Nowa Fantastyka
Częstotliwość | |
---|---|
Państwo | |
Wydawca | |
Tematyka |
literatura |
Pierwszy numer |
1982 |
Redaktor naczelny | |
Średni nakład |
36 tys. egz. |
Format |
A4 |
Liczba stron |
84 |
ISSN | |
Strona internetowa |
Nowa Fantastyka, do 1990 Fantastyka – polski miesięcznik literacki, pierwsze w Polsce czasopismo poświęcony szeroko rozumianej fantastyce, w szczególności literaturze science fiction i fantasy. Ukazuje się od 1982.
W piśmie debiutowali liczni polscy twórcy m.in. Andrzej Sapkowski, Jacek Dukaj czy Marek S. Huberath[1].
Charakterystyka[edytuj | edytuj kod]
W miesięczniku publikowane są utwory – powieści i krótsze formy polskich oraz zagranicznych autorów fantastyki, recenzje filmów oraz książek fantastycznych, a także artykuły o tematyce popularnonaukowej i felietony. W przeszłości na łamach NF pojawiały się również komiksy, a także informacje na temat konwentów i ważniejszych wydarzeń w fandomie.
Pierwszym redaktorem naczelnym czasopisma był Adam Hollanek, potem długo funkcję tę pełnił Maciej Parowski, obecnie piastuje ją Jerzy Rzymowski. Wydawcą jest Prószyński Media.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Polska Rzeczpospolita Ludowa[edytuj | edytuj kod]
„Fantastyka” była pierwszym czasopismem w Polsce poświęconym wyłącznie fantastyce. Miesięcznik założyła grupa entuzjastów sci-fi: Andrzej Krzepkowski, Jacek Rodek i Andrzej Wójcik, wraz z Adamem Hollankiem, popularyzatorem nauki i pisarzem, który został pierwszym redaktorem naczelnym czasopisma[2]. Rafał Ziemkiewicz wspomina, że Hollanek był „buforem pomiędzy zbuntowaną literaturą a partyjnymi nadzorcami” i, że „wywiązał się z niej znakomicie, zapewniając redakcji i autorom, jak na ten czas, maksimum swobody”[3].
Pierwszy numer „Fantastyki” ukazał się w październiku 1982. Pismo wydawała Robotnicza Spółdzielnia Wydawnicza „Prasa-Książka-Ruch”, koncern prasowy należący do PZPR[4]. Czasopismo od początku uzyskało ogromną popularność. Średnio kioski otrzymywały 2–3 egzemplarze pisma, które kupowano jeszcze w dniu dostawy. Pod koniec lat 80. „Fantastyka”, mimo dużych nakładów, miała duże problemy z regularnym trafianiem do kiosków.
III Rzeczpospolita[edytuj | edytuj kod]
W lipcu 1990 zmienił się wydawca, a pismo przyjęło nazwę „Nowa Fantastyka”. W tym czasie nastąpiły również znaczące zmiany w wyglądzie czasopisma – zwiększono liczbę stron, zmieniono format, rozbudowany został dział publicystyczny.
W połowie 2003 zwiększono liczbę kolorowych stron.
„Nowa Fantastyka” jest obecnie najstarszym tego typu pismem na polskim rynku. Średni nakład w 2015 to 15 tys. egzemplarzy[5]. W czasach swej największej świetności – w latach 80. nakład pisma przekraczał 150 tys. egz., w 1996 wynosił 76 tys.[6], a w 2004 – 36 tys. egzemplarzy (według danych ZKDP za 2004).
Od 2014 do 2016 „Nowa Fantastyka” dostępna była w wersji elektronicznej. Jako powód rezygnacji z e-wydania podano jego nieopłacalność[7][8].
Od 2014 redakcja przyznaje swoje nagrody dla utworów literackich i komiksów[9].
Redaktorzy naczelni[edytuj | edytuj kod]
Fantastyka (1982–1990)[edytuj | edytuj kod]
- Adam Hollanek (1982–1990)
Nowa Fantastyka (od 1990)[edytuj | edytuj kod]
- Lech Jęczmyk (1990–1992)
- Maciej Parowski (1992–2003)
- Arkadiusz Nakoniecznik (2003–2005)
- Maciej Makowski (2005–2006)
- Paweł Matuszek (2006–2009)
- Kamil Śmiałkowski (pełniący obowiązki, 2009–2010)
- Jakub Winiarski (2010–2013)
- Jerzy Rzymowski (od 2013)
Felietoniści[edytuj | edytuj kod]
obecnie[edytuj | edytuj kod]
- Maciej Bachorski
- Krystyna de Binzer
- Łukasz Czarnecki
- Paweł Deptuch
- Agnieszka Haska
- Andrzej Kaczmarczyk
- Rafał Kosik
- Joanna Kułakowska
- Paweł Laudański
- Waldemar Miaśkiewicz
- Łukasz Orbitowski
- Przemysław Pieniążek
- Radosław Pisula
- Aleksandra Radziejewska
- Jerzy Stachowicz
- Marek Starosta
- Rafał Śliwiak
- Witold Vargas
- Peter Watts
- Łukasz M. Wiśniewski
- Tymoteusz Wronka
w przeszłości także[edytuj | edytuj kod]
- Gregory Benford
- Jakub Ćwiek
- Jacek Dukaj
- Jarosław Grzędowicz
- Adam Hollanek
- Lech Jęczmyk
- Tomasz Kołodziejczak
- Feliks W. Kres
- Konrad T. Lewandowski
- Bartłomiej Łopatka
- Graham Masterton
- Marek Oramus
- Maciej Parowski
- Tomasz Piątek
- Marcin Przybyłek
- Tomasz Przyłucki
- Robert Silverberg
- Jacek Sobota
- Kamil Śmiałkowski
- Rafał Ziemkiewicz
Komiksy[edytuj | edytuj kod]
Na łamach pisma debiutowało wielu polskich twórców komiksowych, a premierę miały znane serie takie, jak Funky Koval.
- Osobny artykuł:
Pochodne czasopisma[edytuj | edytuj kod]
Oprócz samej „Fantastyki” w różnych okresach powstały:
- Mała Fantastyka – kwartalnik dla dzieci, wydawany w latach 1987–1990
- Komiks – Fantastyka – wydawany w latach 80., na początku lat 90. przekształcony w czasopismo „Komiks”
- Fantastyka – wydanie specjalne – kwartalnik zawierający jedynie teksty literackie, w tym powieści, wydawany w latach 2003–2019
- Czas Fantastyki – kwartalnik poświęcony publicystyce na temat fantastyki, wydawany w latach 2004–2015, dostępny jedynie w prenumeracie i w sieci Empik.
Gloria Artis[edytuj | edytuj kod]
29 października 2007, z okazji 25-lecia pisma, minister kultury i dziedzictwa narodowego Kazimierz Michał Ujazdowski uhonorował czasopismo srebrnym medalem „Gloria Artis”[10]. Uhonorowani zostali również współpracownicy „Nowej Fantastyki”:
Medal srebrny[edytuj | edytuj kod]
Medal brązowy[edytuj | edytuj kod]
- Andrzej Brzezicki
- Maciej Makowski
- Dorota Malinowska
- Arkadiusz Nakoniecznik
- Andrzej Niewiadowski
- Marek Oramus
- Jacek Rodek
- Krzysztof Szolginia
- Rafał A. Ziemkiewicz
Odznaka honorowa „Zasłużony dla Kultury Polskiej”[edytuj | edytuj kod]
- Małgorzata Berlińska
- Andrzej W. Kaczorowski
- Sławomir Kędzierski
- Tadeusz Markowski
- Darosław J. Toruń
- Andrzej Wójcik
- Marek Zalejski
- Paweł Ziemkiewicz
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Sylwetka Marka S. Huberatha w portalu culture.pl.
- ↑ Michael Verfasser. Ashley , The history of the science-fiction magazine, Volume 4, Science fiction rebels. The story of the science-fiction magazines from 1981 to 1990, ISBN 978-1-78138-440-4, OCLC 1011407519 [dostęp 2019-12-05] .
- ↑ Rafał Ziemkiewicz, Pies musi wystrzelić, Świat Książki, 2009 .
- ↑ Zatwierdzenie planu zagospodarowania majątku Robotniczej Spółdzielni Wydawniczej "Prasa-Książka-Ruch" w likwidacji oraz dysponowanie składnikami majątku tej Spółdzielni. prawo.pl, 1991. [dostęp 2022-07-10].
- ↑ Nowa Fantastyka 2015 (informacje dla reklamodawców). [dostęp 2017-10-09]. (pol.).
- ↑ Rzeczpospolita.
- ↑ Nowa Fantastyka w formatach epub i mobi, fantastyka.pl [dostęp 2016-08-31] .
- ↑ Wersja czytnikowa NF i FWS, fantastyka.pl [dostęp 2016-08-31] .
- ↑ Urszula Garncarz: Nagrody Nowej Fantastyki – wyniki. coprzeczytac.pl, 2021-05-27. [dostęp 2022-07-10].
- ↑ Medale „Gloria Artis” i odznaczenia „Zasłużony dla kultury polskiej” dla twórców związanych z pismem „Fantastyka” 30.10.07.