Nanchan si

Nanchan si 南禅寺
	; Główny budynek
Państwo	Chiny
Miejscowość	obok Doucun
Rodzaj klasztoru	klasztor buddyjski
Prowincja	Shanxi
Typ zakonu	męski
Materiał budowlany	drewno, cegła, kamień
Data budowy	przed 782
	Położenie na mapie Chin Nanchan si 南禅寺
	38°42′04″N 113°06′50″E/38,701111 113,113889
	Multimedia w Wikimedia Commons

Nanchan si (Południowy Klasztor Medytacyjny, chiń. trad. 南禅寺; pinyin Nánchánsì) – chiński klasztor, słynny z najstarszego drewnianego budynku w Chinach.

Historia klasztoru[edytuj | edytuj kod]

Nie wiadomo dokładnie, kiedy klasztor został wybudowany, jednak z historycznych zapisków wiadomo, że został odnowiony i rozbudowany w 782 roku w czasie panowania dynastii Tang w okresie jianzhong (建中) (780-783) za cesarza Dezonga (德宗) (pan. 780-805). Znajduje się na północnym brzegu rzeki Xiaoyin obok wioski Lijia w pobliżu miasta Doucun, około 21 kilometrów od miasta Wutai w rejonie góry Wutai w prowincji Shanxi.

Klasztor, zapewne ze względu na jego odosobnione położenie, uniknął antybuddyjskiego pogromu w roku 845, w którym zniszczono około 45000 świątyń i klasztorów buddyjskich. Z tego powodu budynek Wielkiego Buddy, wybudowany w 782 roku (co wiadomo z inskrypcji na belce), jest najstarszym zachowanym drewnianym budynkiem w Chinach. Z okresu Tang zachowały się w Chinach zaledwie cztery drewniane budynki, wszystkie w prowincji Shanxi. Oprócz Nanchan si są to Foguang si (oba te klasztory znajdują się na górze Wutai), Tiantai an (w powiecie Pingshun) i Guangrenwang si (w powiecie Ruicheng).

Z innej inskrypcji na belce wiadomo, że w 1086 roku budynek ten (a zapewne i klasztor) został odnowiony.

W latach 50. XX wieku budynki zostały "odkryte" przez historyków architektury i w 1961 roku budynek Wielkiego Buddy został uznany najstarszym drewnianym budynkiem Chin.

W 1966 roku klasztor ucierpiał w czasie trzęsienia ziemi. W latach 1974 i 1975 przeprowadzono prace renowacyjne, w czasie których historycy mieli możliwość dokładnego zbadania architektury budynku Wielkiego Buddy.

Obecnie powierzchnia klasztoru wynosi 3078 m². Klasztor jest chronionym obiektem jako zabytek historyczny i kulturalny.

Obiekty architektoniczne i inne[edytuj | edytuj kod]

Klasztor zwrócony jest w kierunku południowym. Składa się m.in. z takich obiektów jak brama, Budynek Króla Smoków (chiń. Longwangdian), Budynek Wielkiego Buddy (chiń. Dafodian), który jest głównym budynkiem klasztoru i Budynek Bodhisattwy (chiń. Pusadian). Oprócz budynków klasztor zawiera również szereg kamiennych stup.

Budynek Wielkiego Buddy (Dafodian).

Według inskrypcji na belce budynek ten został wybudowany w 782 roku. Z innej inskrypcji na belce wynika, że w 1086 roku przeprowadzono renowację budynku.

Wygląda bardzo skromnie, ma 11,75 metra długości (3 standardowe chińskie miary architektoniczne) i 10 metrów szerokości (głębokości) czyli jest prawie kwadratowy. Dach wsparty jest na dwunastu kolumnach, które są osadzone bezpośrednio w murowanych fundamentach i nie występują we wnętrzu pomieszczenia. Pierwotnie były one kwadratowe, jednak podczas renowacji w 1086 roku wymieniono wszystkie kolumny na okrągłe - oprócz czterech. Wygięty dach z podniesionymi okapami jest wspierany przez pięć uchwytów puzuo. Nie ma natomiast żadnych wsporników wspierających dach pomiędzy kolumnami.

Został zbudowany na bardzo obszernej platformie.

Rzeźby z okresu Tang.

Tak jak pobliski klasztor Foguang si tak i ten zawiera rzeźby z okresu Tang. We wnętrzu głównego budynku znajduje się ołtarz Buddy o wymiarach 8,4 m długości i 6,3 m szerokości. Na ołtarzu stoi siedemnaście wielokolorowych glinianych posągów ustawionych w kształcie odwróconej litery U, z których najważniejszym jest prawie 4-metrowej wysokości statua Śakjamuniego siedzącego na górze Sumeru. Za Buddą znajduje się wielka aureola. Nad nią wyrzeźbiono kwiaty lotosu, niebiańskie istoty i mityczne ptaki. Po obu jego stronach ustawiono szesnaście pozostałych figur - są to służący bodhisattwowie. Całkiem po lewej stronie wnętrza znajduje się duża figura Samantabhadry jadącego na słoniu, a po stronie prawej - figura Mańdziuśriego jadącego na lwie. Są tam również figury dwóch uczniów Śakjamuniego - Ānandy i Mahakaśjapy. Pomimo kilkakrotnych prac restauracyjnych zachowały one charakterystyczne cechy rzeźb okresu Tang. Ich styl przypomina styl rzeźb Jaskiń Mogao w Dunhuangu w północnozachodniej prowincji Gansu.

Stupa

W Budynku Wielkiego Buddy znajduje się mała, zaledwie 51-centymetrowej wysokości, rzeźbiona w kamieniu pięciokondygnacyjna stupa. Na pierwszej kondygnacji ukazana jest historia Buddy, a na każdym rogu znajduje się mała pagoda. Na każdej stronie drugiej kondygnacji znajdują się wyrzeźbione wyobrażenia Buddy w centrum, w otoczeniu czterech mniejszych Buddów po obu jego stronach. Trzy najwyższe poziomy posiadają wyrzeźbione trzy figury Buddów z każdej strony. Jej styl wskazuje, że pochodzi z okresu powstania głównego budynku klasztoru.