NAFO (fenomen internetowy)
North Atlantic Fellas Organization, NAFO (nawiązanie do North Atlantic Treaty Organization, NATO) – internetowy mem i ruch w mediach społecznościowych poświęcony przeciwdziałaniu rosyjskiej propagandzie i dezinformacji na temat rosyjskiej inwazji na Ukrainę w 2022 roku[1][2][3][4].
Oprócz zamieszczania niepoważnych komentarzy na temat wojny i memów promujących Ukrainę lub wyśmiewających rosyjskie działania wojenne i strategię (tzw. shitposting), grupa zbiera również fundusze na ukraińskie wojsko i inne proukraińskie cele[1][3]. Najbardziej typową reprezentacją graficzną członka NAFO – zwanego fella – jest pies rasy shiba[3][5] (znany szerzej w internecie jako pieseł (ang. doge)) lub jako grupa psów w przebraniu żołnierzy[6].
Według The Economist „frywolność NAFO przesłania jego rolę jako wyjątkowo udanej formy wojny informacyjnej”[2].
Historia
[edytuj | edytuj kod]Mem powstał w maju 2022 roku, kiedy użytkownik Twittera „Kama_Kamilia” zaczął dodawać psa shiba do zdjęć z Ukrainy[3][4]. Pies ten, zwany piesełem, jest obecny w kulturze internetowej od co najmniej 2010 roku[7].
Po pewnym czasie Kama_Kamillia zaczął tworzyć awatary fellas dla osób, które przekazały darowiznę na rzecz Gruzińskiego Legionu Narodowego[3]. Fellas jest uważane przez NAFO za określenie neutralne płciowo[1]. Najliczniej reprezentowaną grupą wśród „członków” NAFO są obywatele Europy środkowej i wschodniej, a także emigranci z tego regionu[1][2]. Niemiecka gazeta Berliner Kurier szacuje, że grupa obejmuje „dziesiątki tysięcy” współpracowników (według stanu na wrzesień 2022 r.)[8]. Fellas są dodawani do różnych prawdziwych zdjęć i filmów przedstawiających ukraińskich żołnierzy lub inne działania wojenne, aby kpić z rosyjskiego wojska i chwalić ukraińską armię[4]. NAFO określa swoich przeciwników (w sieci i na rzeczywistym froncie wojennym) mianem watników[9].
W czerwcu 2022 roku NAFO zyskało rozgłos w internecie po interakcji na Twitterze między rosyjskim dyplomatą Michaiłem Uljanowem a kilkoma anonimowymi kontami fellas[3][10][11].
Według Wall Street Journal, proukraińska zbiórka pieniędzy i sprzedaż gadżetów ma wynosić „ponad 1 milion dolarów, ale nie prowadzi się oficjalnych rachunków”, więc nie można tego twierdzenia niezależnie zweryfikować[12]. W sierpniu 2022 roku NAFO zbierało pieniądze na Signmyrocket.com – stronie internetowej, na której ludzie płacą za niestandardowe wiadomości napisane na ukraińskich pociskach artyleryjskich i sprzęcie wojskowym. W efekcie promowanej zbiórki działo armaty samobieżnej 2S7 Pion, należącej do armii ukraińskiej, ozdobiono napisem „Super Bonker 9000” i naklejką kija bejsbolowego z napisem „NAFO-Article 69"[13][14].
Niemiecki nadawca telewizyjny ZDF odrzuca pogląd, że NAFO jest operacją amerykańskiego wywiadu: „fakt, że NAFO jest finansowane przez CIA, jest tylko samodeprecjonującym żartem wśród użytkowników Twittera”[15].
Odbiór
[edytuj | edytuj kod]NAFO zostało opisane przez politologa, szkolącego żołnierzy Bundeswehry w zakresie mediów społecznościowych, jako „odpowiedź zachodniego społeczeństwa obywatelskiego na rosyjskie kampanie informacyjne”. Ma to być część większej „bitwy o suwerenność interpretacji” na wspólnych przestrzeniach internetowych[15]. Według Politico „Zagłębić się w NAFO to przejść błyskawiczny kurs tego, jak społeczności internetowe – od Państwa Islamskiego, przez radykalnie prawicowy ruch boogaloo, aż po tę zdezorganizowaną bandę sieciowych wojowników – zmieniły Internet w broń.”[4]
Brytyjsko-libański dziennikarz Oz Katerji zapewnia, że NAFO „utrudniło działanie rosyjskim propagandystom i sprawiło, że w efekcie wyszli na absurdalnych i śmiesznych.”[16] Ambasador Ukrainy w Australii i Nowej Zelandii Wasyl Myrosznyczenko zauważył, że oddolny, zdecentralizowany charakter NAFO jest ważną częścią jego siły[17].
Według jednej z analiz, „głównie anglojęzyczne memy podtrzymały zainteresowanie Zachodu wojną w Ukrainie – zainteresowanie, które jest kluczowe, biorąc pod uwagę znaczenie zachodniej broni dla sił ukraińskich.”[18][19] Amerykański podpułkownik Steve Speece z Modern War Institute w West Point argumentuje, że „treści memów udostępniane w kanałach NAFO są prawie wyłącznie anglojęzyczne i prawdopodobnie nie są przeznaczone dla rosyjskich odbiorców”[20].
Według „Berliner Kurier” NAFO – podobnie jak prawdziwe NATO – również ma „artykuł 5", który mówi o obowiązku wzajemnej pomocy. Oznacza to, że każdy fella może wezwać innych na pomoc, jeśli zostanie zaatakowany lub napotka na poważną dezinformację. W tym celu członkowie NAFO używają hashtagu #NAFOarticle5 – gdy go użyją, otrzymują wsparcie od innych fellas[8]. Analityk niemieckiej Rady Stosunków Zagranicznych ocenił, że ta taktyka jest „bardzo skuteczna”[8].
Choć Rosja w przeszłości skutecznie wykorzystywała farmy trolli[8], jej zdezorientowane reakcje na NAFO mogą wynikać z „mętnej ideologicznej propagandy na temat Ukrainy.”[18] Według jednostki wojsk cybernetycznych armii USA – 780 Brygady Wywiadu Wojskowego „Dla społeczności internetowej takiej jak NAFO, wroga wzmianka z oficjalnego źródła propagandy o jej celu istnienia jest dowodem na to, że ośmieszenie tegoż źródła osiągnęło pożądany efekt.”[21].
Rozpoznawalność
[edytuj | edytuj kod]28 sierpnia 2022 r. oficjalne konto Ministerstwa Obrony Ukrainy na Twitterze wyraziło uznanie dla NAFO, przedstawiając zdjęcie wystrzeliwanych rakiet i zadowolonego fella, ubranego w mundur bojowy[13][17][22].
Wysocy rangą wojskowi oraz osoby publiczne w Ukrainie i w krajach NATO zmieniali swoje twitterowe awatary na fella. 30 sierpnia 2022 r. minister obrony Ukrainy Ołeksij Reznikow zmienił tymczasowo swój awatar na Twitterze na stworzonego specjalnie dla niego fella[17][23]. Zrobili to także: były prezydent Estonii Toomas Hendrik Ilves[4][24], obecna premier Estonii Kaja Kallas[25][26], minister spraw zagranicznych Litwy Gabrielius Landsbergis[12][27], kongresmen Adam Kinzinger[28][29] oraz generał dywizji armii Stanów Zjednoczonych Patrick J. Donahoe[3][30].
Krytyka
[edytuj | edytuj kod]NAFO skrytykowali współpracownicy Aleksieja Nawalnego – szef FWK Marija Piewczich i Leonid Wołkow krytykowali NAFO za odczłowieczanie Rosjan. W odpowiedzi NAFO ogłosiło, że pomimo krytyki nadal będzie dehumanizować Rosjan[31][32].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d Pez Pearson , How a Twitter meme is helping fight the Russian war in Ukraine [online], Yorkshire Bylines, 15 sierpnia 2022 [dostęp 2022-12-13] (ang.).
- ↑ a b c A virtual army of impish cartoon pooches is waging war on Russia | The Economist [online], web.archive.org, 14 września 2022 [dostęp 2022-12-13] [zarchiwizowane z adresu 2022-09-14] .
- ↑ a b c d e f g Shitposting Shiba Inu Accounts Chased a Russian Diplomat Offline [online], web.archive.org, 28 sierpnia 2022 [dostęp 2022-12-13] [zarchiwizowane z adresu 2022-08-28] .
- ↑ a b c d e The shit-posting, Twitter-trolling, dog-deploying social media army taking on Putin one meme at a time – POLITICO [online], web.archive.org, 1 września 2022 [dostęp 2022-12-13] [zarchiwizowane z adresu 2022-09-01] .
- ↑ Let slip the online shiba inus of war | New Scientist [online], web.archive.org, 29 sierpnia 2022 [dostęp 2022-12-13] [zarchiwizowane z adresu 2022-08-29] .
- ↑ ウクライナ国防省が「柴犬兵士」の雑コラに感謝を表明? 注目される「NAFOの戦争」とは何か | 文春オンライン [online], web.archive.org, 14 września 2022 [dostęp 2022-12-13] [zarchiwizowane z adresu 2022-09-14] .
- ↑ How the Shiba Inu became an Internet meme and took over the world [online], web.archive.org, 30 sierpnia 2022 [dostęp 2022-12-13] [zarchiwizowane z adresu 2022-08-30] .
- ↑ a b c d NAFO Fellas: Bewegung von Meme-Hunden zerstört die Putin-Propaganda [online], web.archive.org, 8 września 2022 [dostęp 2022-12-13] [zarchiwizowane z adresu 2022-09-08] .
- ↑ Ukraine’s info warriors battling Russian trolls – DW – 09/17/2022 [online], dw.com [dostęp 2022-12-13] (ang.).
- ↑ Adam Taylor , With NAFO, Ukraine turns the trolls on Russia, „The Washington Post”, 1 października 2022 .
- ↑ Elie Guckert , NAFO, ces trolls grimés en chiens qui humilient la Russie sur les réseaux sociaux [online], Slate.fr, 22 lipca 2022 [dostęp 2022-12-13] (fr.).
- ↑ a b Daniel Michaels , Ukraine’s Internet Army of ‘NAFO Fellas’ Fights Russian Trolls and Rewards Donors With Dogs, „The Wall Street Journal”, 27 września 2022 [zarchiwizowane z adresu 2022-09-27] .
- ↑ a b NAFO Memesters Paid Ukraine to Paint Their Memes on a Tank [online], web.archive.org, 30 sierpnia 2022 [dostęp 2022-12-13] [zarchiwizowane z adresu 2022-08-30] .
- ↑ Meme war: You can pay to get memes painted on Ukrainian artillery, bombs, and rockets [online], Task & Purpose, 31 sierpnia 2022 [dostęp 2022-12-13] (ang.).
- ↑ a b Ukraine-Krieg: Wie die „Nafo” Putin-Trolle im Netz bekämpft [online], zdf.de [dostęp 2022-12-13] (niem.).
- ↑ Russia-Ukraine war: What is NAFO? [online], web.archive.org, 29 sierpnia 2022 [dostęp 2022-12-13] [zarchiwizowane z adresu 2022-08-29] .
- ↑ a b c The Memes Fighting Russian Propaganda – Byline Times [online], web.archive.org, 31 sierpnia 2022 [dostęp 2022-12-13] [zarchiwizowane z adresu 2022-08-31] .
- ↑ a b With NAFO, the North Atlantic Fellas Organization, Ukraine turns the trolls on Russia – The Washington Post [online], web.archive.org, 7 września 2022 [dostęp 2022-12-13] [zarchiwizowane z adresu 2022-09-07] .
- ↑ Oryx: foreign aid to Ukraine [online], web.archive.org, 12 września 2022 [dostęp 2022-12-13] [zarchiwizowane z adresu 2022-09-12] .
- ↑ On Trolls and Nuclear Signaling: Strategic Stability in the Age of Memes – Modern War Institute [online], web.archive.org, 13 września 2022 [dostęp 2022-12-13] [zarchiwizowane z adresu 2022-09-13] .
- ↑ 780th Military Intelligence Brigade (Cyber) [online], Twitter, 13 września 2022 .
- ↑ Defense of Ukraine [online], Twitter, 28 sierpnia 2022 .
- ↑ Oleksii Reznikov [online], Twitter, 30 sierpnia 2022 .
- ↑ Toomas Hendrik [online], Twitter, 9 lipca 2022 .
- ↑ MEEMIFOTOD ⟩ Vene propaganda vastu töötav organisatsioon tegi Kaja Kallase koeraks [online], Elu24, 26 września 2022 [dostęp 2022-12-13] (est.).
- ↑ Kaja Kallas [online], Twitter, 25 września 2022 .
- ↑ Gabrielius Landsbergis [online], Twitter, 14 września 2022 .
- ↑ Republican Rep. Adam Kinzinger on the GOP, ‘NAFO’ and reasons to escalate in Ukraine [online], news.yahoo.com [dostęp 2022-12-13] (ang.).
- ↑ Adam Kinzinger [online], Twitter, 2 sierpnia 2022 .
- ↑ Patrick Donahoe [online], Twitter, 11 lipca 2022 .
- ↑ В Вильнюсе накануне саммита НАТО прошел «саммит NAFO» – сообщества шитпостеров, которое травит российских пропагандистов Его раскритиковали соратники Навального – из-за шуток о россиянине, которого на пляже в Египте убила акула [online], Meduza [dostęp 2023-07-11] (ros.).
- ↑ «Саммит NAFO»: соратников Навального разозлили мемы про акулу, съевшую туриста из России [online], Петр и Мазепа [dostęp 2023-07-11] (ros.).