Szczelinowce
Szczelinowce – nazwa grupy ryb z rodziny pielęgnicowatych (Cichlidae) z afrykańskiego Jeziora Tanganika charakteryzująca się specyficznym – przebiegającym w szczelinach skalnych[1][2][3] – przebiegiem tarła oraz opieki nad ikrą i narybkiem. Szczelinowce wykazują rozmaite upodobania pokarmowe[3]. U niektórych zaobserwowano zwyczaj zakładania rodzin złożonych z wielu osobników[3].
Budowa i rozród[edytuj | edytuj kod]
Szczelinowce mają niewielkie, smukłe, wydłużone ciało (wyjątkiem jest Boulengerochromis) przystosowane do poruszania się w szczelinach skalnych. Szczelinowce dobierają się w pary i zajmują jako swoje terytorium szczeliny lub zakamarki skalne, gdzie odbywają tarło. Samice składają ikrę na podłożu, ścianie lub sklepieniu kryjówki. Opiekę nad ikrą i narybkiem sprawują oboje rodzice. Ich rewir obejmuje zajmowaną szczelinę oraz niewielki obszar w jej bezpośrednim sąsiedztwie[2].
Występowanie[edytuj | edytuj kod]
Występują w przybrzeżnym pasie całego jeziora w strefie litoralu żwirowatego i skalistego[2]. Zasiedlają zwykle głębsze wody niż pyszczaki, na głębokościach do 30 metrów[2] (szczelinowiec Leleupa do 40 m, a Boulengerochromis microlepis nawet poniżej 50 m). Rzadko występują w bardzo płytkich wodach, co jest związane ze stabilnością dna. Przy ich specjalizacji rozrodczej niestabilne dno płytkich wód poruszanych falami jest zbyt niebezpieczne dla ikry przyklejanej do ścian skalnych. Jaja i larwy narażone byłyby na zasypanie piaskiem. Na większych głębokościach ich kryjówki nie są narażone na bezpośredni wpływ fal.
Naskalniki[edytuj | edytuj kod]
W grupie szczelinowców wyróżnia się naskalniki – ryby charakteryzujące się specyficznym sposobem pływania brzuchem równolegle do powierzchni, wzdłuż której się przemieszczają. Należą do nich gatunki z rodzajów Chalinochromis i Julidochromis[2]. Pływając zgodnie z tą zasadą naskalniki przyjmują pozycję pionową (głową do góry lub w dół) płynąc wzdłuż pionowych ścian oraz do góry brzuchem płynąc pod sklepieniem skalnym. Kryjąc się wśród pionowych załamań skalnych pozostają bez ruchu robiąc wrażenie przyklejonych do kamiennej ściany.
Rodzaje ryb zaliczanych do szczelinowców[edytuj | edytuj kod]
- Altolamprologus
- Boulengerochromis
- Chalinochromis
- Julidochromis
- Lamprologus
- Lepidiolamprologus
- Neolamprologus
- Telmatochromis
- Variabilichromis
Warunki w akwarium[edytuj | edytuj kod]
W akwarium przeznaczonym dla szczelinowców niezbędne są odpowiednio przygotowane kryjówki w liczbie proporcjonalnej do liczby ryb. Dla jednej pary wystarcza jedna kryjówka w zbiorniku 30–50 litrów. Kryjówki można przygotować układając np. kamienne płytki. Parametry wody typowe dla ryb tanganikańskich: temperatura 24–29 °C, pH 8–9, twardość ogólna 10–20°n. Woda powinna być dobrze natleniona[2].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Wally Kahl, Burkard Kahl, Dieter Vogt: Atlas ryb akwariowych. Przekład: Henryk Garbarczyk i Eligiusz Nowakowski. Warszawa: Delta W-Z, 2000, s. 190. ISBN 83-7175-260-1.
- ↑ a b c d e f Roman Pawlak, Adam Adamski: Pielęgnice jeziora Tanganika. Toruń: BGA Science Publ., 1992. ISBN 83-900575-0-6.
- ↑ a b c Włodzimierz Załachowski: Ryby. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1997. ISBN 83-01-12286-2.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Roman Pawlak, Adam Adamski: Pielęgnice jeziora Tanganika. Toruń: BGA Science Publ., 1992. ISBN 83-900575-0-6.