Przejdź do zawartości

NAFO (fenomen internetowy)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Biało-niebieskie logo, wzorowane na lustrzanym odbiciu logo NATO. Po lewej napisy NAFO i OFAN, a po prawej róża wiatrów będąca symbolem NATO.
Nieoficjalne logo NAFO (wariant bez psów Shiba Inu)

North Atlantic Fellas Organization, NAFO (nawiązanie do North Atlantic Treaty Organization, NATO) – internetowy mem i ruch w mediach społecznościowych poświęcony przeciwdziałaniu rosyjskiej propagandzie i dezinformacji na temat rosyjskiej inwazji na Ukrainę w 2022 roku[1][2][3][4].

Oprócz zamieszczania niepoważnych komentarzy na temat wojny i memów promujących Ukrainę lub wyśmiewających rosyjskie działania wojenne i strategię (tzw. shitposting), grupa zbiera również fundusze na ukraińskie wojsko i inne proukraińskie cele[1][3]. Najbardziej typową reprezentacją graficzną członka NAFO – zwanego fella – jest pies rasy shiba[3][5] (znany szerzej w internecie jako pieseł (ang. doge)) lub jako grupa psów w przebraniu żołnierzy[6].

Według The Economist „frywolność NAFO przesłania jego rolę jako wyjątkowo udanej formy wojny informacyjnej”[2].

Historia

[edytuj | edytuj kod]
Fella na zniszczonym rosyjskim czołgu podczas protestu przed rosyjską ambasadą w Berlinie

Mem powstał w maju 2022 roku, kiedy użytkownik Twittera „Kama_Kamilia” zaczął dodawać psa shiba do zdjęć z Ukrainy[3][4]. Pies ten, zwany piesełem, jest obecny w kulturze internetowej od co najmniej 2010 roku[7].

Po pewnym czasie Kama_Kamillia zaczął tworzyć awatary fellas dla osób, które przekazały darowiznę na rzecz Gruzińskiego Legionu Narodowego[3]. Fellas jest uważane przez NAFO za określenie neutralne płciowo[1]. Najliczniej reprezentowaną grupą wśród „członków” NAFO są obywatele Europy środkowej i wschodniej, a także emigranci z tego regionu[1][2]. Niemiecka gazeta Berliner Kurier szacuje, że grupa obejmuje „dziesiątki tysięcy” współpracowników (według stanu na wrzesień 2022 r.)[8]. Fellas są dodawani do różnych prawdziwych zdjęć i filmów przedstawiających ukraińskich żołnierzy lub inne działania wojenne, aby kpić z rosyjskiego wojska i chwalić ukraińską armię[4]. NAFO określa swoich przeciwników (w sieci i na rzeczywistym froncie wojennym) mianem watników[9].

W czerwcu 2022 roku NAFO zyskało rozgłos w internecie po interakcji na Twitterze między rosyjskim dyplomatą Michaiłem Uljanowem a kilkoma anonimowymi kontami fellas[3][10][11].

Według Wall Street Journal, proukraińska zbiórka pieniędzy i sprzedaż gadżetów ma wynosić „ponad 1 milion dolarów, ale nie prowadzi się oficjalnych rachunków”, więc nie można tego twierdzenia niezależnie zweryfikować[12]. W sierpniu 2022 roku NAFO zbierało pieniądze na Signmyrocket.com stronie internetowej, na której ludzie płacą za niestandardowe wiadomości napisane na ukraińskich pociskach artyleryjskich i sprzęcie wojskowym. W efekcie promowanej zbiórki działo armaty samobieżnej 2S7 Pion, należącej do armii ukraińskiej, ozdobiono napisem „Super Bonker 9000” i naklejką kija bejsbolowego z napisem „NAFO-Article 69"[13][14].

Niemiecki nadawca telewizyjny ZDF odrzuca pogląd, że NAFO jest operacją amerykańskiego wywiadu: „fakt, że NAFO jest finansowane przez CIA, jest tylko samodeprecjonującym żartem wśród użytkowników Twittera”[15].

Odbiór

[edytuj | edytuj kod]

NAFO zostało opisane przez politologa, szkolącego żołnierzy Bundeswehry w zakresie mediów społecznościowych, jako „odpowiedź zachodniego społeczeństwa obywatelskiego na rosyjskie kampanie informacyjne”. Ma to być część większej „bitwy o suwerenność interpretacji” na wspólnych przestrzeniach internetowych[15]. Według Politico „Zagłębić się w NAFO to przejść błyskawiczny kurs tego, jak społeczności internetowe – od Państwa Islamskiego, przez radykalnie prawicowy ruch boogaloo, aż po tę zdezorganizowaną bandę sieciowych wojowników – zmieniły Internet w broń.”[4]

Brytyjsko-libański dziennikarz Oz Katerji zapewnia, że NAFO „utrudniło działanie rosyjskim propagandystom i sprawiło, że w efekcie wyszli na absurdalnych i śmiesznych.”[16] Ambasador Ukrainy w Australii i Nowej Zelandii Wasyl Myrosznyczenko zauważył, że oddolny, zdecentralizowany charakter NAFO jest ważną częścią jego siły[17].

Według jednej z analiz, „głównie anglojęzyczne memy podtrzymały zainteresowanie Zachodu wojną w Ukrainie – zainteresowanie, które jest kluczowe, biorąc pod uwagę znaczenie zachodniej broni dla sił ukraińskich.”[18][19] Amerykański podpułkownik Steve Speece z Modern War Institute w West Point argumentuje, że „treści memów udostępniane w kanałach NAFO są prawie wyłącznie anglojęzyczne i prawdopodobnie nie są przeznaczone dla rosyjskich odbiorców”[20].

Według „Berliner Kurier” NAFO – podobnie jak prawdziwe NATO – również ma „artykuł 5", który mówi o obowiązku wzajemnej pomocy. Oznacza to, że każdy fella może wezwać innych na pomoc, jeśli zostanie zaatakowany lub napotka na poważną dezinformację. W tym celu członkowie NAFO używają hashtagu #NAFOarticle5 – gdy go użyją, otrzymują wsparcie od innych fellas[8]. Analityk niemieckiej Rady Stosunków Zagranicznych ocenił, że ta taktyka jest „bardzo skuteczna”[8].

Choć Rosja w przeszłości skutecznie wykorzystywała farmy trolli[8], jej zdezorientowane reakcje na NAFO mogą wynikać z „mętnej ideologicznej propagandy na temat Ukrainy.”[18] Według jednostki wojsk cybernetycznych armii USA – 780 Brygady Wywiadu Wojskowego „Dla społeczności internetowej takiej jak NAFO, wroga wzmianka z oficjalnego źródła propagandy o jej celu istnienia jest dowodem na to, że ośmieszenie tegoż źródła osiągnęło pożądany efekt.”[21].

Rozpoznawalność

[edytuj | edytuj kod]

28 sierpnia 2022 r. oficjalne konto Ministerstwa Obrony Ukrainy na Twitterze wyraziło uznanie dla NAFO, przedstawiając zdjęcie wystrzeliwanych rakiet i zadowolonego fella, ubranego w mundur bojowy[13][17][22].

Wysocy rangą wojskowi oraz osoby publiczne w Ukrainie i w krajach NATO zmieniali swoje twitterowe awatary na fella. 30 sierpnia 2022 r. minister obrony Ukrainy Ołeksij Reznikow zmienił tymczasowo swój awatar na Twitterze na stworzonego specjalnie dla niego fella[17][23]. Zrobili to także: były prezydent Estonii Toomas Hendrik Ilves[4][24], obecna premier Estonii Kaja Kallas[25][26], minister spraw zagranicznych Litwy Gabrielius Landsbergis[12][27], kongresmen Adam Kinzinger[28][29] oraz generał dywizji armii Stanów Zjednoczonych Patrick J. Donahoe[3][30].

Krytyka

[edytuj | edytuj kod]

NAFO skrytykowali współpracownicy Aleksieja Nawalnego – szef FWK Marija Piewczich i Leonid Wołkow krytykowali NAFO za odczłowieczanie Rosjan. W odpowiedzi NAFO ogłosiło, że pomimo krytyki nadal będzie dehumanizować Rosjan[31][32].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c d Pez Pearson, How a Twitter meme is helping fight the Russian war in Ukraine [online], Yorkshire Bylines, 15 sierpnia 2022 [dostęp 2022-12-13] (ang.).
  2. a b c A virtual army of impish cartoon pooches is waging war on Russia | The Economist [online], web.archive.org, 14 września 2022 [dostęp 2022-12-13] [zarchiwizowane z adresu 2022-09-14].
  3. a b c d e f g Shitposting Shiba Inu Accounts Chased a Russian Diplomat Offline [online], web.archive.org, 28 sierpnia 2022 [dostęp 2022-12-13] [zarchiwizowane z adresu 2022-08-28].
  4. a b c d e The shit-posting, Twitter-trolling, dog-deploying social media army taking on Putin one meme at a time – POLITICO [online], web.archive.org, 1 września 2022 [dostęp 2022-12-13] [zarchiwizowane z adresu 2022-09-01].
  5. Let slip the online shiba inus of war | New Scientist [online], web.archive.org, 29 sierpnia 2022 [dostęp 2022-12-13] [zarchiwizowane z adresu 2022-08-29].
  6. ウクライナ国防省が「柴犬兵士」の雑コラに感謝を表明? 注目される「NAFOの戦争」とは何か | 文春オンライン [online], web.archive.org, 14 września 2022 [dostęp 2022-12-13] [zarchiwizowane z adresu 2022-09-14].
  7. How the Shiba Inu became an Internet meme and took over the world [online], web.archive.org, 30 sierpnia 2022 [dostęp 2022-12-13] [zarchiwizowane z adresu 2022-08-30].
  8. a b c d NAFO Fellas: Bewegung von Meme-Hunden zerstört die Putin-Propaganda [online], web.archive.org, 8 września 2022 [dostęp 2022-12-13] [zarchiwizowane z adresu 2022-09-08].
  9. Ukraine’s info warriors battling Russian trolls – DW – 09/17/2022 [online], dw.com [dostęp 2022-12-13] (ang.).
  10. Adam Taylor, With NAFO, Ukraine turns the trolls on Russia, „The Washington Post”, 1 października 2022.
  11. Elie Guckert, NAFO, ces trolls grimés en chiens qui humilient la Russie sur les réseaux sociaux [online], Slate.fr, 22 lipca 2022 [dostęp 2022-12-13] (fr.).
  12. a b Daniel Michaels, Ukraine’s Internet Army of ‘NAFO Fellas’ Fights Russian Trolls and Rewards Donors With Dogs, „The Wall Street Journal”, 27 września 2022 [zarchiwizowane z adresu 2022-09-27].
  13. a b NAFO Memesters Paid Ukraine to Paint Their Memes on a Tank [online], web.archive.org, 30 sierpnia 2022 [dostęp 2022-12-13] [zarchiwizowane z adresu 2022-08-30].
  14. Meme war: You can pay to get memes painted on Ukrainian artillery, bombs, and rockets [online], Task & Purpose, 31 sierpnia 2022 [dostęp 2022-12-13] (ang.).
  15. a b Ukraine-Krieg: Wie die „Nafo” Putin-Trolle im Netz bekämpft [online], zdf.de [dostęp 2022-12-13] (niem.).
  16. Russia-Ukraine war: What is NAFO? [online], web.archive.org, 29 sierpnia 2022 [dostęp 2022-12-13] [zarchiwizowane z adresu 2022-08-29].
  17. a b c The Memes Fighting Russian Propaganda – Byline Times [online], web.archive.org, 31 sierpnia 2022 [dostęp 2022-12-13] [zarchiwizowane z adresu 2022-08-31].
  18. a b With NAFO, the North Atlantic Fellas Organization, Ukraine turns the trolls on Russia – The Washington Post [online], web.archive.org, 7 września 2022 [dostęp 2022-12-13] [zarchiwizowane z adresu 2022-09-07].
  19. Oryx: foreign aid to Ukraine [online], web.archive.org, 12 września 2022 [dostęp 2022-12-13] [zarchiwizowane z adresu 2022-09-12].
  20. On Trolls and Nuclear Signaling: Strategic Stability in the Age of Memes – Modern War Institute [online], web.archive.org, 13 września 2022 [dostęp 2022-12-13] [zarchiwizowane z adresu 2022-09-13].
  21. 780th Military Intelligence Brigade (Cyber) [online], Twitter, 13 września 2022.
  22. Defense of Ukraine [online], Twitter, 28 sierpnia 2022.
  23. Oleksii Reznikov [online], Twitter, 30 sierpnia 2022.
  24. Toomas Hendrik [online], Twitter, 9 lipca 2022.
  25. MEEMIFOTOD ⟩ Vene propaganda vastu töötav organisatsioon tegi Kaja Kallase koeraks [online], Elu24, 26 września 2022 [dostęp 2022-12-13] (est.).
  26. Kaja Kallas [online], Twitter, 25 września 2022.
  27. Gabrielius Landsbergis [online], Twitter, 14 września 2022.
  28. Republican Rep. Adam Kinzinger on the GOP, ‘NAFO’ and reasons to escalate in Ukraine [online], news.yahoo.com [dostęp 2022-12-13] (ang.).
  29. Adam Kinzinger [online], Twitter, 2 sierpnia 2022.
  30. Patrick Donahoe [online], Twitter, 11 lipca 2022.
  31. В Вильнюсе накануне саммита НАТО прошел «саммит NAFO» – сообщества шитпостеров, которое травит российских пропагандистов Его раскритиковали соратники Навального – из-за шуток о россиянине, которого на пляже в Египте убила акула [online], Meduza [dostęp 2023-07-11] (ros.).
  32. «Саммит NAFO»: соратников Навального разозлили мемы про акулу, съевшую туриста из России [online], Петр и Мазепа [dostęp 2023-07-11] (ros.).