Nowa Wieś Spiska

	Nowa Wieś Spiska
	Herb
Państwo	Słowacja
Kraj	koszycki
Burmistrz	Anna Fedorová
Powierzchnia	66,67 km²
Wysokość	430 m n.p.m.
Populacja (2003); • liczba ludności; • gęstość	; 38 785; 581,74 os./km²
Nr kierunkowy	0 53
Kod pocztowy	052 01
Tablice rejestracyjne	SN
	Położenie na mapie kraju koszyckiego Nowa Wieś Spiska
	Położenie na mapie Słowacji Nowa Wieś Spiska
	48°56′40″N 20°33′46″E/48,944444 20,562778
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Informacje w Wikipodróżach
	Strona internetowa

Ratusz i najwyższa wieża kościelna na Słowacji

Reduta

Nowa Wieś Spiska (słow. Spišská Nová Ves, niem. Zipser Neudorf/Neuendorf, węg. Igló, rom. Nowejsis) – miasto powiatowe we wschodniej Słowacji, w kraju koszyckim, w historycznym regionie Spisz.

Geografia[edytuj]

Spiska Nowa Wieś leży na wysokości 430 m n.p.m. w Kotlinie Hornadzkiej nad Hornadem. Liczba mieszkańców miasta wynosi 39 193 osoby [2002], powierzchnia miasta – 66,67 km². Dzieli się na dzielnice:

sídlisko Tarča
sídlisko Mier
sídlisko Východ
sídlisko Západ
Novoveská Huta
Ferčekovce

Historia[edytuj]

Okolice Spiskiej Nowej Wsi były zasiedlone już w neolicie. Osadnictwo słowiańskie istniało tu już w czasach państwa wielkomorawskiego. Na obszarze dzisiejszego miasta leżała prawdopodobnie znana skądinąd słowiańska osada Iglov. Osada ta została zniszczona i opuszczona podczas najazdów mongolskich, ale później została zasiedlona ponownie przez ocalałych dawnych mieszkańców. W jej sąsiedztwie w połowie XIII wieku powstała osada saskich kolonistów Neudorf (Villa Nova). Dzisiejsza Spiska Nowa Wieś powstała z połączenia obu wsi.

Pierwsza pisemna wzmianka o mieście pochodzi z 1268. W XIV wieku miasto stało się ośrodkiem górnictwa, rzemiosła i handlu (największy plac targowy na ówczesnych ziemiach słowackich). W 1380 miasto uzyskało uprzywilejowany status wolnego królewskiego miasta górniczego. W latach 1412-1769 w wyniku zastawu spiskiego miasto z okolicami należało do Polski i znajdowało się pod władzą królów polskich, stanowiło część starostwa spiskiego. Po bezprawnym zagarnięciu tych terenów przez Habsburgów w 1769 Spiską Nową Wieś włączono do Węgier i później ustanowiono siedzibą władz Prowincji XVI Miast Spiskich.

W czasach nowożytnych Spiska Nowa Wieś była znana z licznych miejskich szkół. W 1910 – według spisu nieuwzględniającego narodowości polskiej – miasto liczyło 10,5 tys. mieszkańców, z czego 5,1 tys. Słowaków, 3,5 tys. Węgrów i 1,8 tys. Niemców. W 1918 znalazło się w granicach Czechosłowacji. W okresie kampanii wrześniowej w roku 1939 miasto było siedzibą kwatery głównodowodzącego słowackich wojsk inwazyjnych kierującego ofensywą przeciwko Polsce.

Zabytki[edytuj]

Najważniejszymi zabytkami miasta są m.in.:

rzymskokatolicki kościół pw. Wniebowzięcia NMP z XIV w. z najwyższą wieżą kościelną na Słowacji (87 m);
rzymskokatolicki kościół pw. Niepokalanego Poczęcia NMP z lat 1727-1731;
zbór ewangelicki z końca XVIII w.;
gotycki Dom Prowincjonalny z XV w.;
klasycystyczny ratusz z XIX w.;
secesyjna tzw. "Reduta" z przełomu XIX i XX w.;
barokowa kolumna maryjna z 1724 r.

Kilka kilometrów na zachód od Nowej Wsi Spiskiej leży park narodowy Słowacki Raj; niedaleko też do Spiskiego Zamku.

Sport[edytuj]

HK Spiska Nowa Wieś – klub hokejowy

Parki[edytuj]

park Madaras
park koło ratusza
park koło kościoła pw. Wniebowzięcia NMP
Ogród Zoologiczny

Komunikacja[edytuj]

W Spiskiej Nowej Wsi krzyżują się drogi lokalne 536 z Krompachów do Kieżmarku i 533 z Gemerskiej Połomy do Lewoczy. Przez miasto przebiega linia kolejowa z Koszyc i Preszowa do Popradu. W mieście znajduje się trawiaste lotnisko miejscowego aeroklubu.