Nagłośnia
Nagłośnia (łac. epiglottis) – nieparzysty fałd błony śluzowej krtani ssaków, oddzielający gardziel od krtani, dzięki swojej ruchomości pełniący rolę w ochronie dolnych dróg oddechowych podczas połykania[1][2]. U większości ssaków ma podłoże chrzęstne stanowiące chrząstkę nagłośniową (cartilago epiglottica), z którą bywa w uproszczeniu utożsamiana i wtedy określenia „nagłośnia” i „chrząstka nagłośniowa” stosowane są zamiennie[1][2][3].
U człowieka nagłośnia jest rozszerzona u góry i silnie zwężająca się ku dołowi. Składa się z chrząstki, gruczołów śluzowo-surowiczych i błony śluzowej. Jej górny brzeg, stanowiący przednio-górne ograniczenie wejścia do krtani, sięga ponad kość gnykową, z tyłu od nasady języka. Po bokach fałdy błony śluzowej – fałdy nalewkowo-nagłośniowe i fałdy gardłowo-nagłośniowe łączą nagłośnię odpowiednio z chrząstkami nalewkowatymi i ścianami bocznymi gardła. Z kolei przednia powierzchnia części nadgnykowej nagłośni połączona jest z nasadą języka trzema fałdami – fałdem językowo-nagłośniowym pośrodkowym i dwoma fałdami językowo-nagłośniowymi bocznymi. Fałdy te umożliwiają nagłośni duży zakres ruchu. Poniżej fałdów językowo-nagłośniowych przednia powierzchnia chrząstki nagłośniowej łączy się z kością gnykową więzadłem gnykowo-nagłośniowym, a dolny, wąski koniec chrząstki – z powierzchnią tylną kąta chrząstki tarczowatej więzadłem tarczowo-nagłośniowym. Więzadło to wraz z szypułką tworzy na dolnej połowie tylnej powierzchni nagłośni wyniosłość błony śluzowej – guzek nagłośniowy (tuberculum epiglotticum)[4][3][5]. Brzegi boczne i powierzchnia przednia (językowa) nagłośni pokryte są nabłonkiem wielowarstwowym płaskim, na powierzchni tylnej (krtaniowej) nabłonek ten przechodzi w nabłonek migawkowy zawierający kubki smakowe[6][5].
Podczas przełykania nasada języka i mięśnie nalewkowo-nagłośniowe wyginają część nadgnykową nagłośni do tyłu aż do zetknięcia się jej z guzkami klinowatymi i różkowatymi, co powoduje zamknięcie wejścia do krtani i ochronę jej przed aspiracją[7].
U noworodków nagłośnia jest wiotka i wygięta, a jej szczyt jest położony znacznie wyżej niż u dorosłych, co zwiększa ryzyko niedrożności dróg oddechowych w przypadku jej obrzęku[8]. Ostre zapalenie nagłośni, obejmujące procesem zapalnym nagłośnię i jej okolice, występujące zwykle u małych dzieci, prowadzi do duszności mogącej zagrażać życiu[9].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Henryk Szarski, Układ oddechowy, [w:] Henryk Szarski (red.), Anatomia porównawcza kręgowców. Część druga, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1987, s. 581–583, ISBN 83-01-02274-4.
- ↑ a b Jerzy J. Klag: nagłośnia. W: Encyklopedia biologiczna. Czesław Jura, Halina Krzanowska (red). T. VII: Mo–Oś. Kraków: Agencja Publicystyczno-Wydawnicza Opres, 1999, s. 101. ISBN 83-85909-46-X.
- ↑ a b Richard L. Drake, A. Wayne Vogl, Adam W.M. Mitchell, Gray anatomia. Podręcznik dla studentów. T. 3, wyd. IV, Wrocław: Edra Urban & Partner, 2020, s. 223–224, ISBN 978-83-66548-16-9.
- ↑ Bochenek i Reicher 2018 ↓, s. 351–352.
- ↑ a b Ryszard Aleksandrowicz, Bogdan Ciszek, Anatomia kliniczna głowy i szyi, Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2007, s. 551–554, ISBN 978-83-200-3243-7.
- ↑ Bochenek i Reicher 2018 ↓, s. 364–365.
- ↑ Bochenek i Reicher 2018 ↓, s. 365.
- ↑ Przemysław Kluj, Tomasz Gaszyński, Różnicowanie wybranych odrębności anatomicznych i fizjologicznych dziecka w stanie zagrożenia życia, terminologia, drogi oddechowe, oddychanie, „Ostry dyżur”, 7, 2014, s. 69–72.
- ↑ Ewelina Sielska-Badurek, Anna Rzepakowska, Choroby zapalne krtani, [w:] Kazimierz Niemczyk i inni red., Otorynolaryngologia kliniczna. Tom 2., Warszawa: Medipage, 2015, s. 536, ISBN 978-83-64737-25-1.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Adam Bochenek, Michał Reicher, Anatomia człowieka. Tom II. Trzewa, wyd. 10, Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2018, ISBN 978-83-200-4501-7.
