od μυς mus, μυος muos ‘mysz’[16]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Mus sylvaticus Linnaeus, 1758.
  • Alsomys: gr. αλσος alsos, αλσεος alseos ‘lasek, gaj’[18]; μυς mus, μυος muos ‘mysz’[16]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Mus sylvaticus major Radde, 1862 (= Micromys specious peninsulae O. Thomas, 1906).
  • Petromys: gr. πετρα petra ‘skała’[19]; μυς mus, μυος muos ‘mysz’[16]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Sylvaemus mystacinus epimelas Nehring, 1902.
  • Karstomys: niem. karst „rodzaj ukształtowania terenu, zwykle z wieloma jaskiniami powstałymi w wyniku rozpuszczania wapienia przez podziemne wody”[8]; gr. μυς mus, μυος muos ‘mysz’[16].
  • Bihorimys: Bihor, Rumunia; gr. μυς mus, μυος muos „mysz”[9]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): †Parapodemus (Bihorimys) betfiensis Terzea, 1994.

Podział systematyczny

[edytuj | edytuj kod]

Do rodzaju należą następujące występujące współcześnie gatunki[20][13][11][10]:

Grafika Gatunek Autor i rok opisu Nazwa zwyczajowa[10] Podgatunki[12][11][13] Rozmieszczenie geograficzne[12][11][13] Podstawowe wymiary[12][13][d] Status
IUCN[21]
Apodemus gurkha O. Thomas, 1924 myszarka himalajska gatunek monotypowy endemit Nepalu: rododendronowy i iglasty las górski; zakres wysokości: 2200–3600 m n.p.m. DC: 8,5–11,6 cm
DO: 9,7–13 cm
MC: 23–40 g 		 LC 
Apodemus argenteus (Temminck, 1845) myszarka srebrna gatunek monotypowy endemit Japonii: Hokkaido, Honsiu, Sikoku, Kiusiu i pobliskie wyspy; zakres wysokości: 0–2500 m n.p.m. DC: 6,5–10 cm
DO: 7–11 cm
MC:10 20– g 		 LC 
Apodemus witherbyi (O. Thomas, 1902) myszarka stepowa gatunek monotypowy południowo-wschodnia Ukraina (na wschód od rzeki Dniepr) i wschodnie Wyspy Egejskie (Grecja) na wschód do północnego Iranu i Turkmenistanu, na południe do Izraela i północno-zachodniej Jordanii; zakres wysokości: do 2800 m n.p.m. DC: 7,7–11 cm
DO: 7,5–11,8 cm
MC: 16–34 g 		 LC 
Apodemus sylvaticus (Linnaeus, 1758) myszarka zaroślowa gatunek monotypowy Europa (od Islandii i Półwyspu Iberyjskiego na wschód do południowo-zachodniej europejskiej części Rosji i wschodniej Ukrainy), Maroko, Algieria i Tunezja; zakres wysokości: 0–2000 m n.p.m. DC: 8–11 cm
DO: 7–11,5 cm
MC: 14–30 g 		 LC 
Apodemus hyrcanicus Vorontsov, Boyeskorov & Mezhzherin, 1992 myszarka kaukaska gatunek monotypowy południowo-wschodni Azerbejdżan i północny Iran wzdłuż wybrzeża Morza Kaspijskiego; zakres wysokości: do 2000 m n.p.m. DC: 9,5–10,5 cm
DO: 9,4–10,7 cm
MC: 22–35 g 		 NT 
Apodemus ponticus (Sviridenko, 1936) myszarka pontyjska gatunek monotypowy Kaukaz (południowa europejska część Rosji, Gruzja, Armenia i Azerbejdżan) i północno-zachodni Iran (góry Zagros) DC: 8,3–10,3 cm
DO: 9,7–10,4 cm
MC: brak danych 		 LC 
Apodemus flavicollis (Melchior, 1834) myszarka leśna gatunek monotypowy Europa, od Wysp Brytyjskich i północnej Hiszpanii na wschód do gór Ural, na południowy wschód do północnego Izraela i zachodniego Iranu (góry Zagros); zakres wysokości: 0–2500 m n.p.m. DC: 8,1–13 cm
DO: 8,6–13,5 cm
MC: 22–56 g 		 LC 
Apodemus rusiges G.S. Miller, 1913 myszarka kaszmirska gatunek monotypowy północny Pakistan i przyległe północno-zachodnie Indie; zakres wysokości: 1980–3350 m n.p.m. DC: 7,7–11,2 cm
DO: 7,8–12,2 cm
MC: około 37 g 		 LC 
Apodemus alpicola Heinrich, 1952 myszarka alpejska gatunek monotypowy Alpy w południowo-wschodniej Francji, Szwajcarii, południowych Niemczech, Liechtensteinie, Austrii i północnych Włoszech; zakres wysokości: 500–2400 m n.p.m. DC: 7,8–11,4 cm
DO: 10–13,4 cm
MC: 28–43 g 		 LC 
Apodemus uralensis (Pallas, 1811) myszarka zielna gatunek monotypowy od środkowej i wschodniej Europy na wschód przez Rosję, północną Turcji (Anatolia) i Kaukaz do zachodniej Chińskiej Republiki Ludowej (Sinciang); zakres wysokości: 0–1400 m n.p.m. DC: 7–10,5 cm
DO: 6,5–11 cm
MC: 13–28 g 		 LC 
Apodemus pallipes (Barrett-Hamilton, 1900) myszarka pamirska gatunek monotypowy Afganistan, południowy Kirgistan, Tadżykistan, północny Pakistan, skrajnie południowo-zachodnia Chińska Republika Ludowa (Tybet), północno-zachodnie Indie i zachodni Nepal; zakres wysokości: 1460–3970 m n.p.m. DC: 7,2–11 cm
DO: 7–11 cm
MC: brak danych 		 LC 
Apodemus mystacinus (Danford & Alston, 1877) myszarka skalna gatunek monotypowy Grecja (Kreta i Wyspy Egejskie), Turcja (Anatolia), zachodnia Gruzja, zachodnia Syria, Liban, północny Izrael, Palestyna, Jordania i północny Irak; zakres wysokości: 0–2700 m n.p.m. DC: 9,8–13,2 cm
DO: 9,8–14,5 cm
MC: 25–57 g 		 LC 
Apodemus epimelas (Nehring, 1902) myszarka bałkańska gatunek monotypowy Chorwacja (wyspy Korčula i Mljet), przez Półwysep Bałkański do Wysp Jońskich i Egejskich (Grecja); zakres wysokości: 0–1620 m n.p.m. DC: 10–15 cm
DO: 10,2–14,6 cm
MC: 28–56 g 		 LC 
Apodemus speciosus (Temminck, 1845) myszarka japońska gatunek monotypowy endemit Japonii: Hokkaido, Honsiu, Sikoku, Kiusiu i wiele mniejszych wysp DC: 8–14 cm
DO: 7–13 cm
MC: 20–60 g 		 LC 
Apodemus agrarius (Pallas, 1771) myszarka polna gatunek monotypowy środkowa Europa na wschód do południowo-środkowej Syberii i północno-zachodniej Chińskiej Republiki Ludowej, rozłącznie na Rosyjskim Dalekim Wschodzie i w Mongolii na południe do północnej Mjanmy, południowej Chińskiej Republiki Ludowej, Tajwanu i Japonii (Wyspy Senkaku); zakres wysokości: 0–1750 m n.p.m. DC: 7,5–12 cm
DO: 6,5–11,5 cm
MC: 16–38 g 		 LC 
Apodemus chevrieri (Milne-Edwards, 1868) myszarka chińska gatunek monotypowy endemit Chińskiej Republiki Ludowej: południowe Gansu, południowe Shaanxi, Syczuan, Chongqing, zachodnie Hubei, Junnan, Kuejczou i Hunan; zakres wysokości: 300–1800 m n.p.m. DC: 8,8–11 cm
DO: 8,3–10,5 cm
MC: brak danych 		 LC 
Apodemus latronum O. Thomas, 1911 myszarka wielkoucha gatunek monotypowy północno-wschodnie Indie, północna Mjanma, Chińska Republika Ludowa (wschodnie Qinghai, wschodni Tybet, Syczuan i północny Junnan); zakres wysokości: 2700–4000 m n.p.m. DC: 9,2–10,7 cm
DO: 10–12 cm
MC: brak danych 		 LC 
Apodemus peninsulae (O. Thomas, 1907) myszarka koreańska gatunek monotypowy południowa Syberia i Rosyjski Daleki Wschód, Mongolia, północno-wschodnia i środkowa Chińska Republika Ludowa, Półwysep Koreański oraz północna Japonia (Hokkaido); zakres wysokości: do 4000 m n.p.m. DC: 8–11,8 cm
DO: 7,5–10,3 cm
MC: 19–27 g 		 LC 
Apodemus nigrus Ge Deyan, Feijó & Yang Qisen, 2019 gatunek monotypowy endemit Chińskiej Republiki Ludowej: wyżyny rezerwatu przyrody góry Fanjing Shan (Kuejczou) i rezerwatu przyrody góry Jinfo (Chongqing) DC: 9,2–10,7 cm
DO: 9,3–11 cm
MC: 20–33 g 		 NE 
Apodemus semotus O. Thomas, 1908 myszarka tajwańska gatunek monotypowy endemit Tajwanu: głównie w terenach górskich; zakres wysokości: 1400–3700 m n.p.m. DC: 8,2–10 cm
DO: 10–11,9 cm
MC: 18,5–39 g 		 LC 
Apodemus ilex O. Thomas, 1922 gatunek monotypowy południowo-środkowa Chińska Republika Ludowa (wschodni Tybet do Syczuanu i Junnanu), północno-wschodnie Indie oraz północna i północno-środkowa Mjanma DC: brak danych
DO: brak danych
MC: brak danych 		 NE 
Apodemus draco (Barrett-Hamilton, 1900) myszarka smocza gatunek monotypowy endemit Chińskiej Republiki Ludowej: Kuejczou i Chongqing na wschód do Hebei i Fujian; zakres wysokości: do 3820 m n.p.m. DC: brak danych
DO: brak danych
MC: brak danych 		 LC 

Kategorie IUCN:  LC  – gatunek najmniejszej troski,  NT  – gatunek bliski zagrożenia;  NE  – gatunki niepoddane jeszcze ocenie.

Opisano również szereg gatunków wymarłych[22]:

Uwagi

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Nieuzasadniona poprawka Sylvaemus Ognev & Worobiev, 1923.
  2. ↑ Młodszy homonim Petromys A. Smith, 1834 (Petromuridae).
  3. ↑ Nowa nazwa dla Petromys V.E. Martino, 1934.
  4. ↑ DC – długość ciała; DO – długość ogona; MC – masa ciała

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b J.J. Kaup: Skizzirte Entwickelungs-Geschichte und natürliches System der europäischen Thierwelt: Erster Theil welcher die Vogelsäugethiere und Vögel nebst Andeutung der Entstehung der letzteren aus Amphibien enthält. Cz. 1. Darmstadt: In commission bei Carl Wilhelm Leske, 1829, s. 154. (niem.).
  2. ↑ a b D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Apodemus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-12-13].
  3. ↑ O. Thomas. On a New Field-Mouse, from Nepal, with a Note on the Classification of the Genus Apodemus. „The Journal of the Bombay Natural History Society”. 29, s. 889, 1924. (ang.). 
  4. ↑ С.И. Огнев & К.А. Воробьев: Фауна позвоночных Воронежской губернии. Москва: Новая деревня, 1924, s. 143. (ros.).
  5. ↑ N.M. Dukelski. Zwei neue Nagetiere aus dem Ussuri-Gebiet (Sudost-Siberien). „Zoologischer Anzeiger”. 77, s. 43, 1928. (niem.). 
  6. ↑ С.И. Огнев & В.Г. Гептнер. Млекопитающие среднего Копет-Дага и прилежащей равнины. „Труды НИИ зоологии Московского государственного университета”. 3 (1), s. 96, 1929. (ros.). 
  7. ↑ В.Э. Мартино. Зоогеографическое положение горного кряжа Бистра. „Записки Русского научного института в Белграде”. 10, s. 85, 1934. (ros.). 
  8. ↑ a b В.Э. Мартино. Материалы по экологии и зоогеографии Южной Сибири. „Записки Русского научного института в Белграде”. 14, s. 88, 1939. (ros.). 
  9. ↑ a b c E. Terzea. Une nouvelle espece de Muridae Rodentia, Mammalia du Pleistocene inferieur de Roumanie. „Travaux de l’Institut de Speologie „Emile Racovitza””. 33, s. 90, 1994. (fr.). 
  10. ↑ a b c Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 263. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
  11. ↑ a b c d C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 526–528. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
  12. ↑ a b c d e Ch. Denys, P. Taylor & K. Aplin. Opisy gatunków Muridae: Ch. Denys, P. Taylor, C. Burgin, K. Aplin, P.-H. Fabre, R. Haslauer, J. Woinarski, B. Breed & J. Menzies: Family Muridae (True Mice and Rats, Gerbils and relatives). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 780–786. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).
  13. ↑ a b c d e Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 338–340. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
  14. ↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 113, 1904. (ang.). 
  15. ↑ Jaeger 1959 ↓, s. 165.
  16. ↑ a b c d e Jaeger 1959 ↓, s. 160.
  17. ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 226.
  18. ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 14.
  19. ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 190.
  20. ↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, J. Zijlstra & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.13) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2025-03-04]. (ang.).
  21. ↑ Taxonomy: Apodemus – Genus. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2025-03-04]. (ang.).
  22. ↑ J.S. Zijlstra, Apodemus Kaup, 1829, Hesperomys project (Version 24.9.1), DOI: 10.5281/zenodo.7654755 [dostęp 2025-03-04] (ang.).
  23. ↑ E. Martín-Suárez. Une nouvelle espèce d’Apodemus (Rodentia, Mammalia) du Pliocène de la Dépression de Guadix-Baza (Grenada, Espagne). „Geobios”. 21 (4), s. 524, 1988. DOI: 10.1016/S0016-6995(88)80049-4. (fr.). 
  24. ↑ В.А. Несин. Новьій вид мьішей (Rodentia, Muridae) из позднего миоцена Украиньі / A new species of mice (Rodentia, Muridae) from the Late Miocene of Ukraine. „Вісник зоології”. 45 (5), s. 470, 2011. (ukr. • ang.). 
  25. ↑ S. Schaub. Über einige fossile Simphcidentaten aus China und der Mongolei. „Abhandlungen der schweizerischen paläontologischen Gesellschaft”. 54, s. 36, 1938. (niem.). 
  26. ↑ В.А. Топачевский: Грызуны Таманского фаунистического комплекса Крыма. Киев: Наукова Думка, 1977, s. 1–236. (ros.).
  27. ↑ F. Heller. Eine oberpliocäne Wirbeltierfauna aus Rheinhessen. „Neues Jahrbuch für Mineralogie, Geologie und Paläontologie”. Abteilung B: Geologie und Paläontologie. 76, s. 99–160, 1936. (niem.). 
  28. ↑ van de Weerd 1976 ↓, s. 79.
  29. ↑ M. Kretzoi. Insectivoren, Nagetiere und Lagomorphen der jungstpliozänen Fauna von Csarnóta im Villányer Gebirge (Südungarn). „Vertebrata Hungarica”. 1 (2), s. 243, 1959. (niem.). 
  30. ↑ B. Engesser. The late tertiary small mammals of the Maremma region (Tuscany, Italy). 2nd part 2: Muridae and Cricetidae (Rodentia, Mammalia). „Bollettino della Società Paleontologica Italiana”. 28 (2/3), s. 227–252, 1989. (ang.). 
  31. ↑ A. Ruiz Bustos, C. Sesé Benito, C. Dabrio, J.A. Peña & J. Padial. Geología y fauna de micromamíferos del nuevo yacimiento del Plioceno inferior de Gorafe-A (Depresión de Guadix-Baza, Granada). „Estudios Geológicos”. 40 (3–4), s. 235, 1984. (hiszp.). 
  32. ↑ van de Weerd 1976 ↓, s. 84.
  33. ↑ R.N. Vasishat: Antecedents of Early Man in Northwestern India: Paleontological and Paleoecological Evidences. New Delhi: Inter India, 1985, s. 97. ISBN 978-81-210-0003-1. (ang.).
  34. ↑ J. Michaux. Origine du dessin dentaire «Apodemus» (Rodentia, Mammalia). „Comptes rendus hebdomadaires de l’Académie des Sciences”. Série D: Sciences naturelles. 264 (5), s. 712, 1867. (fr.). 
  35. ↑ G. Haas: On the vertebrate fauna of the lower Pleistocene site of ʻUbeidiya. Jerusalem: Israel Academy of Sciences and Humanities, 1966, s. 1–68. (ang.).
  36. ↑ E.T. Newton. Exhibition of, and remarks upon, some fossil remains of a Mouse (Mus abbotti, now to be M. lewisi) from Ightham, Kent. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1899, s. 381, 1899. (ang.). 
  37. ↑ Z.-d. Qiu & G. Storch. The early Pliocene micromammalian fauna of Bilike, Inner Mongolia, China (Mammalia: Lipotyphla, Chiroptera, Rodentia, Lagomorpha). „Senckenbergiana lethaea”. 80 (1), s. 197, 2000. DOI: 10.1007/BF03043669. (ang.). 
  38. ↑ S. Schaub. Tertiäre und quartäre Murinae. „Abhandlungen der schweizerischen paläontologischen Gesellschaft”. 61, s. 26, 1938. (niem.). 
  39. ↑ T. van Kolfschoten. The Middle Pleistocene (Saalian) and Late Pleistocene (Weichselian) mammal faunas from Maastricht-Belvédere, Southern Limburg, The Netherlands. „Mededelingen Rijks Geologische Dienst”. 39 (1), s. 59, 1985. (ang.). 
  40. ↑ G. Pecorini, J.C. Rage & L. Thaler. La formation continentale de Capo Mannu, sa faune de Vertébrés pliocenes et la question du Messinien en Sardaigne. „Rendiconti dei Seminari della Facoltà di Scienze dell'Università di Cagliari”. 43 (Supplemento), s. 305–319, 1973. (wł.). 
  41. ↑ E. Martín-Suárez & M. Freudenthal. Muridae (Rodentia) from the Lower Turolian of Crevillente (Alicante, Spain). „Scripta Geologica”. 103, s. 91, 1993. (ang.). 
  42. ↑ J.-P. Aguilar & J. Michaux. The beginning of the age of Murinae (Mammalia: Rodentia) in southern France. „Acta Zoologica Cracoviensia”. 39 (1), s. 40, 1966. (ang.). 
  43. ↑ Wu i Flynn 1992 ↓, s. 26.
  44. ↑ M.A.C. Hinton. Note on British fossil species of Apodemus. „The Annals and Magazine of Natural History”. Eight series. 15 (90), s. 580, 1915. (ang.). 
  45. ↑ Wu i Flynn 1992 ↓, s. 27.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Myszarka&oldid=76538249”