53°27′57″N 16°29′39″E/53,465833 16,494167Nadarzyce (powiat złotowski)
| ||||
| ||||
| Państwo |  Polska
| |||
|---|---|---|---|---|
| Województwo |  wielkopolskie
| |||
| Powiat | złotowski | |||
| Gmina | Jastrowie | |||
| Liczba ludności (2011) | 246[1] | |||
| Strefa numeracyjna | 67 | |||
| Tablice rejestracyjne | PZL | |||
| SIMC | 0526357 | |||
Położenie na mapie gminy Jastrowie  | ||||
Położenie na mapie Polski  | ||||
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego  | ||||
Położenie na mapie powiatu złotowskiego  | ||||
| 53°27′57″N 16°29′39″E/53,465833 16,494167
| ||||
Nadarzyce (niem. Rederitz[2]) – wieś w Polsce nad rzeką Piławą, położona w województwie wielkopolskim, w powiecie złotowskim, w gminie Jastrowie.
W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa pilskiego./
Historia[edytuj | edytuj kod]
Wieś królewska Nadorycz starostwa wałeckiego, pod koniec XVI wieku leżała w powiecie wałeckim województwa poznańskiego[3]. Pierwsza wzmianka pochodzi z 1586, w 1602 wybudowano młyn na Piławie. W 1641 przy kościele czynna była szkoła. W latach 1930-1934 powstały umocnienia Wału Pomorskiego, a na Piławie zapora i elektrownia zasilająca wielopiętrowe bunkry. W czasie II wojny światowej istniał tu Stalag II F Rederitz, w którym śmiercią głodową zgładzono 12 tysięcy jeńców radzieckich[4]. W trakcie II wojny światowej miejsce najkrwawszych walk stoczonych przez 1 Armię WP o przełamanie Wału Pomorskiego. W dniu 5 lutego 1945 roku frontalne ataki dwóch polskich pułków piechoty (14 pp oraz 18 pp) skończyły się niepowodzeniem, a szczególnie zacięte walki toczyły się o miejscowy cmentarz, który kilka razy przechodził z rąk do rąk. Wieś udało się opanować po trzech dniach, a najdrożej ten sukces okupił 18. Pułk Piechoty, w którym poległo lub zostało rannych 557 żołnierzy i oficerów, czyli ponad połowa stanu jednostki w chwili rozpoczęcia walki o Nadarzyce[5].
We wsi znajduje się kościół p.w. św. Wawrzyńca z 1964 r. U ujścia rzeki Piławy z Zalewów Nadarzyckich znajduje się jaz elektrowni wodnej, natomiast na płn.–zach. od miejscowości, za rzeką Piławą, zachowane schrony żelbetonowe – fragment umocnień Wału Pomorskiego.
W pobliżu wsi znajduje się wojskowe lotnisko Nadarzyce i 21 Centralny Poligon Lotniczy.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Wieś Nadarzyce w liczbach, [w:] Polska w liczbach [online], polskawliczbach.pl [dostęp 2020-07-05] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. Nr 142, poz. 262)
- ↑ Atlas historyczny Polski. Wielkopolska w drugiej połowie XVI wieku. Część II. Komentarz. Indeksy, Warszawa 2017, s. 242.
- ↑ Czesław Piskorski, Pomorze Zachodnie, mały przewodnik, Warszawa: Wyd. Sport i Turystyka Warszawa, 1980, s. 193, ISBN 83-217-2292-X, OCLC 8032482.
- ↑ Wał pomorski. Hekatomba 1. Armii, wyborcza.pl [dostęp 2017-11-25] (pol.).
