Nicolas Sarkozy
Pełne imię i nazwisko |
Nicolas Paul Stéphane Sarközy de Nagy-Bocsa |
---|---|
Data i miejsce urodzenia |
28 stycznia 1955 |
Prezydent Republiki Francuskiej | |
Okres |
od 16 maja 2007 |
Przynależność polityczna | |
Pierwsza dama |
Cécilia Sarkozy (2007) |
Poprzednik | |
Następca | |
Współksiążę Andory | |
Okres |
od 16 maja 2007 |
Poprzednik | |
Następca | |
Przewodniczący Rady Europejskiej | |
Okres |
od 1 lipca 2008 |
Poprzednik | |
Następca | |
Odznaczenia | |
Nicolas Paul Stéphane Sarközy de Nagy-Bocsa (wym. ⓘnikɔla saʁkɔzi; ur. 28 stycznia 1955 w Paryżu) – francuski polityk, w latach 2007–2012 prezydent Republiki Francuskiej i z urzędu współksiążę Andory. W latach 2004–2007 i 2014–2015 przewodniczący Unii na rzecz Ruchu Ludowego, następnie do 2016 lider powstałej z przekształcenia UMP partii Republikanie. Były minister w kilku rządach, deputowany i poseł do Parlamentu Europejskiego.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Pochodzenie i wykształcenie
[edytuj | edytuj kod]Syn węgierskiego imigranta Pála Sárközy de Nagy-Bócsa i Andrée Mallah. Dziadek ze strony matki, Benedykt Mallah (urodzony jako Aaron Mallah)[1], był greckim Żydem pochodzącym z Salonik, który w wieku 14 lat wraz ze swoją matką wyemigrował do Francji[2], gdzie przeszedł na katolicyzm[3].
Pál Sárközy wywodził się ze szlacheckiego rodu, posiadającego majątki ziemskie w miejscowości Alattyán (około 90 km od Budapesztu)[4]. Po zakończeniu II wojny światowej, w obawie przed represjami ze strony komunistów wyemigrował początkowo do Niemiec[5]. W 1959 rodzice Nicolasa Sarkozy’ego rozstali się, jego matka wraz z dziećmi wróciła do swojego ojca, będącego wówczas znanym paryskim lekarzem[3]. W 1973 rodzina przeniosła się do Neuilly-sur-Seine[6].
Nicolas Sarkozy został wychowany w tradycji katolickiej[7]. Ukończył prywatną katolicką szkołę średnią Cours Saint-Louis de Monceau w Paryżu. Został absolwentem prawa na Université de Paris X i po zdaniu egzaminu państwowego został prawnikiem specjalizującym się we francuskim prawie gospodarczym. Studiował również nauki polityczne w Instytucie Nauk Politycznych w Paryżu (Sciences Po).
Działalność publiczna do 2007
[edytuj | edytuj kod]W wieku 22 lat został najmłodszym członkiem rady miejskiej miasta Neuilly-sur-Seine. Mandat radnego sprawował tu nieprzerwanie przez 30 lat. W 1983 wybrano go na urząd mera Neuilly-sur-Seine, funkcję tę pełnił do 2002. W administracji terytorialnej pełnił także funkcje radnego rady generalnej departamentu Hauts-de-Seine (1985–1988, 2004–2007), w tym jej wiceprzewodniczącego (1986–1988). Od 1983 do 1988 był radnym regionalnym Île-de-France[8].
Od końca lat 70. pełnił kierownicze funkcje w gaullistowskim Zgromadzeniu na rzecz Republiki. Był przewodniczącym młodzieżowego komitetu wsparcia Jacques’a Chiraca, członkiem komitetu centralnego RPR, sekretarzem krajowym ds. młodzieży, koordynatorem w wyborach europejskich, zastępcą sekretarza generalnego.
W 1988 po raz pierwszy uzyskał mandat deputowanego do Zgromadzenia Narodowego z 6. okręgu wyborczego departamentu Hauts-de-Seine. Do niższej izby francuskiego parlamentu skutecznie kandydował w kolejnych wyborach, zasiadając w nim do 2005 (z przerwami na czas pełnienia funkcji rządowych)[9].
29 marca 1993 wszedł w skład rządu Édouarda Balladura jako minister ds. budżetu i rzecznik prasowy rządu. Od 19 lipca 1994 był jednocześnie ministrem łączności[8]. W wyborach prezydenckich w 1995 poparł kandydaturę urzędującego premiera (był szefem jego sztabu wyborczego i rzecznikiem prasowym), chociaż RPR wysunął paryskiego mera i swojego lidera, Jacques’a Chiraca. Po zwycięstwie tego ostatniego Nicolas Sarkozy odszedł z administracji rządowej.
W 1998 został sekretarzem generalnym Zgromadzenia na rzecz Republiki. W 1999 był liderem listy RPR-Demokracji Liberalnej w wyborach do Parlamentu Europejskiego. Mandat europosła sprawował przez niespełna dwa miesiące, należąc do grupy EPP-ED[10]. Po dymisji Philippe’a Séguina w tym samym roku pełnił obowiązki przewodniczącego RPR[11].
W 2002 po reelekcji Jacques’a Chiraca wyborach prezydenckich, 7 maja tego samego roku został mianowany ministrem spraw wewnętrznych w rządzie Jean-Pierre’a Raffarina. Zaangażował się w utworzenie Unii na rzecz Większości Prezydenckiej, przekształconej w Unię na rzecz Ruchu Ludowego. 31 marca 2004, po reorganizacji gabinetu, objął urząd ministra stanu i jednocześnie ministra ekonomii, finansów oraz przemysłu.
Po dymisji Alaina Juppé z kierowania ludowcami, na nadzwyczajnym kongresie Nicolas Sarkozy uzyskał ponad 85% głosów, obejmując stanowisko przewodniczącego 28 listopada 2004[12]. Dzień później zrezygnował ze stanowiska ministra, a 13 marca 2005 powrócił do sprawowania mandatu poselskiego.
31 maja 2005 powrócił do rządu. W nowo utworzonym gabinecie Dominique’a de Villepin został ministrem stanu oraz ministrem spraw wewnętrznych.
Wybory prezydenckie w 2007
[edytuj | edytuj kod]14 stycznia 2007 członkowie Unii na rzecz Ruchu Ludowego zadecydowali większością 98,1% głosów, że to Nicolas Sarkozy zostanie jej jedynym kandydatem w wyborach prezydenckich w tym samym roku[12].
26 marca 2007 Nicolas Sarkozy zrezygnował z zajmowanych funkcji rządowych w celu poświęcenia się udziałowi w kampanii prezydenckiej. 22 kwietnia 2007 wygrał pierwszą turę wyborów, uzyskując wynik 31,11%. Przed drugą turą spośród konkurentów został poparty jedynie przez Philippe’a de Villiers. Nie uzyskał poparcia ze strony lidera Unii na rzecz Demokracji Francuskiej, François Bayrou (który zajął 3. miejsce w głosowaniu), jednak za jego kandydaturą publicznie opowiedziała się większość deputowanych UDF. Według ujawnionego w 2012 dokumentu jego kampanię miał rzekomo wesprzeć kwotą 50 mln euro ówczesny rząd libijski[13].
W drugiej turze 6 maja 2007 Nicolas Sarkozy pokonał kandydatkę Partii Socjalistycznej, Ségolène Royal, uzyskując ponad 53% głosów. Uroczyste objęcie urzędu Prezydenta Republiki Francuskiej na pięcioletnią kadencję odbyło się 16 maja 2007.
Prezydentura
[edytuj | edytuj kod]Polityka krajowa
[edytuj | edytuj kod]Dwa dni po wyborach Nicolas Sarkozy mianował François Fillona na stanowisko premiera. W nowym rządzie 6 na 15 tek ministerialnych objęły kobiety. Ministrem spraw zagranicznych został socjalista Bernard Kouchner, ministrem obrony Hervé Morin (lider wspierającej prezydenta partii Nowe Centrum), ministrem spraw wewnętrznych była minister obrony, Michèle Alliot-Marie, ministrem stanu były premier, Alain Juppé. Po wygranych przez UMP i jej sojuszników wyborach parlamentarnych w tym samym roku, zaprzysiągł drugi gabinet tego samego premiera z niewielkimi zmianami w składzie. W grudniu 2007 przywołał „chrześcijańskie korzenie Francji” w słynnym przemówieniu w bazylice św. Jana na Lateranie w Rzymie (prezydent Francji jako sukcesor królów Francji jest kanonikiem honorowym bazyliki).
W ciągu pierwszego roku przeprowadził ponad 50 reform. Krytykowany za brak powagi i arbitralny styl rządzenia, w przemówieniu z kwietnia 2008 zadeklarował kontynuowanie zmian w gospodarce[14]. Łącznie jego zaplecze w tym samym roku opracowało pakiet 300 ustaw, zakładających prywatyzację, ograniczenie biurokracji i obniżenie składek ubezpieczeniowych. W lipcu 2008 parlament francuski przyjął ustawę wprowadzającą elastyczne rozwiązania w zakresie czasu pracy[15].
Polityka zagraniczna
[edytuj | edytuj kod]W przemówieniu dotyczącym polityki zagranicznej Francji wygłoszonym 27 sierpnia 2007 zaproponował powołanie tzw. grupy mędrców. Tematem pracy tego gremium miała być przyszłość Europy w latach 2020–2030. Poparł również rozszerzenie grupy G8 do G13 poprzez dołączenie Chin, Indii, Meksyku, Brazylii i RPA. Doprowadził do powrotu Francji do struktur wojskowych NATO[16].
Nicolas Sarkozy należy do przeciwników akcesji Turcji do Unii Europejskiej[17]. Opowiada się jednocześnie za koncepcją Unii na rzecz Regionu Morza Śródziemnego, która byłaby stowarzyszona z Unią Europejską, a w jej skład wchodziłyby państwa basenu Morza Śródziemnego.
Tuż po wyborach prezydenckich brał udział w negocjacjach unijno-libijskich w sprawie uwolnienia bułgarskich pielęgniarek. Po sukcesie rokowań, złożył wizytę w Libii, gdzie podpisał umowy gospodarcze z przywódcą tego państwa, Muammarem al-Kaddafim.
Wybory prezydenckie w 2012
[edytuj | edytuj kod]W 2012 Nicolas Sarkozy ogłosił, że będzie się ubiegał o reelekcję w wyborach prezydenckich rozpisanych na 22 kwietnia i 6 maja 2012. Wystartował pod hasłem La France Forte („Silna Francja”), uzyskał poparcie ze strony Angeli Merkel i Davida Camerona.
Nicolas Sarkozy w czasie pierwszej kadencji tracił na popularności, stając się jednym z najmniej popularnych prezydentów V Republiki. Postrzegany jest jako „prezydent bogatych”, wypomina mu się obniżenie podatków dla najbogatszych Francuzów oraz to, że zwycięstwo wyborcze w 2007 świętował w ekskluzywnej paryskiej restauracji Fouquet’s z zamożnymi biznesmenami[18]. Krytykowano jego upodobanie do blichtru i epatowanie swoim życiem prywatnym.
W pierwszej turze ubiegający się o reelekcję prezydent zajął drugie miejsce. Otrzymał około 9,75 miliona głosów (27,18%), przechodząc do drugiej tury głosowania, w której przegrał z wynikiem ponad 48% głosów z kandydatem socjalistów, którym był François Hollande[19][20]. Stał się tym samym drugim prezydentem V Republiki (pierwszym był urzędujący siedem lat Valéry Giscard d’Estaing), który nie uzyskał reelekcji na drugą kadencję.
Działalność publiczna od 2012
[edytuj | edytuj kod]Jako były prezydent został z urzędu członkiem Rady Konstytucyjnej, w której zasiadł po raz pierwszy 19 czerwca 2012.
W listopadzie 2014 Nicolas Sarkozy wystartował na przewodniczącego Unii na rzecz Ruchu Ludowego w wyborach. W wyborach mogli wziąć udział wszyscy zarejestrowani członkowie partii. W głosowaniu tym zwyciężył, uzyskując 64,5% głosów i pokonując dwóch byłych centroprawicowych ministrów[21]. Były prezydent zadeklarował dążenie do przekształcenia partii w nowe ugrupowanie, proponując powołanie na bazie UMP partii Republikanie. Zaakceptowało to ponad 83% biorących udział w głosowaniu członków ugrupowania. 30 maja 2015 odbył się kongres Republikanów, co faktycznie zakończyło okres funkcjonowania UMP[22]. Nicolas Sarkozy objął kierownictwo również w nowym ugrupowaniu. W 2015 został doktorem honoris causa Moskiewskiego Państwowego Instytutu Stosunków Międzynarodowych[23].
W lipcu 2016 Nicolas Sarkozy zapowiedział rezygnację z kierowania partią, by zaangażować się w kampanię przed prawyborami prezydenckimi na centroprawicy[24]. W sierpniu tegoż roku pełniącym obowiązki przewodniczącego partii został Laurent Wauquiez. W listopadzie 2016 kandydował w prawyborach mających wyłonić kandydata Republikanów na prezydenta w wyborach w 2017. W pierwszej turze głosowania zajął trzecie miejsce, przegrywając z François Fillonem (którego następnie poparł) i Alainem Juppé[25].
W lutym 2017 Nicolas Sarkozy wszedł w skład rady administracyjnej przedsiębiorstwa AccorHotels zarządzającego siecią hoteli Sofitel oraz Ibis[26]. W marcu 2018 został zatrzymany, zarzucono mu nielegalne finansowanie kampanii z 2007 pieniędzmi przyjętymi od libijskiego dyktatora Mu’ammara al-Kaddafiego, po czym po przesłuchaniu zwolniono[27].
W marcu 2021 paryski sąd karny skazał Nicolasa Sarkozy’ego w pierwszej instancji na karę 3 lat pozbawienia wolności (w tym 2 lat z warunkowym zawieszeniem) za przestępstwa korupcji i powoływania się na wpływy polityczne[28]. We wrześniu 2021 w innym postępowaniu został nieprawomocnie skazany na karę 1 roku pozbawienia wolności w dozorze elektronicznym za nielegalne finansowanie kampanii wyborczej w 2012[29]. W maju 2023 sąd odwoławczy utrzymał skazanie orzeczone na mocy pierwszego z tych wyroków, orzekając dodatkowo zakaz pełnienia funkcji publicznych przez trzy lata i wyrażając zgodę na odbycie kary bezwzględnej w dozorze elektronicznym[30][31].
Odznaczenia
[edytuj | edytuj kod]- Krzyż Wielki Legii Honorowej (2007, ex officio)
- Krzyż Wielki Orderu Narodowego Zasługi (2007, ex officio)
- Krzyż Wielki Orderu Świętego Karola (2008, Monako)[32]
- Krzyż Wielki Orderu Łaźni (2008, Wielka Brytania)[33]
- Order Złotego Runa (2012, Hiszpania)[34]
- Krzyż Wielki Orderu Karola III (2004, Hiszpania)[35]
- Order Księcia Jarosława Mądrego I klasy (2010, Ukraina)[36]
- Order Złotego Orła (2009, Kazachstan)[37]
Życie prywatne
[edytuj | edytuj kod]Pierwszą żoną Nicolasa Sarkozy’ego była od 1982 do 1992 Marie-Dominique Culioli, z którą ma dwóch synów. W 1996 ożenił się z Cécilią Ciganer-Albéniz[38], z którą ma syna. W 2007 małżeństwo zakończyło się rozwodem.
W 2008 Nicolas Sarkozy zawarł związek małżeński z włoską modelką i piosenkarką Carlą Bruni[39]. W 2011 urodziła się ich córka[40].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Sarkozy: „My roots are in Salonika”. ejpress.org, 24 kwietnia 2007. [dostęp 2008-04-21]. (ang.).
- ↑ A Greek book on Nicolas Sarkozy. ejpress.org, 23 grudnia 2007. [dostęp 2008-04-17]. (ang.).
- ↑ a b Konrad Niklewicz: Sarkozy – kim jest nowy prezydent Francji?. wyborcza.pl, 6 maja 2007. [dostęp 2010-11-27].
- ↑ Serge Schemann: The New French President’s Roots Are Worth Remembering. nytimes.com, 15 maja 2007. [dostęp 2010-11-27]. (ang.).
- ↑ Maureen Orth: Paris Match. vanityfair.com. [dostęp 2009-05-30]. (ang.).
- ↑ Nicolas Sarkozy. biobble.com. [dostęp 2019-04-22]. (fr.).
- ↑ Sarkozy: „Soy de cultura católica, de tradición católica, de confesión católica”. fluvium.org. [dostęp 2009-05-30]. (hiszp.).
- ↑ a b Nicolas Sarkozy. elysee.fr. [dostęp 2009-05-30]. (fr.).
- ↑ Nicolas Sarkozy na stronie Zgromadzenia Narodowego XII kadencji. [dostęp 2010-11-27]. (fr.).
- ↑ Profil na stronie Parlamentu Europejskiego. [dostęp 2010-11-27].
- ↑ Rassemblement pour la République (RPR): Histoire. france-politique.fr. [dostęp 2009-05-30]. (fr.).
- ↑ a b Union pour un mouvement populaire (UMP): Histoire. france-politique.fr. [dostęp 2009-05-30]. (fr.).
- ↑ Sarkozy-Kadhafi: la preuve du financement. mediapart.fr, 28 kwietnia 2012. [dostęp 2012-04-28]. (fr.).
- ↑ Będzie nowy Sarkozy. wprost.pl, 25 kwietnia 2008. [dostęp 2009-05-30].
- ↑ Dominika Pszczółkowska. Sarkozy zmienia Francję. „Gazeta Wyborcza”. Nr 176, s. 9, 29 lipca 2008.
- ↑ Francja wraca do struktur wojskowych NATO. gazeta.pl, 17 marca 2009. [dostęp 2009-05-30].
- ↑ Trwa walka o unijne granice. dziennik.pl, 7 grudnia 2009. [dostęp 2010-07-12].
- ↑ Marek Ostrowski. Wybór Marianny. „Polityka”, s. 44–46, 18 kwietnia 2012. [dostęp 2012-04-22].
- ↑ Résultats de l’élection présidentielle 2012: Résultats 2nd tour. interieur.gouv.fr. [dostęp 2012-05-09]. (fr.).
- ↑ Socialist Hollande triumphs in French presidential poll. france24.com, 6 maja 2012. [dostęp 2012-05-06]. (ang.).
- ↑ Nicolas Sarkozy wins French opposition UMP party vote. bbc.com, 29 listopada 2014. [dostęp 2014-11-30]. (ang.).
- ↑ Francuska prawica zmienia nazwę. Było UMP, będą Republikanie. tvn24.pl, 30 maja 2015. [dostęp 2015-07-01].
- ↑ Nicolas Sarkozy w ogniu krytyki po spotkaniu z Władimirem Putinem. wp.pl, 30 października 2015. [dostęp 2015-10-30].
- ↑ Nicolas Sarkozy confirms return bid for French presidency. theguardian.com, 3 lipca 2016. [dostęp 2016-09-24]. (ang.).
- ↑ Les résultats: Résultats provisoires de la Primaire ouverte de la droite et du centre. primaire2016.org. [dostęp 2016-11-24]. (fr.).
- ↑ Nicolas Sarkozy rejoint le conseil d’administration d’AccorHotels. lepoint.fr, 21 lutego 2017. [dostęp 2017-03-01]. (fr.).
- ↑ Francja: Nicolas Sarkozy opuścił areszt. interia.pl, 21 marca 2018. [dostęp 2018-03-22].
- ↑ Nicolas Sarkozy winny korupcji i skazany. rp.pl, 1 marca 2021. [dostęp 2021-03-01].
- ↑ Były prezydent Francji skazany. Będzie nosił elektroniczną bransoletkę. onet.pl, 30 września 2021. [dostęp 2021-10-05].
- ↑ French court upholds home detention for Sarkozy in wiretap graft case. france24.com, 17 maja 2023. [dostęp 2024-02-03]. (ang.).
- ↑ Sonia Otfinowska: Francja: Sąd apelacyjny utrzymał wyrok więzienia dla Sarkozy’ego. euractiv.pl, 17 maja 2023. [dostęp 2024-02-03].
- ↑ N° 7857 du VENDREDI 25 AVRIL 2008 * Ordonnance Souveraine n° 1.622 du 25 avril 2008 portant élévation à la dignité d. legimonaco.mc, 25 kwietnia 2008. [dostęp 2023-06-27]. (fr.).
- ↑ Queen hosts French President Nicolas Sarkozy and wife Carla. news.com.au, 27 marca 2008. [dostęp 2023-06-27]. (ang.).
- ↑ Imposición por Su Majestad el Rey del Collar de la Insigne Orden del Toisón de Oro a Su Excelencia el Presidente de la República Francesa, Sr. Nicolas Sarkozy. casareal.es, 16 stycznia 2012. [dostęp 2023-06-27]. (hiszp.).
- ↑ Real Decreto 21/2004, de 9 de enero, por el que se concede la Gran Cruz de la Real y Distinguida Orden Española de Carlos III al señor Nicolas Sarkozy, Ministro del Interior de la República Francesa. boe.es, 10 stycznia 2004. [dostęp 2023-06-27]. (hiszp.).
- ↑ Указ Президента України № 934/2010 Про нагородження орденом князя Ярослава Мудрого. rada.gov.ua, 6 października 2010. [dostęp 2021-08-25]. (ukr.).
- ↑ Франция президенті Саркози «Алтын Қыран» орденімен марапатталды. azattyq.org, 6 października 2009. [dostęp 2023-06-27]. (kaz.).
- ↑ Cecilia Sarkozy – wyjątkowo niezależna pierwsza dama. wp.pl, 16 maja 2007. [dostęp 2009-05-30].
- ↑ Radio RTL: Sarkozy i Bruni wzięli ślub. interia.pl, 2 lutego 2008. [dostęp 2009-05-30].
- ↑ Carla Bruni-Sarkozy urodziła córkę. wprost.pl, 19 października 2011. [dostęp 2011-10-19].
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Profile: Nicolas Sarkozy. bbc.co.uk, 26 lipca 2009. [dostęp 2010-11-27]. (ang.).
- Nota biograficzna na stronie Prezydenta Republiki Francuskiej. [dostęp 2010-11-27]. (fr.).
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Antoni Heba: Program wyborczy Nicolasa Sarkozy’ego. psz.pl, 2 maja 2007. [dostęp 2010-11-27].
- ISNI: 0000000122836296
- VIAF: 102308054
- LCCN: no94036859
- GND: 119343487
- NDL: 01164831
- BnF: 12387508f
- SUDOC: 032946996
- SBN: PUVV120195
- NKC: js20050822008
- BNE: XX1798142
- NTA: 272604208
- BIBSYS: 7056845
- CiNii: DA08737447
- Open Library: OL6522644A
- PLWABN: 9810631856305606
- NUKAT: n2005104946
- J9U: 987007301454005171
- PTBNP: 1407924
- CANTIC: a11500086
- LNB: 000207275
- NSK: 000507513
- CONOR: 130324835
- ΕΒΕ: 267148
- KRNLK: KAC200803251
- LIH: LNB:BLLl;=Bc
- Prezydenci Francji
- Absolwenci Uniwersytetu Paryskiego
- Francuscy ministrowie (V Republika)
- Francuscy ministrowie finansów
- Francuscy ministrowie spraw wewnętrznych
- Francuscy parlamentarzyści (V Republika)
- Francuscy posłowie do Parlamentu Europejskiego
- Francuscy prawnicy
- Francuscy samorządowcy
- Politycy Republikanów (Francja)
- Politycy Unii na rzecz Ruchu Ludowego
- Politycy Zgromadzenia na rzecz Republiki
- Rzecznicy prasowi rządów francuskich
- Kandydaci na urząd prezydenta Francji
- Doktorzy honoris causa MGIMO
- Odznaczeni Krzyżem Wielkim Legii Honorowej
- Odznaczeni Orderem Księcia Jarosława Mądrego
- Odznaczeni Orderem Narodowym Zasługi (Francja)
- Odznaczeni Orderem Świętego Karola (Monako)
- Odznaczeni Orderem Łaźni
- Odznaczeni Orderem Złotego Runa
- Odznaczeni Orderem Karola III
- Odznaczeni Orderem Złotego Orła
- Ludzie związani z Neuilly-sur-Seine
- Francuzi pochodzenia greckiego
- Francuzi pochodzenia węgierskiego
- Francuzi pochodzenia żydowskiego
- Ludzie urodzeni w Paryżu
- Urodzeni w 1955