Nagroda im. Jerzmanowskich

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Nagroda Polskiej Akademii Umiejętności im. Erazma i Anny Jerzmanowskich pod patronatem Województwa Małopolskiego[1]polska nagroda przyznawana za działalność artystyczną, naukową lub społeczną.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Nagroda była przyznawana w latach 1915–1938[2] na podstawie testamentu Erazma Jerzmanowskiego, który nakazał utworzyć po śmierci swojej i jego żony Fundację Nagród im. śp. Erazma i Anny małżonków Jerzmanowskich[3]. Majątek fundacji był szacowany na ponad milion koron, co równało się wartości 365 kg złota[4]. Działalnością fundacji miała kierować krakowska Akademia Umiejętności. Fundacja przyznawać miała nagrody katolikom narodowości polskiej, najlepiej urodzonym w granicach przedrozbiorowej Polski, którzy przez swoją działalność artystyczną, naukową lub społeczną przynieśli pożytek krajowi[3].

W początkowych latach i w okresie przedwojennym nagroda była nazywana przez prasę polską nagrodą Nobla[5]. Stanowiła równowartość 12 kg złota[2]. Po przyznaniu nagrody w 1928 roku, wskutek kryzysu finansowego i wyczerpania środków finansowych fundacji, na pewien czas zaprzestano jej wręczania. Kolejną nagrodę przyznano ze środków własnych Akademii w 1931 roku i odtąd postanowiono przyznawać ją co trzy lata[3].

Przyznawanie nagrody wznowiono w 2009 roku; jej wartość to 100 000 PLN[2] ze środków samorządu województwa małopolskiego[4]. Od 2022 roku partnerem nagrody jest Miasto Kraków[6].

Laureaci[edytuj | edytuj kod]

Lata 1915–1938[edytuj | edytuj kod]

Od 2009[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. a b c d e f g Nagroda Polskiej Akademii Umiejętności im. Erazma i Anny Jerzmanowskich pod patronatem Województwa Małopolskiego. [w:] PAUza Akademicka. Tygodnik Polskiej Akademii Umiejętności [on-line]. Joomla!. [dostęp 2014-05-03]. (pol.).
  2. a b c d Jerzy Owsiak otrzyma Nagrodę Jerzmanowskich za stworzenie WOŚP. [w:] Rynek Zdrowia [on-line]. Grupa PTWP SA, 2014-05-01. [dostęp 2014-05-03]. (pol.).
  3. a b c d e f g h i j k l m n o p q r s Arkadiusz St. Więch: Erazm Jerzmanowski – fundator polskiej Nagrody Nobla. Stowarzyszenie Miłośników Jarosławia, 2012-04-02. [dostęp 2014-05-03]. (pol.).
  4. a b Erazm Jerzmanowski – najwybitniejszy mieszkaniec Prokocimia. Serwis informacyjny osiedla Prokocim i Nowy Prokocim, 2012-08-05. [dostęp 2014-05-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-05-04)]. (pol.).
  5. a b Arkadiusz S. Więch: Erazm Jerzmanowski – „polski Nobel”, który oświetlił Amerykę. INTERIA.PL, 2014-03-30. [dostęp 2014-05-03]. (pol.).
  6. Nagroda im. Erazma i Anny Jerzmanowskich, [w:] Encyklopedia Krakowa, Wyd. 2 zm. i rozsz., t. 2, Kraków 2023, s. 21, ISBN 978-83-66334-92-2.
  7. Prof. Jerzy Limon laureatem Nagrody Jerzmanowskich. [w:] TVP3 Kraków [on-line]. krakow.tvp.pl, 2015-05-04. [dostęp 2015-05-04]. (pol.).
  8. Ks. Adam Boniecki odebrał na Wawelu nagrodę PAU im. Jerzmanowskich. [w:] PAP [on-line]. PAPNaukawPolsce, 2016-05-10. [dostęp 2015-05-10]. (pol.).
  9. Marcin Banasik: Kraków. Nagroda im. Jerzmanowskich dla Anny Dymnej. Gazeta Krakowska, 2018-05-24. [dostęp 2018-06-19]. (pol.).
  10. Historyk Adolf Juzwenko otrzymał Nagrodę PAU im. Jerzmanowskich, Nauka w Polsce [dostęp 2019-05-21] (pol.).