Namysłów

Namysłów
Centrum Namysłowa
Herb Namysłowa Flaga Namysłowa
Państwo	Polska
Województwo	opolskie
Powiat	namysłowski
Gmina	Namysłów gmina miejsko-wiejska
Prawa miejskie	ok. 1249
Burmistrz	Krzysztof Kuchczyński (od 1998 roku)
Powierzchnia	22,62 km²
Populacja (2008) • liczba ludności • gęstość	16 297 734 os./km²
Strefa numeracyjna	+48 77
Kod pocztowy	46-100
Tablice rejestracyjne	ONA
Położenie na mapie województwa opolskiego Namysłów
Położenie na mapie Polski Namysłów
51°04′22″N 17°42′25″E
TERC (TERYT)	5162306024
Urząd miejski ul. Stanisława Dubois 3 46-100 Namysłów
Multimedia w Wikimedia Commons
Namysłów w Wikipodróżach
Hasło Namysłów w Wikisłowniku
Strona internetowa

Namysłów (niem. Namslau) – miasto w woj. opolskim, w powiecie namysłowskim, położone nad Widawą. Miasto jest położone w granicach Dolnego Śląska. Siedziba gminy miejsko-wiejskiej Namysłów. W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do starego woj. opolskiego. Prawa miejskie uzyskano ok. 1249 roku.

Według danych z 30 czerwca 2008 miasto miało 16 297 mieszkańców.

W mieście bardzo silnie rozwinął się przemysł spożywczy (zakłady ziemniaczane, wytwórnia lodów Nestle), ale także przemysł piwowarski (Browar Namysłów) oraz przemysł elektrotechniczny, metalowy i obuwniczy.

W mieście znajduje się stacja kolejowa, z której odjeżdżają pociągi w kierunku Oleśnicy (i dalej Wrocławia) oraz Kluczborka i Lublińca, (linia do Lublińca).

Nazwa

Nazwa miasta Namysłów wśród innych nazw śląskich miejscowości w urzędowym pruskim dokumencie z 1750 roku wydanym w języku polskim w Berlinie.

Nazwa miejscowości w zlatynizowanej formie Namislavia wymieniona jest w łacińskim dokumencie z 1312 roku wydanym w Głogowie. W księdze łacińskiej Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis (pol. Księga uposażeń biskupstwa wrocławskiego) spisanej za czasów biskupa Henryka z Wierzbna w latach 1295–1305 miejscowość wymieniona jest w zlatynizownej formie Namislavia.

Jeszcze w 1750 roku nazwa "Namysłów" wymieniona jest w języku polskim przez Fryderyka II pośród innych miast śląskich w zarządzeniu urzędowym wydanym dla mieszkańców Śląska.

Nazwę Namysłów w książce "Krótki rys jeografii Szląska dla nauki początkowej" wydanej w Głogówku w 1847 wymienił śląski pisarz Józef Lompa. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego wydany w latach 1880-1906 notuje nazwę miasta pod polską nazwą Namysłów oraz niemiecką Namslau.

Historia

• 1041 - Pierwsze wzmianki o Namysłowie jako osadzie
• XIII wiek - Założenie miasta
• około 1249 - Prawa miejskie
• 1313-1323 - istnienie samodzielnego księstwa namysłowskiego pod panowaniem Konrada I
• 1348 - Pokój namysłowski między Kazimierzem Wielkim a cesarzem Karolem Luksemburskim, który stanowił o przyznaniu Śląska Czechom
• 1350 - Budowa murów obronnych i czterech bram
• 1360 - Początek budowy murowanego zamku
• 1377 - Pożar
• 1439 - Ugoda między kandydatami do tronu czeskiego księciem polskim Kaziemierzem i Albrechtem Habsburgiem
• 1453 - Namysłów i Wrocław odmawiają złożenia hołdu Władysławowi Pogrobowcowi
• 1466 - Duży pożar, który niszczy połowę zabudowań
• 1469 - Namysłów uznaje za swego władcę Macieja Korwina
• 1483 - Kolejny duży pożar niszczy miasto
• 1479 - Miasto pod panowaniem Władysława Jagiellończyka
• XV wiek: Ożywienie handlu
• 1526 - Miasto należy do dynastii Habsburgów
• XVI wiek - W czasie wojny trzydziestoletniej zdobyte przez Szwedów
• 1703 - Zamek sprzedany zakonowi krzyżackiemu
• 1741 - Miasto przechodzi we władanie Prus
• 1756-1763 - W czasie wojny siedmioletniej zajmowane przez Austriaków i Rosjan
• 1806-1807 - Okupowane przez Francuzów
• 1862 - Połączenie telegraficzne z Wrocławiem
• 1868 - Uruchomienie linii kolejowej Wrocław-Kluczbork
• 1899 - Druga linia do Opola
• 1939-1945: W czasie wojny znajduje się tu podobóz obozu koncentracyjnego w Groß-Rosen.
• 21 stycznia 1945 - Namysłów zajęty przez Armię Czerwoną
• 3 marca 1945 - przybyła do miasta pierwsza grupa polskich kolejarzy
• 30 kwietnia 1945 - Namysłów przejęty przez polską administrację
• 17 listopada 1947 - zebranie założycielskie Towarzystwa Burs i Stypendiów w Namysłowie, na prezesa wybrano Aleksandra Pankiewicza - przewodniczącego Powiatowej Rady Narodowej. W 1949 r. TBS liczył już 129 członków.
• 1959 - Powstało Koło Miłośników Ziemi Namysłowskiej, w tym czasie było to pierwsze tego typu stowarzyszenie na Opolszczyźnie. Staraniem działaczy koła powołano muzeum, które zlokalizowano w trzech salach namysłowskiego ratusza.
• 23 lutego 1973 - otwarto nowy lokal Muzeum Ziemi Namysłowskiej.
• 24 lipca 1980 - Zakład Elektroniki Motoryzacyjnej przyłączył się do strajku solidarnościowego strajkujących zakładów Wrocławia.Strajk w Namysłowie był najprawdopodobniej pierwszym strajkiem na Opolszczyźnie w 1980 r.
• 31 października - 1 listopada 1983 - odbyło się zebranie TKK "Solidarność" - podziemnego kierownictwa całego ruchu w składzie: Zbigniew Bujak, Tadeusz Jedynak, Bogdan Lis, Eugeniusz Szumiejko, Marek Muszyński (używający pseud. Witold), Jerzy Zdrada oraz Jan Krzysztof Bielecki.

Zabytki

Browar w Namysłowie

Według rejestru Narodowego Instytutu Dziedzictwa na listę zabytków wpisane są:

• układ urbanistyczny
• kościół par. pw. śś. Piotra i Pawła, późnogotycki z l. 1405-1441 - XV w., XVI w. w rejestrze. Ogrodzenie z bramą, z 1713 r. i figura św. Jana Nepomucena, z 1730 r., wypisane z księgi rejestru
• kościół fil. pw. Niepokalanego Poczęcia NMP, XV/XVI
• zespół klasztorny franciszkanów, ul. Krótka 4, z XIV-XVIII w.: gotycki kościół z XIV w., ob. magazyn, klasztor, ob. dom mieszkalny
• kaplica cmentarna pw. Świętej Trójcy, z l. 1708-1709
• park miejski, z poł. XIX w.
• zamek książęcy, z 1360 r., XVI-XIX w.: studnia na dziedzińcu zamkowym z ok. 1600 r.
• mury obronne, fragmenty z l. 1350-1415, XVII w., XIX w.: baszta, ul. Kościelna 10, mur, ul. Forteczna 4, mur i dwie baszty (pn.-zach.), mur i trzy baszty, ul. Wojska Polskiego, mur i dwie baszty (pd.-zach.), mur i jedna baszta (pn.-wsch.), mur (pn.-zach.), mur (pn.), brama Krakowska, z 1390 r. - XIV w., XIX w., wypisana z księgi rejestru
• ratusz, z 1374 r., XV-XIX w., z 57-metrową wieżą
• zespół szpitala miejskiego, ul. Oleśnicka 10, z l. 1911-1912: budynek prosektorium z kaplicą, pawilon oddziału dziecięcego, budynek mieszkalno-warsztatowy; altana, drewniana; magazyn, ogrodzenie z bramą, park
• dom, ul. Chrobrego 6, wypisany z księgi rejestru
• dom „Burmistrzówka”, ul. Krakowska 29, z XVIII w., z poł. XIX w.
• dom, ul. Obrońców Pokoju 28, z poł. XIX w.
• domy, Rynek 3, 4, 5, 6, 24 (d. 27), z XVI w., XVIII w., XIX w., wypisane z księgi rejestru
• dom, Rynek 12, z k. XIX w.
• domy, ul. Staszica 4, 6, z XVI w., XVIII w., XIX w., wypisane z księgi rejestru
• szkoła ewangelicka, ul. Szkolna 4, szachulcowa, z 1789 r.
• zespół browaru, ul. Chrobrego 26, z l. 1870-1910: stara słodownia z warzelnią i suszarnią, nowa słodownia z suszarniami, leżakownia i fermentownia, maszynownia i magazyn beczek, kompleks bud. Pomocniczych, magazyn jęczmienia, ul. Kolejowa 18 a.

inne zabytki:

• renesansowa fontanna
• synagoga
• cmentarz żydowski.

Demografia

Lata	Mieszkańcy
1875	5 383
1880	5 868
1885	5 890
1890	6 167
1910	6 062
1933	7 325
1939	8 196
1983	13 700
1998	16 700
2006	16 498
2007	16 358
2008	16 297

Osiedla mieszkaniowe

Na terenie Namysłowa istnieje 6 osiedli mieszkaniowych:

Numer	Ulice
Osiedle nr I	Armii Krajowej, Chrobrego, Dubois, Dworcowa, Forteczna, Harcerska, Jagiellońska, Komuny Paryskiej, Kościelna, Krakowska, Obrońców Pokoju, Piastowska, Pocztowa, Podwale, Rynek, Skwer Kardynała Wyszyńskiego, Staszica, Szkolna, Waryńskiego, Wojska Polskiego, Wróblewskiego, 3 Maja, Bohaterów Warszawy, Partyzantów, Piłsudskiego, plac Powstańców Śląskich, plac Wolności, Sikorskiego, Wały Jana III
Osiedle nr II	Asnyka, Boczna, Braterska, Broniewskiego, Dąbrowskiego, Gombrowicza, Kasprowicza, Kilińskiego, Kochanowskiego, Konopnickiej, Korczaka, Makuszyńskiego, Morcinka, Nałkowskiej, Norwida, Oleśnicka, Orzeszkowej, Parkowa, Pułaskiego, Sienkiewicza, Staromiejska, Sycowska, Tuwima, Wańkowicza, Wybickiego, Żwirki i Wigury
Osiedle nr III	Akacjowa, Cicha, Fabryczna, Jaśminowa, Kalinowa, Konwalii, Kwiatowa, Łączańska, 1 Maja, Makowa, Malinowa, Mickiewicza, Pamięci Sybiraków, Polna, Tulipanowa, Różana, Słonecznikowa, Wrzosowa, Sworowskiego
Osiedle nr IV	Brzechwy, Brzeska, Buczka, Chopina, Drzewieckiego, Kopernika, Kościuszki (częściowo), Moniuszki, plac Pod Grzybkiem, Sejmowa, Stawowa, Jana Pawła II, Narutowicza, Ogrodowa, Okrzei, Pastewna, Prusa, Słoneczna, Tęczowa, Wiejska, Żeromskiego
Osiedle nr V	Mariańska, Reymonta
Osiedle nr VI	Dąbrowskiej, Długosza, Falskiego, Grunwaldzka, Iwaszkiewicza, Kolejowa, Kościuszki (częściowo), Kraszewskiego, Krzywa, Oławska, Plater, Reja, Skłodowskiej, Witosa

Oświata

Namysłów stanowi regionalny ośrodek oświatowy, ściągający uczniów z całego powiatu, a także z pobliskich terenów województwa wielkopolskiego (Rychtal), dolnośląskiego (Bierutów) czy powiatu kluczborskiego (Wołczyn).

W mieście funkcjonują:

Szkoły podstawowe:

• Szkoła Podstawowa nr 3
• Szkoła Podstawowa nr 4 z oddziałami integracyjnymi
• Szkoła Podstawowa nr 5

Gimnazja:

• Gimnazjum nr 1
• Gimnazjum nr 2

Szkoły ponadgimnazjalne:

• I Liceum Ogólnokształcące
• Zespół Szkół Mechanicznych:
  • I Liceum Profilowane
  • Technikum nr 1
  • Zasadnicza Szkoła Zawodowa nr 1
  • Uzupełniające Liceum Ogólnokształcące po ZSZ
• Zespół Szkół Rolniczych:
  • II Liceum Ogólnokształcące
  • II Liceum Profilowane
  • Technikum nr 2
  • Zasadnicza Szkoła Zawodowa Nr 2
• Rolnicze Centrum Kształcenia Ustawicznego

Zespół Szkół Specjalnych:

• Szkoła Podstawowa Specjalna
• Gimnazjum Specjalne
• Zasadnicza Szkoła Zawodowa Specjalna

Państwowa Szkoła Muzyczna I Stopnia

Kultura

• Namysłowski Ośrodek Kultury
  • Zespół Teatralny "Bez Atu"
  • Biblioteka Publiczna w Namysłowie

Namysłowska prasa wydawana po 1945

Namysłów posiada bogata tradycję wydawania prasy lokalnej i samorządowej, przy czym liczba wszystkich tytułów, ukazujących się tu od 1945 roku, jest dziś trudna do ustalenia. W okresie PRL wydawane były: „Trybuna Namysłowska” – miesięcznik Powiatowego Komitetu Frontu Narodowego w Namysłowie oraz „Rocznik Statystyczny Powiatu Namysłów”. Po przełomie 1989 roku nastąpił prawdziwy wysyp różnych periodyków ukazujących się najczęściej dość nieregularnie:

• „Gazeta Namysłowska. Magazyn Samorządowy”
• „Gazeta Ziemi Namysłowskiej”
• „GraVers. Niezależne Czasopismo Literackie”
• „Informator Wędkarski. Magazyn Namysłowskich Wędkarzy”
• „Kurier Namysłowski. Prywatny Miesięcznik Lokalny”
• „Namysłowianin. Bezpłatna Gazeta Lokalna”
• „Namysłowski Magazyn. Namysłowski Powiatowy Magazyn Samorządowy”
• „Nowiny Namysłowskie”
• „Obserwator Namysłowski” (najprawdopodobniej jedyne czasopismo, które wychodziło w drugim obiegu a następnie jawnie od 1989 roku)
• „Wieści Namysłowskie”
• „Z Prawej Strony. Miesięcznik ziemi namysłowskiej”

Własne organa prasowe posiadają miejscowe parafie katolickie:

• „Apostolskie Ścieżki. Namysłowskie Pismo Religijno – Duszpasterskie” – Parafia Św. Apostołów Piotra i Pawła.
• „Pokój i Dobro. Gazeta parafii św. Franciszka z Asyżu i św. Piotra z Alkantary”

Na koniec warto wspomnieć, że własne pismo wydają także Niemcy – dawni mieszkańcy Namysłowa, „Namslauer Heimatfreunde” drukowany jest w Boon.

Wspólnoty religijne

Na terenie miasta działalność duszpasterską prowadzą następujące kościoły i związki wyznaniowe:

• Kościół Rzymskokatolicki
  • Parafia pw. Świętych Apostołów Piotra i Pawła
  • Parafia pw. Św. Franciszka z Asyżu i Św. Piotra z Alkantary
• Kościół Zielonoświątkowy
  • Zbór Kanaan
• Świadkowie Jehowy, Sala Królestwa i zbór w Namysłowie

Miasta partnerskie

• Nebelschütz
• Linz nad Renem
• Hluczyn
• Jaremcze
• Kisköre

Namysłowianie (tu urodzeni lub zamieszkali)

• Duchowni
  • ks. dr Martin Gritz (1916-2002) – działacz antyfaszystowski, wykładowca teologii oraz duszpasterz Bundeswehry, swoją bibliotekę przekazał w darze Uniwersytetowi Śląskiemu w Katowicach.
  • Jan Licinius (? – po 1633) – autor dzieł kościelnych.
  • Konrad Negius (1546-1617)- autor kazań w j.polskim.
  • Bartłomiej Bencke (Benckius) (1561-1611), znany pastor i poeta niemiecki, autor poematu o bitwie pod Byczyną.
  • Zacharias Herrmann (1643-1716), duchowny ewangelicki przy kościele Krzyża w Lesznie, Generalny Senior Kościołów Wyznania Augsburskiego w Wielkopolsce, twórca około 300 pieśni kościelnych
• Naukowcy
  • Alfred Bielschowsky (1871-1940) – niemiecki oftalmolog (badacz chorób oczu) poch. żydowskiego, profesor uniwersytetów w Niemczech i USA,
  • Leszek Kuberski (1956-2006) – historyk, badacz dziejów Łużyc i Galicji, profesor Uniwersytetu Opolskiego.
• Przedsiębiorcy
  • Augustyn Haselbach – właściciel browaru
• Aktorzy
  • Tadeusz Szymków
  • Kamila Calińska
  • Ewa Lorska-Tęciorowska
• Sportowcy
  • Krystian Brzozowski
  • Krzysztof Jankowiak
  • Janusz Trzepizur urodzony 21 maja 1959 w Namysłowie
  • Marta Chrust-Rożej
  • Michał Markowski - urodzony w Namysłowie piłkarz, obrońca Zawiszy Bydgoszcz (od 2011). Były zawodnik Startu Namysłów (2006-07), GKP Gorzów Wielkopolski (2011) i Zagłębia Lubin (2007-11).
• Poeci, twórcy kultury
  • Tadeusz Harjasz - prezes Namysłowskiego Towarzystwa Kulturalno-Oświatowego, historyk regionalista - autor prac o Namysłowie.
  • Kazimierz Kuliński - prezes Namysłowskiego Towarzystwa Kulturalno-Oświatowego, historyk regionalista - autor prac o Namysłowie.
  • Mateusz Magda - historyk regionalista - autor prac o Namysłowie.
  • Kordian Michalak
  • Ewa Kaca
  • Jan Płaskoń - poeta, dziennikarz
• Politycy, parlamentarzyści i samorządowcy
  • Andrzej Misiołek – senator VII kadencji
  • Ryszard Wilczyński – wojewoda opolski
  • Teresa Ceglecka-Zielonka – posłanka V kadencji
  • Adam Cichocki - ur. 1 II 1956 w Namysłowie, działacz opozycyjny, wojewoda lubelski.
  • Andrzej Markowiak - poseł, prezydent Raciborza, wiceminister.
• Wynalazcy i budowniczowie
  • August Fuhrmann (1844-1924) - urodzony w Namysłowie twórca pierwszego fotoplastikonu zwanego Cesarską Panoramą we Wrocławiu.

Literatura

• Mateusz Goliński, Elżbieta Kościk, Jan Kęsik: Namysłów, z dziejów miasta i okolic, Namislavia, Namysłów 2006, ISBN 978-83-60537-00-8.
• Włodzimierz Ożga: Zespół Bramy Krakowskiej w Namysłowie, Namislavia, Namysłów 2007, ISBN 978-83-60537-01-5.
• Kazimierz Kuliński: Pieczęcie i herby miasta Namysłowa. Reedycja Biblioteczki Towarzystwa Miłośników Ziemi Namysłowskiej, ISSN 1895-8877. Namislavia, Namysłów 2006, ISBN 978-83-60537-04-6.
• Kazimierz Kuliński: Piastowski zamek w Namysłowie. Reedycja Biblioteczki Towarzystwa Miłośników Ziemi Namysłowskiej, ISSN 1895-8877. Namislavia, Namysłów 2006, ISBN 978-83-60537-03-9.
• Henryk Caputa: Zarys historyczny murów obronnych miasta Namysłowa. Reedycja Biblioteczki Towarzystwa Miłośników Ziemi Namysłowskiej, ISSN 1895-8877. Namislavia, Namysłów 2006, ISBN 978-83-60537-02-2.
• Kazimierz Kuliński: Obozy pracy i zagłady rozmieszczone przez hitlerowców w powiecie namysłowskim w latach 1939-1945. Reedycja Biblioteczki Towarzystwa Miłośników Ziemi Namysłowskiej, ISSN 1895-8877. Namislavia, Namysłów 2005, ISBN 83-922091-1-7.
• Mateusz M. Magda: Tajemnice Ziemi Namysłowskiej. Namislavia, Namysłów 2011, ISBN 978-83-60537-35-0.
• Stanisław Żarecki: Zarys historii szpitalnictwa w powiecie namysłowskim. Reedycja Biblioteczki Towarzystwa Miłośników Ziemi Namysłowskiej, ISSN 1895-8877. Namislavia, Namysłów 2005, ISBN 83-922091-2-5.
• Tomasz Kowalski: Dzieje kościoła i parafii pw. św. Franciszka z Asyżu i św. Piotra z Alkantary w Namysłowie. Towarzystwo Miłośników Ziemi Namysłowskiej, zeszyty historyczne – tom 1. Namislavia, Namysłów 2003, ISBN 83-905869-4-0.