Naga zdobycz
| Gatunek | |
|---|---|
| Rok produkcji | |
| Kraj produkcji |
Stany Zjednoczone |
| Język |
angielski, nguni |
| Czas trwania |
96 min |
| Reżyseria | |
| Scenariusz |
Clint Johnston, Don Peters |
| Główne role | |
| Muzyka |
Edwin Astley, Andrew Tracey, Cornel Wilde |
| Zdjęcia |
H.A.R. Thomson |
| Scenografia |
Edu Masuch |
| Montaż |
Roger Cherrill |
| Produkcja |
Cornel Wilde, Sven Persson |
| Wytwórnia |
Theodora Productions, |
| Dystrybucja |
Paramount Pictures (kina), |
| Budżet |
648 000 $ |
Naga zdobycz (org. The Naked Prey) – amerykański film przygodowy, thriller survivalowy z 1965 roku w reż. Cornela Wilde'a.
Fabuła
[edytuj | edytuj kod]Afryka połowy XIX w. Grupa myśliwych pod kierunkiem doświadczonego przewodnika wybiera się na polowanie na słonie celem zdobycia kości słoniowej. Wbrew zaleceniom ich przewodnika odmawiają oni złożenia podarków wodzowi lokalnego plemienia przed wkroczeniem na jego ziemie. Wywołuje to gniew wodza i w rezultacie atak tubylców na obozowisko białych. Po krwawej walce biali myśliwi wraz z ich przewodnikiem zostają wzięci do niewoli. Myśliwi z rozkazu wodza plemienia giną w okrutnych męczarniach. Jednak ich przewodnik zostaje puszczony wolno jako zwierzyna łowna na którą poluje grupa czołowych myśliwych plemienia. Dzięki swojemu sprytowi białemu uciekinierowi udaje się ujść pościgowi i dotrzeć bezpiecznie do fortu białych ludzi.
Obsada aktorska
[edytuj | edytuj kod]- Cornel Wilde – przewodnik
- Gert van den Bergh – biały myśliwy
- Ken Gampu – wódz plemienia
- Patrick Mynhardt – biały myśliwy
- Bella Randels – dziewczynka pomagająca uciekającemu przewodnikowi
- Patrick Mynhardt – nadzorca/handlarz niewolników/żołnierz irlandzki
- Sandy Nkomo, Eric Mcanyana, John Marcus, Richard Mashiya, Franklyn Mdhluli, Fusi Zazayokwe, Joe Dlamini, Jose Sithole i Horace Gilman – wojownicy ścigający przewodnika
i in.
Produkcja
[edytuj | edytuj kod]Naga zdobycz był jednym z ośmiu filmów wyreżyserowanych przez Cornela Wilde – hollywoodzkiego aktora-amanta, który w 1955 roku założył własną wytwórnię filmową ("Theodora")[1]. Wilde zgrał w nim również główną rolę i był jego producentem. Inspiracją dla scenariusza filmu miała być autentyczna historia z życia XIX-wiecznego podróżnika po Ameryce Północnej Johna Coltera[2]. Napisy początkowe filmu są ilustrowane pracami malarskimi lokalnego artysty Andrew Motjuoaditiego[3]. Światowa premiera filmu miała miejsce podczas MFF w San Sebastian 3 czerwca 1965 roku[4].
Plenery
[edytuj | edytuj kod]Naga zdobycz była filmowana w Transwalu (RPA), w tym w Parku Narodowym Krugera; w Botswanie; w Mozambiku i Rodezji (dzisiejsze Zimbabwe). W napisach końcowych autorzy filmu wyrażają podziękowanie National Parks Board of South Africa i rządowi RPA za współpracę okazaną podczas realizacji filmu[5].
Oceny
[edytuj | edytuj kod]Pełne afrykańskich pejzaży zdjęcia, położenie głównego akcentu w akcji filmu na brutalny i pełen zwrotów akcji pościg, a nie sam jego efekt, wyróżniało obraz Wilda spośród klasycznych filmów przygodowych i było powodem na ogół życzliwego przyjęcia przez krytyków. Ich recenzje były entuzjastyczne. Time określił go jako najlepszy film przygodowy o tematyce afrykańskiej od czasu Tradera Horna z 1931. Chwalił jego prostotę, a jednocześnie nie szablonowość ("tubylcy nie są zwykłymi bezosobowymi czarnymi, ale ludźmi")[6]. Tygodnik Variety chwalił aktorstwo, w tym czarnoskórego Kena Gampu[7]. O wiele bardziej krytyczni byli: Robert Alden z The New York Times i Roger Ebert z Chicago Sun-Times. Ten pierwszy odrzucał go jako "słabą i pozbawioną smaku rozrywkę filmową, przesyconą prymitywnym brutalizmem"[8]. Ebert z kolei w ironicznym artykule z czerwca 1967 roku krytykował film za jego nierealność, uznając go za czystą fantazję opartą na stereotypie postrzegania Afryki z perspektywy "białego myśliwego"[9].
...klasyczna, skupiona na przetrwaniu epopeja, w której nie ma miejsca na tchórzliwe blondynki ani fałszywe bohaterstwo.
...naciągana bzdura, z zamiłowaniem do dostarczania krwiożerczych szczegółów.
Chociaż film z czasem uległ zapomnieniu, z biegiem lat jego reputacja wzrastała. W rankingu popularnego, filmowego serwisu internetowego Rotten Tomatoes film posiada obecnie (2025) wysoką, 86-procentową, pozytywną ocenę "czerwonych pomidorów"[11]. W 2014 British Film Institute umieścił go w pierwszej dziesiątce najlepszych tzw. "filmów pościgu" (gatunku nie zdefiniowanego w Polsce)[12]. W 2025 roku The Hollywood Reporter uznał go za najlepszy film z efektami kaskaderskimi w roku 1966[13].
Jak twierdzi amerykański krytyk filmowy Michael Atkinson, film miał najmniejszy dialog ze wszystkich hollywoodzkich filmów czasów współczesnych (scenariusz liczył zaledwie 9 stron[12]). Mimo to został nominowany do nagrody Oscara w kategorii najlepszy scenariusz oryginalny w roku 1967[2][14].
Soundtrack
[edytuj | edytuj kod]Ścieżka dźwiękowa do filmu składa się z afrykańskich pieśni plemiennych ludu Nguni, nagranych specjalnie na potrzeby filmu. Zostały one wydane na płycie winylowej w roku 1966[15]oraz na CD w roku 2004[16]. W 2008 roku film został wydany na DVD[17].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Tadeusz Lubelski (red.): Encyklopedia kina. Kraków: Biały Kruk, 2010, s. 1043. ISBN 978-83-7553-100-8. (pol.).
- ↑ a b Michael Atkinson: The Naked Prey: Into the Wild. [w:] The Criterion Collection [on-line]. 2008-01-13. [dostęp 2025-10-11]. (ang.).
- ↑ Andrew Tshidiso Motjuoadi (Ico-Graph). [w:] Intraparadox [on-line]. [dostęp 2025-10-11]. (ang.).
- ↑ The Naked Prey. Release info. [w:] IMDb [on-line]. [dostęp 2025-10-11]. (ang.).
- ↑ The Naked Prey. [w:] American Film Institute [on-line]. [dostęp 2025-10-11]. (ang.).
- ↑ a b Cinema: Man Hunt. [w:] Time [on-line]. 1966-06-17. [dostęp 2025-10-11]. (ang.).
- ↑ Variety Staff: The Naked Prey. [w:] Variety [on-line]. 1965-12-31. [dostęp 2025-10-11]. (ang.).
- ↑ Robert Alden: Screen: "The Naked Prey": Cornel Wilde Is Chased Through the Jungles. [w:] The New York Times [on-line]. 1966-06-15. [dostęp 2025-10-05]. (ang.).
- ↑ Strona autorska Rogera Eberta
- ↑ Dennis Schwartz: The Naked Prey. [w:] Dennis Schwartz Movie Reviews [on-line]. 2019-08-05. [dostęp 2025-10-11]. (ang.).
- ↑ The Naked Prey. [w:] Rotten Tomatoes [on-line]. [dostęp 2025-10-05]. (ang.).
- ↑ a b Matthew Thrift: 10 great chase films. [w:] BFI [on-line]. 2014-01-23. [dostęp 2025-10-11]. (ang.).
- ↑ Thomas Doherty: The Best Stunts of All Time, Over Nearly 100 Years of the Oscars. [w:] The Hollywood Reporter [on-line]. 2025-06-07. [dostęp 2025-10-11]. (ang.).
- ↑ Oficjalna strona kapituły nagrody
- ↑ The Naked Prey. [w:] Discogs [on-line]. [dostęp 2025-10-11]. (ang.).
- ↑ Cornel Wilde – OST: The Naked Prey. [w:] Discogs [on-line]. [dostęp 2025-10-11]. (ang.).
- ↑ Dave Kehr: New DVDs. [w:] The New York Times [on-line]. 2008-01-15. [dostęp 2025-10-11]. (ang.).
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Naga zdobycz w bazie IMDb (ang.)
- Naga zdobycz w bazie Filmweb