Ołena Czekan

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Ołena Czekan
Ilustracja
Ołena Czekan w autorskim przedstawieniu Marina Cwietajewa
Data i miejsce urodzenia

26 kwietnia 1946
Kijów

Data i miejsce śmierci

21 grudnia 2013
Kijów

Zawód, zajęcie

aktorka, scenarzystka, dziennikarka

Dzieci

Bogdan Rodjuk-Czekan

Odznaczenia
Odznaką Straży Granicznej ZSRR Za zasługi dla Ojczyzny

Ołena Wasiliwna Czekan, ukr. Олена Василівна Чекан; ros. Елена Васильевна Чекан - Jelena Wasiljewna Czekan (ur. 26 kwietnia 1946[1] w Kijowie, zm. 21 grudnia 2013[2] tamże) – radziecka i ukraińska aktorka, scenarzystka oraz dziennikarka. Członkini Narodowego Związku Autorów Zdjęć Filmowych Ukrainy, Narodowego Związku Aktorów Teatralnych Ukrainy oraz Krajowego Związku Dziennikarzy Ukrainy.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Życie prywatne[edytuj | edytuj kod]

Jej rodzicami byli Wasilij Janowicz Czekan oraz Lubow Pawłowna Czekan-Tarapon[1]. Wyszła za mąż za Stanisława Rodiuka, z którym miała syna Bohdana Rodiuka-Czekana.

Wiosną 2012 wykryto u niej guza mózgu w IV stopniu zaawansowania. Aktorka przeszła trzy operacje. Zmarła po długiej walce z glejakiem[1].

Kariera aktorska[edytuj | edytuj kod]

W 1972 ukończyła Wyższą Szkołę Teatralną im. Borisa W. Szczukina w Moskwie[1]. Została w Moskwie i rozpoczęła karierę aktorską w Teatrze na Małej Bronnej, którą potem kontynuowała w Teatrze Dramatycznym im. Puszkina[1]. Po powrocie do Kijowa kontynuowała działalność artystyczną w Teatrze-Studiu Aktora Kijowskiego Studia Filmów Fabularnych im. Ołeksandra Dowżenki oraz w Teatrze-Studiu Konstelacja.

W 1972 zadebiutowała w filmie Solaris. W latach 80. i 90. była znaną aktorką z filmografią obejmującą ponad 50 dzieł (role pierwszo- i drugoplanowe). Pracowała również przy ponad 30 projektach teatralnych. Była członkinią Związku Aktorów Teatralnych ZSRR i Ukrainy, Związku Autorów Zdjęć Filmowych ZSRR i Ukrainy[1].

Czekan słynęła z autorskich monodramów poświęconych twórczości Tarasa Szewczenki, Łesi Ukrainki, Wasyla Stusa, Mariny Cwietajewej, Osipa Mandelsztama, Michajła Bułhakowa, Aleksandra Błoka, Maksimiliana Wołoszyna, Borisa Pasternaka, Anny Achmatowej, Iosifa Brodskiego, Antoine'a de Saint-Exupery'ego i Federica Garcii Lorki[1][3]. Występowała na scenach Domu Kina, Domu Artysty, Domu Aktora, Teatru Constellation Studio, a także w ukraińskich ośrodkach kultury. Jej muzyczne i poetyckie wieczory otwierały 73. sezon Domu Naukowców Akademii Nauk Ukrainy w Kijowie[1].

W latach 1981–1984 występowała w autorskich monodramach tworzonych w ramach twórczej grupy aktorów Państwowego Kina ZSRR. Prezentowała się przed żołnierzami w Kabulu i Bagram w Afganistanie. Została odznaczona odznaką Straży Granicznej ZSRR Za zasługi dla Ojczyzny[1]. Wspólnie z poetką Liną Kostenko występowała dla strażaków i innych uczestników likwidacji skutków katastrofy w Czarnobylu[1].

Kariera dziennikarska[edytuj | edytuj kod]

Pracowała w ukraińskiej telewizji jako autorka i prowadząca programu Chwile wieczności w telewizji Inter, a potem w stacji 1+1 jako redaktorka kreatywna projektu Dokument. Od 2007 pracowała w społeczno-politycznym tygodniku „Tydzień Ukraiński” jako dziennikarka i asystentka redaktora naczelnego[4][5].

Jako niezależna dziennikarka Radia Swoboda relacjonowała wydarzenia podczas I wojny czeczeńskiej[1].

W 2001 wraz z Jurijem Makarowem napisała scenariusz 4-odcinkowego filmu dokumentalnego Mój Szewczenko, który w 2002 został nominowany do Nagrody Szewczenki[1].

Publikacje[edytuj | edytuj kod]

  • Gwiazda Alexa Moskowicza (1992)

Filmografia[edytuj | edytuj kod]

  • Solaris (1972)
  • Niewygodny człowiek (1978)
  • Rodzinny krąg (1979)
  • Kobiety żartujące na serio (1981)
  • Gwiżdżące kule (1981)
  • Wrony (1982)
  • Sekrety katedry św. Jerzego (1982)
  • Trzy karabinki (1983)
  • Nawiedzony przez duchy (1984)
  • Most przez życie (1986)
  • Premiera w Sośniwcu (1986)
  • Zbliżanie się do przyszłości (1986)
  • W pobliżu (1986)
  • Rozpocznij śledztwo (1987)
  • Cyganka Aza (1987)
  • Niebieska Róża (1988)
  • Grzesznik (1988)
  • Jak mężczyźni rozmawiali o kobietach (1988)
  • Więzień zamku (1988)
  • Ostrzeżenie przed burzą (1988)
  • Droga przez ruiny (1989)
  • Chcę się przyznać (1989)
  • Przemoc (1990)
  • Doping dla aniołów (1990)
  • Niagara (1991)[2][6]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. a b c d e f g h i j k l Олена Чекан — українська кіноактриса, сценаристка, журналістка | Жінка-УКРАЇНКА [online], web.archive.org, 4 grudnia 2017 [dostęp 2022-04-25] [zarchiwizowane z adresu 2017-12-04].
  2. a b Yelena Chekan [online], IMDb [dostęp 2022-04-25].
  3. ВРЯТУВАТИ ОЛЕНУ ЧЕКАН!!! (+ Юрій Макаров про О.В. Чекан) [online], Українська правда - Блоги [dostęp 2022-05-28].
  4. Yuriy Makarov, Three Lives of Olena Chekan [online].
  5. In memoria of Olena Chekan [online], 2016.
  6. Елена Чекан, 1946 — Актриса [online], Кинопоиск [dostęp 2022-05-28].