Nahur górski

Nahur górski
	Pseudois nayaur
	(Hodgson, 1833)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	parzystokopytne
Podrząd	przeżuwacze
Infrarząd	Pecora
Rodzina	wołowate
Podrodzina	antylopy
Plemię	koziorożce
Rodzaj	Pseudois; Hodgson, 1846
Gatunek	nahur górski
Synonimy
	Rodzaju: Pseudovis: Gill, 1872; Gatunku: Ovis nayaur Hodgson, 1833; Pseudois schaeferi Haltenorth, 1963;
	Rodzaju: Pseudovis: Gill, 1872; Gatunku: Ovis nayaur Hodgson, 1833; Pseudois schaeferi Haltenorth, 1963;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Nahur górski^[4], nahur karłowaty^[4], dawniej także: nahur, bharal, owca niebieska (Pseudois nayaur) – azjatycki gatunek ssaka z rodziny wołowatych (Bovidae), spokrewniony z kozami i owcami.

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Część ujęć systematycznych wyodrębnia Pseudois schaeferi do rangi odrębnego gatunku^[5] lub sugeruje że nie należy do rodzaju Pseudois^[6]; zachodzi potrzeba dalszych badań^[7].

Nazwa zwyczajowa[edytuj | edytuj kod]

We wcześniejszej polskiej literaturze zoologicznej dla określenia gatunku używana była nazwa zwyczajowa „nahur”^[8], zaś internetowa encyklopedia PWN „nachur”^[9]. W wydanej w 2015 roku przez Muzeum i Instytut Zoologii Polskiej Akademii Nauk publikacji „Polskie nazewnictwo ssaków świata” gatunkowi przypisano nazwę nahur górski, rezerwując nazwę nahur dla rodzaju Pseudois^[4].

Występowanie[edytuj | edytuj kod]

Nahur górski występuje w Azji (Chińska Republika Ludowa, Pakistan, Indie, Nepal, Bhutan i Mjanma)^[5]^[10].

Wygląd[edytuj | edytuj kod]

Długość ciała 120–140 cm, długość ogona 13–20 cm, wysokość w kłębie 60–91,4 cm; długość rogów samic 10–20 cm, samców 28–76 cm; masa ciała samic 25–55 kg, samców 35–75 kg^[10]^[11]. Samce dużo większe od samic. Budową przypomina owcę (Pseudois – niby-owca). Szara sierść z jasnym brzuchem. Rogi występują u obu płci, są poprzecznie karbowane, wygięte do tyłu, u samców do 80 cm długości. W zimie (u młodych i dorosłych) osobników sierść zmienia kolor na łupkowoniebieski z widocznie białym podbrzuszem. Obie barwy oddzielone są ciemnoszarym pasem.

Tryb życia[edytuj | edytuj kod]

Nahur górski prowadzi dzienny tryb życia. Z wyjątkiem pory godowej żyje w stadach, które tworzą osobno samice z młodymi i osobno samce. Żywi się głównie trawą i ziołami.

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

↑ Niepoprawna późniejsza pisownia Pseudois Hodgson, 1846.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ B.H. Hodgson. On the Wild Sheep of Tibet, with plates. „The Journal of the Asiatic Society of Bengal”. 15, s. 343, 1846. (ang.).
↑ T.N. Gill. Arrangement of the families of mammals. With analytical tables. Prepared for the Smithsonian institution. „Smithsonian Miscellaneous Collection”. 11 (230), s. 79, 1872. (ang.).
↑ Pseudois nayaur, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ ^a ^b ^c Włodzimierz Cichocki, Agnieszka Ważna, Jan Cichocki, Ewa Rajska, Artur Jasiński, Wiesław Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii Polskiej Akademii Nauk, 2015, s. 297. ISBN 978-83-88147-15-9.
↑ ^a ^b C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 358. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).
↑ J. B. Liu, Y. F. Zeng, C. Yuan, Y. J. Yue, X. Z. Ding, T. T. Guo, J. L. Han, R. L. Feng, X. P. Sun, C. E. Niu, B. H. Yang & J. Guo. The complete mitochondrial genome sequence of the dwarf blue sheep, Pseudois schaeferi haltenorth in China. „Mitochondrial DNA Part A; DNA Mapping, Sequencing, and Analysis”. 27 (6), s. 4411-4413, 2016. Taylor & Francis. DOI: 10.3109/19401736.2015.1089548. ISSN 2470-1408. (ang.).
↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Pseudois nayaur (Hodgson, 1833). [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-12-03]. (ang.).
↑ Zygmunt Kraczkiewicz: SSAKI. Wrocław: Polskie Towarzystwo Zoologiczne - Komisja Nazewnictwa Zwierząt Kręgowych, 1968, s. 81, seria: Polskie nazewnictwo zoologiczne.
↑ nachur, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2018-03-03] .
↑ ^a ^b C. Groves, D. Leslie, B. Huffman, R. Valdez, K. Habibi, P. Weinberg, J. Burton, P. Jarman & W. Robichaud: Family Bovidae (Hollow-horned Ruminants). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 2: Hoofed Mammals. Barcelona: Lynx Edicions, 2011, s. 716–717. ISBN 978-84-96553-77-4. (ang.).
↑ Halina Komosińska, Elżbieta Podsiadło: Ssaki kopytne : przewodnik. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2002. ISBN 83-01-13806-8.

[2] Niepoprawna późniejsza pisownia Pseudois Hodgson, 1846.

[Hodgson-1] B.H. Hodgson. On the Wild Sheep of Tibet, with plates. „The Journal of the Asiatic Society of Bengal”. 15, s. 343, 1846. (ang.).

[Gill-3] T.N. Gill. Arrangement of the families of mammals. With analytical tables. Prepared for the Smithsonian institution. „Smithsonian Miscellaneous Collection”. 11 (230), s. 79, 1872. (ang.).

[iucn-4] Pseudois nayaur, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[miiz-5] Włodzimierz Cichocki, Agnieszka Ważna, Jan Cichocki, Ewa Rajska, Artur Jasiński, Wiesław Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii Polskiej Akademii Nauk, 2015, s. 297. ISBN 978-83-88147-15-9.

[Burgin&inni-6] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 358. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).

[Liu-7] J. B. Liu, Y. F. Zeng, C. Yuan, Y. J. Yue, X. Z. Ding, T. T. Guo, J. L. Han, R. L. Feng, X. P. Sun, C. E. Niu, B. H. Yang & J. Guo. The complete mitochondrial genome sequence of the dwarf blue sheep, Pseudois schaeferi haltenorth in China. „Mitochondrial DNA Part A; DNA Mapping, Sequencing, and Analysis”. 27 (6), s. 4411-4413, 2016. Taylor & Francis. DOI: 10.3109/19401736.2015.1089548. ISSN 2470-1408. (ang.).

[mdd-8] N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Pseudois nayaur (Hodgson, 1833). [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-12-03]. (ang.).

[kracz-9] Zygmunt Kraczkiewicz: SSAKI. Wrocław: Polskie Towarzystwo Zoologiczne - Komisja Nazewnictwa Zwierząt Kręgowych, 1968, s. 81, seria: Polskie nazewnictwo zoologiczne.

[pwn-10] nachur, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2018-03-03] .

[Groves&inni-11] C. Groves, D. Leslie, B. Huffman, R. Valdez, K. Habibi, P. Weinberg, J. Burton, P. Jarman & W. Robichaud: Family Bovidae (Hollow-horned Ruminants). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 2: Hoofed Mammals. Barcelona: Lynx Edicions, 2011, s. 716–717. ISBN 978-84-96553-77-4. (ang.).

[K&P-12] Halina Komosińska, Elżbieta Podsiadło: Ssaki kopytne : przewodnik. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2002. ISBN 83-01-13806-8.

[1]

[a]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]