Nadbrzeże (województwo warmińsko-mazurskie)
przysiółek | |
Dawny dwór w Nadbrzeżu | |
Państwo | |
---|---|
Województwo | |
Powiat | |
Gmina | |
Strefa numeracyjna |
55 |
Kod pocztowy |
82-340[2] |
Tablice rejestracyjne |
NEB |
SIMC |
0159203 |
Położenie na mapie gminy Tolkmicko | |
Położenie na mapie Polski | |
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego | |
Położenie na mapie powiatu elbląskiego | |
54°16′35″N 19°25′16″E/54,276389 19,421111[1] |
Nadbrzeże (niem. Reimannsfelde) – przysiółek w północnej Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie elbląskim, w gminie Tolkmicko. Miejscowość z przystanią morską.
Położenie[edytuj | edytuj kod]
Nadbrzeże położone jest nad Zalewem Wiślany, około 15 km od Elbląga, na obszarze Parku Krajobrazowego Wysoczyzny Elbląskiej. Osada leży na trasie Kolei Nadzalewowej (obecnie nieczynnej).
Wieś okręgu sędziego ziemskiego Elbląga w XVII i XVIII wieku[3]. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa elbląskiego.
Komunikacja i transport[edytuj | edytuj kod]
Przez osadę przebiega droga wojewódzka nr 503 oraz nieczynna linia kolejowa Elbląg – Frombork – Braniewo, tzw. Kolej Nadzalewowa, z przystankiem kolejowym w Nadbrzeżu. W miejscowości znajduje się przystań morska dla jachtów o małym zanurzeniu, używana jako baza letnia Jacht Klubu Elbląg[4].
Historia[edytuj | edytuj kod]
W czasie II wojny światowej w Nadbrzeżu znajdował się podobóz Hopeehill (Außenstelle Hopeehill), hitlerowskiego obozu koncentracyjnego Stutthof. Powstał on 29 maja 1942 roku[5]. W jego granicach znajdowały się dwie cegielnie, w których pracowali więźniowie. Podobóz zlikwidowano 22 stycznia 1945, a pozostałych przy życiu więźniów przetransportowano samochodami do Stutthof, gdzie wzięli udział w marszu śmierci.
Pomordowanych więźniów upamiętnia obelisk znajdujący się przy drodze wojewódzkiej nr 503. Co roku, przy pomniku, organizowane są uroczystości w ramach Ogólnopolskiego Zlotu Pamięci Narodowej.
W 2015 r. została ustalona przystań morska w Nadbrzeżu[6].
Turystyka[edytuj | edytuj kod]
Zabytki[edytuj | edytuj kod]
W Nadbrzeżu znajdują się dwa zabytki znajdujące się pod opieką konserwatora[7].
- zdrojowy zespół dworski z XVIII-XIX wieku (dwór i park z aleją dojazdową)
- zespół cegielni z 1872-1911 roku (zabudowa produkcyjna i mieszkalna; urządzenia komunikacyjne, wodne i techniczne)
Atrakcje turystyczne[edytuj | edytuj kod]
W Parku znajdziemy między innymi ścianę nieczynnego wyrobiska iłów elbląskich, która jest doskonałą ilustracją budowy geologicznej strefy krawędziowej Wysoczyzny Elbląskiej[8].
- wojskowy ośrodek wypoczynkowy
Kultura i rozrywka[edytuj | edytuj kod]
Co roku odbywa się Ogólnopolski Zlot Pamięci Narodowej w Nadbrzeżu (w 2009 roku odbyła się 33. edycja)
Osoby związane z Nadbrzeżem[edytuj | edytuj kod]
- Wacław Mitura – więzień podobozu Hopeehill
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 85491
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 815 [zarchiwizowane 2022-10-26] .
- ↑ Andrzej Piątkowski, Posiadłości ziemskie miasta Elbląga w XVII-XVIII wieku, 1972, s. 145.
- ↑ Nadbrzeże – nowa przystań
- ↑ KALENDARIUM NAJWAŻNIEJSZYCH WYDARZEŃ. [dostęp 2007-08-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-08-19)].
- ↑ Zarządzenie Nr 2 Dyrektora Urzędu Morskiego w Gdyni z dnia 3 marca 2015 r. w sprawie określenia granicy przystani morskiej Nadbrzeże od strony lądu i wody (Dz. Urz. Woj. Warmińsko-Mazurskiego z 2015 r. poz. 797)
- ↑ Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków – woj. warmińsko-mazurskie – stan na 31 marca 2014
- ↑ www.Zalew.org.pl – Inf. rowerowy. [dostęp 2016-03-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-05)].