Niszczyciele typu Acre

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Niszczyciele typu Acre
Ilustracja
Kraj budowy

 Brazylia

Użytkownicy

 Marinha do Brasil

Stocznia

Arsenal de Marinha do Rio de Janeiro, Ilha das Cobras

Wejście do służby

1949-1957

Wycofanie

1964-1974

Zbudowane okręty

6

Dane taktyczno-techniczne
Wyporność

standardowa: 1340 ton
pełna: 1800 t

Długość

całkowita: 98,5 metra
97,5 m na KLW

Szerokość

10,7 m

Zanurzenie

2,59 m

Napęd

2 turbiny parowe o łącznej mocy 35 000 – 45 000 KM
3 kotły Babcock & Wilcox
2 śruby

Prędkość

33,5–36 węzłów

Zasięg

6000 Mm przy prędkości 15 węzłów

Załoga

150

Uzbrojenie

4 działa kal. 127 mm (4 x I)
2 działka plot. kal. 40 mm (1 x II)
4 działka plot. kal. 20 mm (4 x I)
8 wt kal. 533 mm (2 x IV)
2 mbg, 2 zrzutnie bg
(stan początkowy; zmiany opisane w tekście)

Multimedia w Wikimedia Commons

Niszczyciele typu Acre – brazylijskie niszczyciele z okresu „zimnej wojny”. W latach 1940–1957 w stoczni Arsenal de Marinha do Rio de Janeiro na Ilha das Cobras zbudowano sześć okrętów tego typu. Jednostki weszły w skład Marinha do Brasil w latach 1949-1957, a ze służby wycofano je w latach 1964–1974.

Projekt i budowa[edytuj | edytuj kod]

Niszczyciele typu Acre zbudowano w Brazylii w miejsce zarekwirowanych przez Wielką Brytanię po wybuchu II wojny światowej sześciu jednostek typu H[1]. Okręty zostały zbudowane według oryginalnego brytyjskiego projektu stoczni Thornycroft, z tą jednak różnicą, że system napędowy, uzbrojenie i wyposażenie miało być produkcji USA[2][3][a]. Inne niż w pierwowzorze siłownie spowodowały również zmiany w wyglądzie zewnętrznym jednostek, przejawiające się m.in. w użyciu jednego komina zamiast dwóch[1][2]. Sylwetka okrętów stała się tym samym podobna do amerykańskich niszczycieli typu Gridley[1]. Długi czas budowy jednostek spowodowany był zarówno brakami materiałowymi, jak też innymi trudnościami spowodowanymi toczącą się wojną[2].

Wszystkie okręty typu Acre zbudowane zostały w stoczni Arsenal de Marinha do Rio de Janeiro, położonej na wyspie Ilha das Cobras w Rio de Janeiro[1][4]. Stępki okrętów położono w 1940 roku[1], zostały zwodowane w latach 1943–1946[1][4], a służby w Marinha do Brasil przyjęto je w latach 1949-1957[1]. Jednostki otrzymały nazwy pochodzące od brazylijskich rzek i numery taktyczne A-1 – A-6[1][3].

Okręt Stocznia Początek budowy Wodowanie Wejście do służby
„Amazonas” (A-1) Ilha das Cobras 20 lipca 1940 29 listopada 1943 10 listopada 1949
„Araguari” (A-2) 28 grudnia 1940 14 lipca 1946 23 czerwca 1951
„Ajuricaba” (A-3) 30 maja 1945 21 grudnia 1957
„Acre” (A-4) 10 grudnia 1951
„Araguaia” (A-5) 20 lipca 1940 listopad 1943 3 października 1949
„Apa” (A-6) 28 grudnia 1940 30 maja 1945 10 grudnia 1951

Dane taktyczno-techniczne[edytuj | edytuj kod]

Okręty były dużymi niszczycielami, z typowym dla tej klasy okrętów uzbrojeniem i wyposażeniem. Długość całkowita wynosiła 98,5 metra (97,5 m na konstrukcyjnej linii wodnej), szerokość 10,7 metra i średnie zanurzenie 2,59 metra (maksymalne 3,3 m)[1][4]. Wyporność standardowa wynosiła 1340 ton, zaś pełna 1800 ton[1][4][b]. Okręty napędzane były przez dwie turbiny parowe Westinghouse z przekładniami redukcyjnymi o łącznej mocy 45 000 KM („Amazonas”, „Apa”, „Araguari” i „Araguaia”) lub dwoma turbinami parowymi General Electric z przekładniami redukcyjnymi o łącznej mocy 35 000 KM („Acre” i „Ajuricaba”), do których parę dostarczały trzy kotły wodnorurkowe Babcock & Wilcox[1][8]. Dwuśrubowy układ napędowy pozwalał osiągnąć maksymalną prędkość od 33,5 („Acre” i „Ajuricaba”) do 36 węzłów (marszowa wynosiła 20 węzłów)[1][8]. Energię elektryczną wytwarzały dwa turbogeneratory Westinghouse o napięciu 450 V i mocy 204 KM („Acre” i „Ajuricaba” posiadały też generator wysokoprężny Cummins 450 V o mocy 136 KM)[8]. Okręty zabierały 450 ton mazutu, co zapewniało zasięg maksymalny 6000 mil morskich przy prędkości ekonomicznej 15 węzłów[1][8].

Okręty były uzbrojone w cztery pojedyncze działa uniwersalne kal. 127 mm L/38 Mark 21/30 (jedno na pokładzie dziobowym[c], jedno w superpozycji na nadbudówce dziobowej, jedno na pokładzie rufowym i jedno na nadbudówce rufowej, także w superpozycji)[1][8]. Broń przeciwlotniczą stanowiły dwa działka Bofors kal. 40 mm L/56 Mark 1 (1 x II) oraz cztery pojedyncze działka Oerlikon kal. 20 mm L/70 Mark 4[1][4][d]. Uzbrojenie uzupełniały: dwa poczwórne aparaty torpedowe kal. 533 mm oraz dwa miotacze bomb głębinowych K Mark 6 i dwie zrzutnie bomb głębinowych Mark 3 i Mark 4[1][8]. Wyposażenie radioelektroniczne obejmowało dwa radary obserwacji okrężnej (SF-1 i VJ-1), system kierowania ogniem Mk 33 Mod 38, urządzenia naprowadzania kierunku Mk-T Mod 2 dla dział 127 mm i sonar QCR-1[8][e].

Załoga pojedynczego okrętu składała się ze 150 oficerów, podoficerów i marynarzy[1][4][f].

Służba[edytuj | edytuj kod]

31 stycznia 1953 roku będące w służbie jednostki typu Acre weszły w skład 2. Dywizjonu 1. Eskadry Niszczycieli[9]. Na przełomie 1953 i 1954 roku zmieniono numery burtowe okrętów na D-10 – D-15[1][10]. W latach 1957–1958 niszczyciele poddano modernizacji: usunięto jedną armatę kal. 127 mm i dwa działka Oerlikon kal. 20 mm, montując w zamian podwójne stanowisko działek kal. 40 mm (na podstawie Mark 1 Mod 6); zamieniono też poczwórne aparaty torpedowe na dwa potrójne Mark 14 Mod 12[8]. Unowocześniono również wyposażenie radioelektroniczne, wymieniając m.in. dwa radary obserwacji okrężnej (na AN/SPS-4 i AN/SPS-6C z IFF), a także dodając radar kierowania ogniem artyleryjskim Mk 28 dla systemu kierowania ogniem Mk 33 Mod 38 i dwa urządzenia naprowadzania kierunku Mk 51 dla dział kal. 40 mm (zmiany te nie dotyczyły „Ajuricaby”, która od początku otrzymała właśnie taki zestaw uzbrojenia i wyposażenia)[8]. W rezultacie tych zmian wyporność okrętów wzrosła do 1450 ton (standardowa) i 2180 ton (bojowa)[5]. W 1963 roku dokonano reorganizacji struktury brazylijskiej marynarki, w wyniku której sześć okrętów typu Acre znalazło się w składzie 21. i 22. Dywizjonu 2 Eskadry Niszczycieli[9]. Jednostki uczestniczyły zarówno w krajowych rejsach szkoleniowych, jak też reprezentowały flotę brazylijską podczas corocznych międzynarodowych manewrów „Unitas”[11] Pierwsze dwa okręty zostały wycofane ze służby w 1964 roku, a pozostałe w latach 1973–1974[1][12].

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Identycznie jak na budowanych jednocześnie niszczycielach typu Marcílio Dias.
  2. ↑ H. Ehlers podaje wyporność standardową 1300 ton i bojową 1883 tony[5], J. Lipiński zaś – 1450 ton[6]; według Jane’s Fighting Ships of World War II wyporność wynosiła 1376 ton[7].
  3. ↑ Dziobowe działo jako jedyne osłonięte było maską przeciwodłamkową[1][8].
  4. ↑ H. Ehlers podaje, że uzbrojenie przeciwlotnicze okrętów składało się pierwotnie z sześciu pojedynczych działek kal. 20 mm[8].
  5. ↑ Podany zestaw uzbrojenia i wyposażenia dotyczy wszystkich niszczycieli prócz „Ajuricaby”, która – z racji oddania do służby dopiero w 1957 roku – otrzymała już zmodernizowane uzbrojenie i wyposażenie[8].
  6. ↑ H. Ehlers podaje, że początkowo załoga niszczycieli liczyła 190 osób, a po modernizacji 215-230 osób (w tym 15 oficerów)[8].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t Ivan Gogin: ACRE destroyers (1949-1951). Navypedia. [dostęp 2017-04-29]. (ang.).
  2. ↑ a b c Hartmut Ehlers. Brazylijskie niszczyciele typu „M” i „A”. „Okręty Wojenne”. Nr 5/2008 (91). s. 72. 
  3. ↑ a b Robert Jackson: Niszczyciele, fregaty i korwety. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 2001, s. 26.
  4. ↑ a b c d e f Robert Gardiner, Roger Chesneau: Conway’s All the World’s Fighting Ships 1922–1946. London: 1980, s. 417.
  5. ↑ a b Hartmut Ehlers. Brazylijskie niszczyciele typu „M” i „A”. „Okręty Wojenne”. Nr 5/2008 (91). s. 75. 
  6. ↑ Jerzy Lipiński: Druga wojna światowa na morzu. Warszawa: Wydawnictwo Lampart, 1999, s. 491.
  7. ↑ Antony Preston (red.): Jane’s Fighting Ships of World War II. London: Studio Editions, 1989, s. 100.
  8. ↑ a b c d e f g h i j k l m Hartmut Ehlers. Brazylijskie niszczyciele typu „M” i „A”. „Okręty Wojenne”. Nr 5/2008 (91). s. 76. 
  9. ↑ a b Hartmut Ehlers. Brazylijskie niszczyciele typu „M” i „A”. „Okręty Wojenne”. Nr 5/2008 (91). s. 73. 
  10. ↑ Hartmut Ehlers. Brazylijskie niszczyciele typu „M” i „A”. „Okręty Wojenne”. Nr 5/2008 (91). s. 74. 
  11. ↑ Hartmut Ehlers. Brazylijskie niszczyciele typu „M” i „A”. „Okręty Wojenne”. Nr 5/2008 (91). s. 76-78. 
  12. ↑ Robert Gardiner, Stephen Chumbley: Conway’s All The World’s Fighting Ships 1947-1995. Annapolis: 1996, s. 29.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Hartmut Ehlers. Brazylijskie niszczyciele typu „M” i „A”. „Okręty Wojenne”. Nr 5/2008 (91). Wydawnictwo Okręty Wojenne, Tarnowskie Góry. ISSN 1231-014X. 
  • Robert Gardiner, Roger Chesneau: Conway’s All the World’s Fighting Ships 1922–1946. London: Conway Maritime Press, 1980. ISBN 0-85177-146-7. (ang.).
  • Robert Gardiner, Stephen Chumbley: Conway’s All The World’s Fighting Ships 1947-1995. Annapolis: Naval Institute Press, 1996. ISBN 1-55750-132-7. (ang.).
  • Ivan Gogin: ACRE destroyers (1949-1951). Navypedia. [dostęp 2017-04-29]. (ang.).
  • Robert Jackson: Niszczyciele, fregaty i korwety. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 2001. ISBN 83-1109-273-7.
  • Jerzy Lipiński: Druga wojna światowa na morzu. Warszawa: Wydawnictwo Lampart, 1999. ISBN 83-902554-7-2.
  • Antony Preston (red.): Jane’s Fighting Ships of World War II. London: Studio Editions, 1989. ISBN 1-85170-194-X. (ang.).
Niszczyciele typu Acre

Brazylia

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Niszczyciele_typu_Acre&oldid=65847093”