Nagrody „Nowej Fantastyki”

Nagrody „Nowej Fantastyki”

Nagroda za	utwory literackie i komiksy
Państwo	Polska
Pierwsze rozdanie	2014
Strona internetowa

Nagrody „Nowej Fantastyki” – nagrody literackie przyznawane od 2014 roku przez redakcję czasopisma „Nowa Fantastyka”. Do Nagród nominowane są książki i publikacje wydane w kalendarzowym roku poprzedzającym.

Od momentu ustanowienia Nagrody przyznawane są stale w dwóch kategoriach: Książka Roku oraz Reflektor (nagroda przyznawana młodemu autorowi, który zdaniem jury zasługuje swoim talentem na zwrócenie uwagi czytelników). Liczba kategorii rosła z biegiem lat – w roku 2020 przyznano aż 6 Nagród.

O tym, kto zostanie nominowany oraz do kogo ostatecznie powędrują wyróżnienia decyduje Jury Nagrody, w skład którego wchodzą redaktorzy „Nowej Fantastyki” i zaproszeni przez nich współpracownicy pisma.

Kategorie

Aktualnie Nagrody „Nowej Fantastyki” przyznawane są w kategoriach:

• Zagraniczna Książka Roku
• Polska Książka Roku
• Wznowienie Roku (od 2019)
• Nagroda im. Macieja Parowskiego (do 2020 jako Reflektor)
• Zagraniczny Komiks Roku (od 2020)
• Polski Komiks Roku (od 2020)

Laureaci i nominacje

Rok	Kategoria	Nagroda	Pozostałe nominacje
2014	Książka Roku	„Tysiąc jesieni Jacoba de Zoeta” David Mitchell	„Historia krain i miejsc legendarnych” Umberto Eco „Portret Pani Charbuque. Asystentka pisarza fantasy” Jeffrey Ford „Gwiazdozbiór psa” Peter Heller „Małpy Pana Boga. Obrazy” Maciej Parowski
	Reflektor	Cezary Zbierzchowski	Iwona Michałowska-Gabrych Marcin Podlewski
	Skład jury: Jerzy Rzymowski (przewodniczący jury), Marcin Zwierzchowski (sekretarz nagrody), Agnieszka Haska, Joanna Kułakowska, Michał Cetnarowski, Jerzy Stachowicz, Tymoteusz Wronka, Robert Ziębiński.
2015	Książka Roku	„Echopraksja” Peter Watts	„Teatro Grottesco” Thomas Ligotti „Unicestwienie” i „Ujarzmienie” Jeff VanderMeer
	Reflektor	Paweł Paliński	Michał Cholewa Paweł Majka Radek Rak
2016	Książka Roku	„Rozłąka” Christopher Priest	„Wodny nóż” Paolo Bacigalupi „Wszyscy na Zanzibarze” John Brunner „Brasyl” Ian McDonald „Starość aksolotla” Jacek Dukaj „Diaspora” Greg Egan „Drażliwe tematy” Neil Gaiman „Niebiańskie pastwiska” Paweł Majka „Dygot” Jakub Małecki „Philip K. Dick. Człowiek, który pamiętał przyszłość” Anthony Peake „Głębia: Skokowiec” Marcin Podlewski „Drugie odkrycie ludzkości. Norstrilia” Cordwainer Smith „Trawa” Sheri S. Tepper „Pamięć wszystkich słów” Robert M. Wegner
	Reflektor	Weronika Murek	Marcin Jamiołkowski Łukasz Malinowski Przemysław Zańko
2017	Książka Roku	„Dom z liści” Mark Z. Danielewski	„Przedmurze” (antologia) „Grimm City. Wilk” Jakub Ćwiek „Peryferal” William Gibson „Opowiadania” Frank Herbert „George Lucas. Gwiezdne wojny i reszta życia” Brian Jay Jones „Rybak znad Morza Wewnętrznego” Ursula K. Le Guin „Planeta LEMa” Stanisław Lem „Ślady” Jakub Małecki „Onikromos” Paweł Matuszek „Luna: Nów” Ian McDonald „Czasomierze” David Mitchell „Dotyk” Claire North „Puste niebo” Radek Rak „10 grudnia” George Saunders „7EW” Neal Stephenson „Zagroda zębów” Wit Szostak
	Reflektor	Wojciech Zembaty	Aleksandra Janusz Piotr Jedliński Marta Krajewska
	Skład jury: Jerzy Rzymowski (przewodniczący jury), Marcin Zwierzchowski (sekretarz nagrody), Joanna Kułakowska, Agnieszka Haska, Michał Cetnarowski, Rafał Śliwiak, Adam Skalski, Tymoteusz Wronka, Jerzy Stachowicz, Robert Ziębiński.
2018	Książka Roku	„Problem trzech ciał” i „Ciemny las” Cixin Liu	„Atlas lądów niebyłych” Edward Brooke-Hitching „Hex” Thomas Olde Heuvelt „Niepełnia” Anna Kańtoch „Różaniec” Rafał Kosik „Wojny przestrzeni” Paweł Majka „Inne dziś” Elan Mastai „Z cienia” Juan Jose Millas „Slade House” David Mitchell „Lem. Życie nie z tej ziemi” Wojciech Orliński „Głębia: Napór” Marcin Podlewski „Człowiek z sąsiedztwa” Christopher Priest „Skrzydła nocy” Robert Silverberg „Człowiek, który spadł na Ziemię” Walter Tevis „Stacja centralna” Lavie Tidhar „Pojedynek na słowa” Connie Willis „Szpony i kły” (antologia)
	Reflektor	Agnieszka Hałas	Rafał Cichowski Grzegorz Gajek Marcin Kowalczyk Magdalena Kucenty Marcin Podlewski Istvan Vizvary
2019	Polska Książka Roku	„Woda na sicie” Anna Brzezińska	„Inne światy” (antologia) „Sente” Michał Cholewa „Demon ruchu, duch czasu, widma miejsc. Fantastyczny Grabiński i jego świat” Joanna Majewska „Głębia. Bezkres” Marcin Podlewski „Opowiadania bizarne” Olga Tokarczuk „Każde martwe marzenie” Robert M. Wegner
	Zagraniczna Książka Roku	„Poklatkowa rewolucja” Peter Watts	„Siła” Naomi Alderman „Wyspa” Sigríður Hagalín Björnsdóttir „Poświata” Michael Chabon „Koniec śmierci” Liu Cixin „To, co najlepsze” Harlan Ellison „Nemezis i inne utwory poetyckie” H.P. Lovecraft „Czerwony śnieg” Ian R. MacLeod „Ostatnie dni Nowego Paryża” China Mieville „Lincoln w Bardo” George Saunders „Piękna krew” Lucius Shepard „Wzlot i upadek D.O.D.O.” Neal Stephenson i Nicole Galland „Domostwo błogosławionych” Catherynne M. Valente „Zrodzony” Jeff VanderMeer
	Wznowienie	„451 stopni Fahrenheita” Ray Bradbury „Wracać wciąż do domu” Ursula K. Le Guin	„Kroniki marsjańskie. Człowiek ilustrowany/Złociste...” Ray Bradbury „Związek Żydowskich Policjantów” Michael Chabon „Wypalić Chrom” William Gibson „Terror” Dan Simmons „Epoka diamentu” Neal Stephenson „Opowiadania wszystkie” Kurt Vonnegut „Rzeźnia numer pięć” Kurt Vonnegut
	Reflektor	Przemysław Zańko	Jędrzej Burszta Magdalena Kucenty Aleksandra Radlak
	Skład Jury: Jerzy Rzymowski (przewodniczący jury), Marcin Zwierzchowski (sekretarz nagrody), Agnieszka Haska, Joanna Kułakowska, Aleksandra Radziejewska, Bartek Biedrzycki, Michał Cetnarowski, Maciej Pitala, Adam Podlewski, Adam Skalski, Jerzy Stachowicz, Rafał Śliwiak i Tymoteusz Wronka.
	Komiks Roku	„B.B.P.O.: Plaga żab” #1–4	„Bohaterowie kosmosu: Furkot” „Bohaterowie kosmosu: Turbolechici” „Corto Maltese” (tomy 5–8) „Czarny Młot #2: Wydarzenie” „Descender” (tomy 1–2) „Ernest i Rebeka” (tomy 1–2) „Goon” #1 „Hawkeye” (tomy 3–4) „Head Lopper” (tomy 1–2) „Hilda #5: Kamienny Las” „Invincible” (tomy 1–2) „Łasuch” (tomy 1–3) „Mort Cinder” „Pantera” „Piękna ciemność” „Planetary” #1 „Saga o Potworze z Bagien” (tomy 1–3) „Starlight. Gwiezdny blask” „Terminator: Nawałnica. Jednym strzałem” „The Black Monday Murders #02: Waga” „Transmetropolitan” (tomy 1–3) „Zaćmienie” „Złoty wiek #1”
	Komiksy nominowało jury w składzie: Jakub Demiańczuk, Paweł Deptuch, Kajetan Kusina, Waldemar Miaśkiewicz, Przemysław Pawełek, Kamil Śmiałkowski.
2020	Polska Książka Roku	„Baśń o wężowym sercu” Radek Rak	„Distortion” Cezary Zbierzchowski „Światotwórstwo w fantastyce. Od przedstawienia do zamieszkiwania” Krzysztof M. Maj „Historie fandomowe” Tomasz Pindel
	Zagraniczna Książka Roku	„Do błyskawicy podobne” Ada Palmer	„Nie ma czasu. Myśli o tym, co ważne” Ursula Le Guin „Słownik miejsc wyobrażonych” Alberto Manguel, Gianni Guadalupi „Świat miniony” Tom Sweterlitsch „Siedem śmierci Evelyn Hardcastle” Stuart Turton „Śpiewajcie, z prochów, śpiewajcie” Jesmyn Ward
	Wznowienie	„Cała Orsinia/Malafrena” Ursula Le Guin	„Kwiaty dla Algernona” Daniel Keyes
	Nagroda im. Macieja Parowskiego (dawniej Reflektor)	Marta Krajewska	Magdalena Świerczek-Gryboś Karolina Fedyk
	Skład jury: Jerzy Rzymowski (przewodniczący jury), Marcin Zwierzchowski (sekretarz nagrody), Agnieszka Haska, Joanna Kułakowska, Aleksandra Radziejewska, Bartek Biedrzycki, Michał Cetnarowski, Maciej Pitala, Adam Podlewski, Adam Skalski, Jerzy Stachowicz, Rafał Śliwiak i Tymoteusz Wronka.
	Zagraniczny Komiks Roku	„Donżon”	„Vision” „Promethea” Tom 1 „Doom Patrol” Tom 1 „Doktor Star i Królestwo Straconej Przyszłości”
	Polski Komiks Roku	„Wydział 7. Sezon 1”	„Niezwyciężony” „Brom” Tom 1
	Komiksy nominowało jury w składzie: Jakub Demiańczuk, Paweł Deptuch, Waldemar Miaśkiewicz, Przemysław Pawełek, Kamil Śmiałkowski.
2021	Polska Książka Roku	„Upiór. Historia naturalna” Łukasz Kozak	„Harde baśnie” (antologia) Bartek Biedrzycki, „Zimne światło gwiazd” Wojciech Gunia, „Dom wszystkich snów” Agnieszka Hałas, „Czerń nie zapomina” Romuald Pawlak, „Podarować niebo”
	Zagraniczna Książka Roku	„Wydech” Ted Chiang	Francois Baranger, H.P. Lovecraft, „W górach szaleństwa tom I” Susanna Clarke, „Piranesi” R.A. Lafferty, „Opowiadania najlepsze” Erin Morgenstern, „Bezgwiezdne morze” Ada Palmer, „Siedem kapitulacji”
	Wznowienie	„Green Town” Ray Bradbury	Alfred Bester, „Gwiazdy moim przeznaczeniem” Joe Haldeman, „Wieczna wojna” Walter Miller, „Kantyczka dla Leibowitza” Roger Zelazny, „Pan Światła”
	Nagroda im. Macieja Parowskiego (dawniej Reflektor)	Wojciech Gunia	Jakub Bielawski Krystyna Chodorowska Krzysztof Matkowski Magdalena Świerczek-Gryboś
	Skład jury: Jerzy Rzymowski (przewodniczący jury), Łukasz Wiśniewski (sekretarz nagrody), Agnieszka Hałas, Agnieszka Haska, Joanna Kułakowska, Aleksandra Radziejewska, Agnieszka Włoka, Michał Cetnarowski, Maciej Pitala, Adam Skalski, Jerzy Stachowicz, Rafał Śliwiak, Kamil Śmiałkowski, Tymoteusz Wronka i Marcin Zwierzchowski (ze względu na obecność książek „Harde baśnie” oraz „Czerń nie zapomina” na długiej liście nominacyjnej, Agnieszka Hałas nie brała udziału w głosowaniu w kategorii Polska Książka roku).
	Zagraniczny Komiks Roku	„Indyjska włóczęga” Alain Ayroles Juanjo Guarnido	Tom Gauld, „Instytut bombowych teorii” Tom King, Mitch Gerads, „Mister Miracle” Jack Kirby, „Przedwieczni” Mike Mignola, „Niesamowita dokręcana głowa i inne kurioza”
	Polski Komiks Roku	„Czerwony Pingwin musi umrzeć 2” Michał „Śledziu” Śledziński	Zbigniew Kasprzak, „Bogowie z gwiazdozbioru Aquariusa” Tomasz Samojlik, „Wiedźmun tom 1” Robert Sienicki, Jan Mazur, Igor Wolski, Tomasz Grządziela, „Rycerz Janek”
	Komiksy nominowało jury w składzie: Jakub Demiańczuk, Paweł Deptuch, Waldemar Miaśkiewicz, Przemysław Pawełek, Kamil Śmiałkowski, Tymoteusz Wronka, Łukasz Wiśniewski i Marcin Zwierzchowski.
2022	Polska Książka Roku	„Anatomia pęknięcia” Michał Protasiuk	Michał Cetnarowski, „Gnoza” Agnieszka Gajewska, „Stanisław Lem. Wypędzony z Wysokiego Zamku” Artur Nowakowski, „Klubówkowe szaleństwo” Magdalena Salik, „Płomień” Grzegorz Uzdański, „Wypiór”
	Zagraniczna Książka Roku	„Czarny lampart, czerwony wilk” Marlon James	Ta-Nehisi Coates, „Wodny tancerz” Mariana Enriquez, „Nasza część nocy” Kazuo Ishiguro, „Klara i słońce” Arkady Martine, „Pamięć zwana Imperium” Jean Ray, „Malpertuis” Lavie Tidhar, „Ziemia nieświęta”
	Wznowienie	„Piknik na skraju drogi i inne utwory” Arkadij i Borys Strugaccy	Clive Barker, „Księgi krwi 1–3” John Crowley, „Małe, duże” William Gibson, „Trylogia Mostu” George Orwell, „1984” Neville Shute, „Ostatni brzeg”
	Nagroda im. Macieja Parowskiego (dawniej Reflektor)	Magdalena Salik	Magdalena Kucenty Anna Nieznaj Paweł Radziszewski Marta Sobiecka
	Skład jury: Jerzy Rzymowski (przewodniczący jury), Łukasz Wiśniewski (sekretarz nagrody), Agnieszka Hałas, Agnieszka Haska, Joanna Kułakowska, Agnieszka Włoka, Michał Cetnarowski, Tomasz Gałązka, Michał Hernes, Maciej Pitala, Adam Skalski, Jerzy Stachowicz, Marceli Szpak, Rafał Śliwiak, Tymoteusz Wronka i Marcin Zwierzchowski (ze względu na obecność książki „Gnoza” na liście nominacji, Michał Cetnarowski nie brał udziału w głosowaniu w kategorii Polska Książka roku).
	Zagraniczny Komiks Roku	„Ptaszyna” Darcy Van Poelgeest Ian Bertram	Diego Agrimbau, Lucas Varela, „Człowiek” J.M. DeMatteis, Jon J Muth, „Moonshadow” Daniel Warren Johnson, Mike Spicer, „Wonder Woman – Martwa ziemia” Jody LeHeup, Nathan Fox, „The Weatherman 1–2” Stanisław Lem, Jon J Muth, „Podróż siódma”
	Polski Komiks Roku	„Oszołomiające bajki urłałckie” Krzysztof Owedyk	Jan Mazur, Robert Sienicki, „Ostatni pisarz” Unka Odya, „Brom 2” Marek Turek, „Fastnachtspiel”
	Komiksy nominowało jury w składzie: Jakub Demiańczuk, Paweł Deptuch, Waldemar Miaśkiewicz, Przemysław Pawełek, Kamil Śmiałkowski, Marceli Szpak, Tymoteusz Wronka, Łukasz Wiśniewski i Marcin Zwierzchowski.
2023	Polska Książka Roku	„Agla. Alef” Radek Rak	„Inne nieba” (antologia) „Utopay” (antologia) Łukasz Orbitowski, „Chodź ze mną” Olga Tokarczuk, „Empuzjon” Jakub Turkiewicz, „Wojna gwiazd. Opowieść o genezie polskiego fandomu «Gwiezdnych wojen»" Roch Urbaniak, „Zaklinacz tygrysów”
	Zagraniczna Książka Roku	„Być może gwiazdy” Ada Palmer	John Brunner, „Zygzakowata orbita” Kay Dick, „Oni” John M. Ford, „Czekanie na smoka” Georgi Gospodinow, "Schron przeciwczasowy” Jaroslav Kalfar, „Czeski astronauta” Łada Łuzina, „Wiedźmy Kijowa. Miecz i krzyż” Keith Roberts, „Pawana”
	Wznowienie	„Wywrócony świat i inne utwory” Arkadij i Borys Strugaccy	Richard Adams, „Wodnikowe wzgórze” Arthur C. Clarke, „2001: Odyseja kosmiczna” Robert Holdstock, „Las ożywionego mitu” Neil Stephenson, „Cryptonomicon” różni artyści, „Batman. Knightfall” t.1-3 Bogusław Polch, Maciej Parowski, Jacek Rodek, „Funky Koval. Wersja czarno-biała”
	Nagroda im. Macieja Parowskiego (dawniej Reflektor)	Marta Sobiecka	Justyna Hankus Magdalena Kubasiewicz Olga Niziołek Anna Maria Wybraniec
	Skład jury: Jerzy Rzymowski (przewodniczący jury), Łukasz Wiśniewski (sekretarz nagrody), Agnieszka Hałas, Agnieszka Haska, Joanna Kułakowska, Agnieszka Włoka, Michał Cetnarowski, Tomasz Gałązka, Michał Hernes, Maciej Pitala, Adam Skalski, Jerzy Stachowicz, Marceli Szpak, Rafał Śliwiak, Tymoteusz Wronka i Marcin Zwierzchowski (ze względu na obecność książki „Inne nieba” na liście nominacji, Agnieszka Hałas nie brała udziału w głosowaniu w kategorii Polska Książka roku).
	Zagraniczny Komiks Roku	„Toppi. Kolekcja” t. 1-3 Serio Toppi	Hubert Boulard, Frederic Leutier, „Męska skóra” Borja Gonzales, „Nocny krzyk” Tom King, Dave Stewart, Jorge Fornes, „Rorschach” Ryan North, Albert Monteys, Kurt Vonnegut, „Rzeźnia numer pięć, czyli krucjata dziecięca” Francois Schuiten, Benoit Peeters, „Mroczne miasta” t. 7-8 James Tynion IV, Martin Simmonds, „Departament prawdy” t. 1-2 Barry Windsor-Smith, „Potwory”
	Polski Komiks Roku	„Zasada trójek” Tomasz Grządziela	Tomasz Grodecki, Rafał Bąkowicz, „Ćma” Tomasz Grządziela, „Zasada trójek” Bartosz Minkiewicz, „Pan Wiedźma” Clarence Weatherspoon, „Toshiro. Wydanie zbiorcze”
	Komiksy nominowało jury w składzie: Jakub Demiańczuk, Paweł Deptuch, Waldemar Miaśkiewicz, Przemysław Pawełek, Kamil Śmiałkowski, Marceli Szpak, Tymoteusz Wronka, Łukasz Wiśniewski i Marcin Zwierzchowski.
2024	Polska Książka Roku		Michał Cholewa, „Gra o sumie niezerowej” (WarBook) Agnieszka Hałas, „Świerszcze w soli” (SQN Imaginatio) Justyna Hankus, „Dwie i pół duszy” (Powergraph) Rafał Kosik, „Cyberpunk 2077. Bez przypadku” (Powergraph) Paweł Matuszek, „Zejście49” (Wydawnictwo IX) Radek Rak, „Agla. Aurora” (Powergraph) Istvan Vizvary, „Lagrange. Listy z Ziemi” (Wydawnictwo IX)
	Zagraniczna Książka Roku		antologia, „Opowieści niesamowite z języka włoskiego” (tłum. różni, PIW) Lord Dunsany, „Bogowie Pegany i inne opowieści fantastyczne” (tłum. Maciej Płaza, Vesper) Yoon Ha Lee, „Gambit lisa” (tłum. Wojciech Szypuła, Mag) Ian McDonald, „Droga bez znaczenia. Ekspres Ares” (tłum. Wojciech Próchniewicz, Mag) Alan Moore, „Iluminacje” (tłum. różni, Echa) Dan Simmons, „Modlitwy do rozbitych kamieni. Czas wszystek, światy wszystkie. Miłość i śmierć” (tłum. różni, Mag) Michael Swanwick, „Próżniowe kwiaty. Stacje przypływu. Opowiadania najlepsze” (tłum. Piotr Cholewa, Wojciech Próchniewicz, Mag)
	Wznowienie		Arthur C. Clarke, „Spotkanie z Ramą” (tłum. Zofia Kierszys, Dom Wydawniczy REBIS) Susanna Clarke, „Jonathan Strange i pan Norrell” (tłum. Justyna Gardzińska, Mag) Ursula K. Le Guin, „Lawinia” (tłum. Tomasz Wilusz, Prószyński i S-ka) Kim Stanley Robinson, „Czerwony Mars” (tłum. Ewa Wojtczak, Vesper) Carl Sagan, „Kontakt” (tłum. Mirosław P. Jabłoński, Zysk i S-ka) Peter Watts, „Rozgwiazda” (tłum. Dominika Rycerz-Jakubiec, Vesper)
	Nagroda im. Macieja Parowskiego (dawniej Reflektor)		Justyna Hankus Istvan Vizvary
	Skład jury: Jerzy Rzymowski (przewodniczący), Łukasz Wiśniewski (sekretarz nagrody), Michał Cetnarowski, Tomasz Gałązka, Agnieszka Hałas, Agnieszka Haska, Michał Hernes, Krzysztof Kietzman, Aleksandra Klęczar, Joanna Kułakowska, Maciej Pitala, Adam Skalski, Jerzy Stachowicz, Marceli Szpak, Rafał Śliwiak, Agnieszka Włoka, Tymoteusz Wronka i Marcin Zwierzchowski (ze względu na obecność książki "Świerszcze w soli" na długiej liście obecności, Agnieszka Hałas nie wzięła udziału w głosowaniu w kategorii Polska Książka Roku).
	Zagraniczny Komiks Roku		Daniel Clowes, „Monica” (tłum. Wojciech Góralczyk, Kultura Gniewu) Daniel Warren Johnson, „Z całej pety” (tłum. Marceli Szpak, Nagle Comics) David Mack, „Kabuki #1” (tłum. Robert Lipski, Anita Jachimowicz, SCREAM COMICS) Bryan Lee O’Malley, „Scott Pilgrim #1” (tłum. Paweł Bulski, NAGLE!) Benoit Peeters, Francois Schuiten, „Mroczne miasta. Teoria ziarnka piasku” (tłum. Jakub Syty, Scream Comics) Stan Sakai, „Usagi Yojimbo. Wojna Tengu #3” (tłum. Jarosław Grzędowicz, Egmont Polska) Bartosz Sztybor, Jesus Hervas, „Cyberpunk 2077. Słowo honoru” (tłum. Bartosz Czartoryski, Egmont) Bartosz Sztybor, Miki Montillo, „Wiedźmin. Ballada o dwóch wilkach” (Egmont)
	Polski Komiks Roku		Magdalena i Michał Hińcza, „Hotel na skraju lasu”(Kultura Gniewu) Tomasz Kontny, Marek Turek, Rafał Szłapa, Łukasz Godlewski, „Wydział 7. Savasana” / „Wydział 7. Sztorm” (Wydawnictwo Ongrys) Unka Odya, „Brom XXX” (BestComics) Xulm, „Pętla linii 168” (Kultura Gniewu)
	Komiksy nominowało jury w składzie: Jakub Demiańczuk, Paweł Deptuch, Sylwia Lou Kaźmierczak, Waldemar Miaśkiewicz, Tomasz Miecznikowski, Przemysław Pawełek, Matylda Sęk-Iwanek, Kamil Śmiałkowski, Marceli Szpak, Dominika Węcławek, Łukasz Wiśniewski, Tymoteusz Wronka, i Marcin Zwierzchowski.