Nostrzyk żółty

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Skocz do: nawigacja, szukaj
Nostrzyk żółty
Ilustracja
Systematyka[1]
Domena eukarionty
Królestwo rośliny
Klad rośliny naczyniowe
Klad Euphyllophyta
Klad rośliny nasienne
Klasa okrytonasienne
Klad dwuliścienne właściwe
Rząd bobowce
Rodzina bobowate
Rodzaj nostrzyk
Gatunek nostrzyk żółty
Nazwa systematyczna
Melilotus officinalis (L.) Pallas
Fl. franç. 2:594. 1779
Commons Multimedia w Wikimedia Commons
Wikisłownik Hasło w Wikisłowniku
Kwiatostan

Nostrzyk żółty, nostrzyk lekarski (Melilotus officinalis) – gatunek rośliny należący do rodziny bobowatych (Fabaceae Lindl., dawna nazwa: motylkowate). Rodzimy obszar jego występowania to Azja i Europa, ale rozprzestrzenił się także w Nowej Zelandii i Ameryce Północnej[2]. We florze Polski jest pospolitym na obszarze całego kraju archeofitem[3].

Morfologia[edytuj]

Łodyga[4]
Barwy zielonej, cylindryczna, naga, drobno prążkowana.
Liście[4]
Naprzemianległe, ogonkowe, trójlistkowe, z dwoma lancetowatymi przylistkami. Listki o długości do ok. 3 cm i 2 cm szerokości są wydłużone lub jajowate z drobno ząbkowanym brzegiem. Są zaostrzone na szczycie i u podstawy. Górna powierzchnia jest ciemnozielona i naga, natomiast dolna jest bladozielona z krótkimi, drobnymi włoskami szczególnie u podstawy.
Kwiaty[4]
Kwiatostan jest groniasty z licznymi jasnożółtymi kwiatami o długości ok. 7 mm, z których każdy ma owłosiony kielich z 5 głęboko wciętymi, nierównymi ząbkami i koroną charakterystyczną dla roślin motylkowych.
Owoc[4]
Niepękający strąk, często zrośnięty z kielichem, żółtawobrunatny, krótki i zwężający się na szczycie. Powierzchnia jest nieowłosiona i poprzecznie pomarszczona.
Korzeń
Palowy, rozgałęziony.

Biologia i ekologia[edytuj]

Roślina jednoroczna lub dwuletnia, hemikryptofit. Roślina ruderalna rosnąca na suchych glebach. Często na wyższych miejscach w dolinach rzek, na usypiskach żwiru, na przydrożach, suchych zboczach, pastwiskach, czasami w uprawach rolnych jako chwast. Roślina wapieniolubna. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla O. Onopordetalia, Ass. Echio-Meliloteum[5]. Kwitnie od lipca do października. Roślina miododajna, zapylana przez owady. Cała roślina wydziela przyjemny zapach świeżego siana.

Roślina trująca: Zawiera dikumarol (pochodna kumaryny), który obniża krzepliwość krwi. Duże ilości tej rośliny spożyte doustnie powodują wewnętrzne krwawienia, uszkodzenia wątroby i nerek, oszołomienie.

Zmienność[edytuj]

Tworzy mieszańce z nostrzykiem białym, n. wyniosłym i n. ząbkowanym[3].

Zastosowanie[edytuj]

Roślina lecznicza[edytuj]

Surowiec zielarski
Ziele nostrzyka (Meliloti herba) – całe lub rozdrobnione, wysuszone, nadziemne części, które zawierają nie mniej niż 0,3% kumaryny[4], melilotynę, garbniki, flawonoidy.
Działanie
Przeciwzapalne, rozkurczające naczynia krwionośne. Stosowany jest głównie zewnętrznie przy ropniach skóry, obrzękach, stanach zapalnych skóry.
Zbiór
Ścina się górne części pędów i suszy.

Roślina miododajna[edytuj]

Może dać do 280 kg/ha bardzo dobrego miodu z naturalnych stanowisk, a przy uprawie polowej nawet 600 kg z jednego ha[6].

Inne zastosowania[edytuj]

  • Roślina używana jest do aromatyzowania niektórych papierosów, do odstraszania moli i stosowana jako poplon.
  • Nostrzyk również jest używany jako naturalna zanęta przez wędkarzy szczególnie na leszcza i płoć.

Przypisy

  1. ↑ Stevens P.F.: Angiosperm Phylogeny Website/Fabaceae (ang.). 2001–. [dostęp 2009-09-23].
  2. ↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-02-22].
  3. ↑ a b Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
  4. ↑ a b c d e Polskie Towarzystwo Farmaceutyczne: Farmakopea Polska X. Warszawa: Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych, 2014, s. 4276. ISBN 978-83-63724-47-4.
  5. ↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
  6. ↑ POŻYTKI.PL - O pszczołach, miodzie i roślinach miododajnych - informacje. [dostęp 2010-02-25].

Bibliografia[edytuj]

  1. František Činčura: Pospolite rośliny środkowej Europy. Feráková Viera, Šomšák Ladislav, Záborský Ján, Krejča Jindřich, Záborská Magdaléna (ilustracje). Kraków: IB PAN, 1990. ISBN 83-04-03281-3.
  2. Anna Mazerant-Leszkowska: Mała księga ziół. Warszawa: Inst. Wyd. Zw. Zawodowych, 1990. ISBN 83-202-0810-6.
  3. Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Nostrzyk_żółty&oldid=48873883”