Nowy Świętów
50°22′20″N 17°21′33″E/50,372222 17,359167| wieś | |
 Stacja kolejowa | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Wysokość |
252–255 m n.p.m. |
| Liczba ludności (2016) |
952[2] |
| Strefa numeracyjna |
77 |
| Kod pocztowy |
48-340[3] |
| Tablice rejestracyjne |
ONY |
| SIMC |
0494781 |
Położenie na mapie gminy Głuchołazy  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa opolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu nyskiego  | |
| 50°22′20″N 17°21′33″E/50,372222 17,359167[1]
| |
Nowy Świętów (niem. Deutsch Wette[4]) – wieś w Polsce, położona w województwie opolskim, w powiecie nyskim, w gminie Głuchołazy[5][6]. Historycznie leży na Dolnym Śląsku, na ziemi nyskiej. Położona jest na terenie Przedgórza Burgrabickiego, będącego częścią Przedgórza Paczkowskiego. Przepływa przez nią rzeka Biała Głuchołaska.
Częścią wsi jest Komorów[5][6].
W latach 1954–1961 wieś należała i była siedzibą władz gromady Nowy Świętów, po jej zniesieniu w gromadzie Polski Świętów. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do ówczesnego województwa opolskiego.
Według danych na 2011 wieś była zamieszkana przez 952 osoby[2].
Geografia[edytuj | edytuj kod]
Położenie[edytuj | edytuj kod]
Wieś jest położona w południowo-zachodniej Polsce, w województwie opolskim, około 6 km od granicy z Czechami, na Przedgórzu Burgrabickim. Należy do Euroregionu Pradziad[7]. Przez granice administracyjne wsi przepływa rzeka Biała Głuchołaska. Leży na wysokości 252–255 m n.p.m. Wieś wielodrożnicowa.
Środowisko naturalne[edytuj | edytuj kod]
W Nowym Świętowie panuje klimat umiarkowany ciepły. Średnia temperatura roczna wynosi +8,0 °C. Duże zróżnicowanie dotyczy termicznych pór roku. Średnie roczne opady atmosferyczne w rejonie Nowego Świętowa wynoszą 602 mm. Dominują wiatry zachodnie[8].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Wieś kolonizacyjna, wymieniona została po raz pierwszy w 1300 jako Swetow thewtonicalis[9]. Z drugiej połowy XIII wieku pochodzi kościół parafialny Chrystusa Króla[10].
W 1664 Nowy Świętów był własnością rodu Duchze. Po śmierci ostatniego męskiego przedstawiciela rodziny, Jana Pawła Duchze, jego córka Sabina Jadwiga wniosła majątek w wianie pułkownikowi Franciszkowi Józefowi von Maubeuge. Maubeugowie byli właścicielami wsi do 1945. W 1937 należała do Rosemarie, Hansa Helmutha i Petera Bonifatiusa von Maubeuge. Funkcje kuratora pełnił Helmuth von Maubeuge. Majątek liczył 226 ha[11].
W latach 1945–1950 Nowy Świętów należał do województwa śląskiego, a od 1950 do województwa opolskiego.
Zabytki[edytuj | edytuj kod]
Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są[12]:
- kościół par. pw. Chrystusa Króla, dawniej św. Małgorzaty, z końca XIII w., wzmiankowany po raz pierwszy w 1302 r. Przebudowany w 1419 r. Odbudowany po zniszczeniach wojny 30 letniej w 1638 r., został rozbudowany w 1938 r. Wieża pochodzi z 1719 r. Wystrój wnętrza jest barokowy.
- dwór – pałac z XIX w.
- spichrz, z XIX w., 1840 r., nie istnieje
inne obiekty:
- pomnik upamiętniający śmierć milicjantki Alicji Zduńczyk (2.06.1926 – 05.08.1945), zamordowanej przez żołnierzy Armii Czerwonej, znajduje się przy szosie[13]
- linia kolejowa z Nysy przez Nowy Świętów do Głuchołaz i Pokrzywnej (nr 333), którą wybudowano w 1875 roku i z Głuchołaz do Mikułowic (nr 343), a w 1876 powstało połączenie kolejowe Nowego Świętowa z Prudnikiem i Racławicami Śląskimi (nr 137). W XIX w. powstało też połączenie Nowy Świętów – Sławniowice, obecnie jest ono nieczynne.
Gospodarka[edytuj | edytuj kod]
Wieś ma charakter rolniczo-przemysłowy. Mieszkańcy to głównie pracownicy zakładów, rolnicy i emeryci. Wiejskie zakłady to: piekarnia, warsztat samochodowy, wytwórnia torebek papierowych, zakład produkujący palety do transportu. Funkcjonuje tu mała elektrownia wodna, jest poczta, stacja PKP i przystanek PKS. Działa jednostka OSP, KGW i Klub Sportowy Nowy Świętów. We wsi znajdują się trzy sklepy spożywczo-przemysłowe. Obiekty kulturalno-oświatowe to: szkoła podstawowa, przedszkole, świetlica i nowa biblioteka. Jest tu duży obiekt sportowy ze stadionem. Basen kąpielowy jest nieczynny i wymaga remontu.
Transport[edytuj | edytuj kod]
Transport drogowy[edytuj | edytuj kod]
Przez Nowy Świętów przebiega droga wojewódzka:
- 411 Nysa – granica z Czechami w Konradowie
Transport kolejowy[edytuj | edytuj kod]
| Nowy Świętów | ||
| Linia nr 137 Katowice – Legnica (127,228 km) | ||
  odległość: 3,751 km
|
|
odległość: 4,772 km
|
| Linia nr 251 (D29-1971) Nowy Świętów – Sławniowice Nyskie (0,000 km) | ||
|
|
odległość: 3,056 km
| |
| Linia nr 297 Nowy Świętów – Głuchołazy Zdrój (0,000 km) | ||
|
|
odległość: 5,952 km
| |
Turystyka[edytuj | edytuj kod]
15 lipca 2010, w ramach organizowanego w Prudniku VI Europejskiego Tygodnia Turystyki Rowerowej, w którym wzięli udział rowerzyści z całej Europy, przez Nowy Świętów prowadziła trasa „Szlakiem błogosławionej Marii Luizy Merkert”[14].
Szlaki rowerowe[edytuj | edytuj kod]
Przez Nowy Świętów prowadzi szlak rowerowy[15]:
Trasa rowerowa PTTK nr R9: Głuchołazy – Kolonia Jagiellońska – Bodzanów – Rudawa – Nowy Świętów – Wilamowice Nyskie – Gierałcice – Biskupów – Łączki – granica województw opolskiego i dolnośląskiego
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 90418
- ↑ a b GUS: Ludność – struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.. [dostęp 2016-09-23].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych – Poczta Polska. „Spis numerów adresowych”, s. według indeksu nazw, 2013. Warszawa: Poczta Polska S.A..
- ↑ Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262).
- ↑ a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200).
- ↑ a b GUS. Rejestr TERYT.
- ↑ Mapa interaktywna [online], emapy.com [dostęp 2020-11-05].
- ↑ Klimat: Nowy Świętów: Klimatogram, wykres temperatury, tabela klimatu – Climate-Data.org [online], pl.climate-data.org [dostęp 2020-11-05].
- ↑ Nowy Świętów [online], glucholazy.pl [dostęp 2020-11-05] (pol.).
- ↑ kościół parafialny pw. Chrystusa Króla, Nowy Świętów – Zabytek.pl [online], zabytek.pl [dostęp 2020-11-05] (pol.).
- ↑ Nowy Świętów [online], www.palaceslaska.pl [dostęp 2020-11-05].
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo opolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023, s. 64.
- ↑ Krystyna Dubiel „Zapomniane mogiły” http://www.otonysa.pl/news.php?id=30573 [dostęp 2012-12-04].
- ↑ Trasy rowerowe VI ETTR w Prudniku, „Tygodnik Prudnicki”, Andrzej Dereń – redaktor naczelny, 27 (1019), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 7 lipca 2010, s. 20–21, ISSN 1231-904X.
- ↑ Okolice Prudnika, [w:] Karol Kawałko, Szlaki rowerowe Śląska Opolskiego, Piła: Wydawnictwo BIK: na zlecenie Urzędu Marszałkowskiego Województwa Opolskiego, 2009, s. 13, ISBN 978-83-7618-031-1.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Klub Sportowy Nowy Świętów. ksnowyswietow.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-10-07)].
- Parafia Nowy Świętów. tohorak.opole.opoka.org.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-02-21)].
- Szkoła podstawowa Nowy Świętów. pspnowyswietow.internetdsl.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-03-28)].
- Siedziba gminy: Głuchołazy
| Miasto | |
|---|---|
| Części miasta | |
| Wsie | |
| Osady | |
| Części wsi | |
| Przysiółki wsi | |
| Nieoficjalna część wsi |
