ORP Ślązak (1917)

ORP Ślązak

ORP „Ślązak” (przed 1924)
Historia
Stocznia	Vulcan-Werke A.G., Szczecin
Położenie stępki	1917
Wodowanie	31 marca 1917
Kaiserliche Marine
Nazwa	A 59
Wejście do służby	9 czerwca 1917
Marynarka Wojenna
Nazwa	ORP Ślązak
Wejście do służby	15 października 1921
Wycofanie ze służby	1938
Los okrętu	złomowany
Dane taktyczno-techniczne
Wyporność	standardowa: 330 t pełna: 381 t
Długość	61,10 m
Szerokość	6,41 m
Zanurzenie	2,21 m
Napęd
2 kotły typu Yarrow o ciśnieniu 18,5 atm, 2 turbiny parowe AEG – Vulkan o łącznej mocy: 6500 KM, 2 trzypłatowe śruby o średnicy 1,70 m
Prędkość	21 w vmaks./15 w vek.
Zasięg	? Mm/przy vek.; ? Mm/przy vmaks.
Uzbrojenie
(1937) 1 działo kalibru 75 mm wz.95 (1 x I) 2 ckm 'Maxim' kalibru 7,92 mm (2 x I)
Załoga	73 ludzi w tym: 3 oficerów, 70 podoficerów i marynarzy

ORP Ślązak – polski torpedowiec, były niemiecki A 59, jeden z pierwszych okrętów PMW.

ORP „Ślązak” w czasie rejsu (1927)

Historia

Okręt został zwodowany 13 kwietnia 1917 roku w niemieckiej stoczni „Vulcan” w Szczecinie, w służbie niemieckiej marynarki cesarskiej był od 9 czerwca 1917.

W 1919 roku został przyznany Polsce przez Radę Ambasadorów w ramach podziału floty niemieckiej, razem z bliźniaczymi: ORP Podhalanin i ORP Krakowiak, zbliżonym ORP Kujawiak i dwoma innymi torpedowcami (ORP Mazur, ORP Kaszub). Po remoncie w Rosyth w Wielkiej Brytanii dotarł do Polski 28 września 1921. Podróż odbył na holu. Po próbach odbiorczych, w grudniu 1921 i remoncie w 1923 rozpoczął służbę w PMW. 10 czerwca 1923 roku został włączony w skład Dywizjonu Torpedowców.

Okręty zostały przekazane Polsce bez uzbrojenia i początkowo zostały w polskiej służbie uzbrojone w działka 47 mm. Od 1924 zamontowano na nich francuskie armaty morskie 75 mm i podwójne wyrzutnie torped kal. 450 mm. „Ślązak” uczestniczył w wizytach zagranicznych polskich okrętów, m.in. w czerwcu 1923 w Libawie i Rydze, w 1929 w Kopenhadze, a w 1930 był jednym z okrętów eskortujących transatlantyk Polonia, na którym prezydent Ignacy Mościcki płynął z oficjalną wizytą do Estonii.

Od 1937 ORP Ślązak był wykorzystywany jako okręt ćwiczebny (cel) dla lotnictwa. W chwili wybuchu II wojny światowej stał zakotwiczony na zatoce w okolicach Pucka. O godz. 6.15 okręt został zaatakowany przez 6 bombowców He 111E z I/KG 1. Okręt nie został trafiony i przetrwał nalot. W działaniach bojowych nie był użyty. Po zakończeniu działań wojennych został przejęty przez Niemców, następnie zatonął podczas holowania na złom na wysokości Redłowa.

Dowódcy

Dowódcy okrętu

kpt. mar. Włodzimierz Staszkiewicz	10 czerwca 1923 – listopad 1924
kpt. mar. Henryk Eibel	1924 – 1926
kpt. mar. Michał Borowski	24 kwietnia 1926 – 2 sierpnia 1928
kpt. mar. Aleksander Hulewicz	1928 – 1929
kpt. mar. Włodzimierz Kodrębski	1929 – styczeń 1930
kpt. mar. Tadeusz Stoklasa	4 stycznia 1930 – 19 marca 1930
kpt. mar. Aleksander Hulewicz	marzec 1930 – 1930
?	1930 – 1933
kpt. mar. Stanisław Dzienisiewicz	1933 – 1934
kpt. mar. Zdzisław Boczkowski	1934 – marzec 1934
?	marzec 1934 – kwiecień 1935
kpt. mar. Jerzy Staniewicz	kwiecień 1935 – lipiec 1935
kmdr ppor. dypl. Roman Stankiewicz	1 lipca 1935 – listopad 1935
?	listopad 1935 – czerwiec 1936
kpt. mar. Jerzy Staniewicz	czerwiec 1936 – 5 marca 1937

Dane taktyczno-techniczne

• Dane stoczniowe:
  • Stocznia: Stettiner Maschinenbau AG Vulcan, Szczecin (Niemcy)
  • Numer budowy: 479
  • Położenie stępki: 1916
  • Wodowanie: 31.03.1917
  • W niemieckiej służbie: 09.06.1917
  • W polskiej służbie: 15.10.1921
• wyporność:
  • standardowa/kontraktowa: 330 ton
  • normalna: ? ton
  • pełna: 381 ton
• Wymiary:
  • długość całkowita: 61,10 m
  • długość między pionami: 60,12 m
  • szerokość maksymalna: 6,41 m
  • zanurzenie:
    • pełne: 2,24 m
    • średnie: 2,21 m
• Napęd:
  • dwa kotły wodnorurkowe typu Yarrow o ciśnieniu 18,5 atm:
    • dwa opalane ropą
  • dwie turbiny AEG Vulcan o łącznej mocy: 6500 KM
  • 2 trzyłopatowe śruby o średnicy 1,70 m
• Zapas paliwa:
  • normalny: ? ton ropy
  • maksymalny: 81 ton ropy
• Osiągi:
  • prędkość:
  • maksymalna:
    • (1921) 21 w
    • (1917) 26 w
  • ekonomiczna:
    • (1921) 15 w
  • zasięg pływania: ? Mm przy prędkości 15 w, 800 Mm przy prędkości 20 w
• Załoga:
  • (1921) – 73 ludzi w tym: 3 oficerów, 70 podoficerów i marynarzy
  • (1915) – 55 ludzi w tym: 2 oficerów, 53 podoficerów i marynarzy
• Uzbrojenie:
  • 1917 – 1919:
    • 2 działa kalibru 88 mm L/30 (2 x I)
    • 2 wyrzutnie torpedowe kalibru 450 mm (1 x II)
    • 30 min
  • 1921 – 1924:
    • 2 działa kalibru 47 mm wz. 85 Hotchkiss (2 x I)
    • 2 ckmy Maxim wz. 08 kalibru 7,92 mm (2 x I)
  • 1925 – 1935:
    • 2 działa kalibru 75 mm Schneider wz. 97 (2 x I)
    • 2 wyrzutnie torpedowe kalibru 450 mm (1 x II)
    • 2 ckmy Maxim wz. 08 kalibru 7,92 mm (2 x I)
  • 1936 – 1937:
    • 1 działo kalibru 75 mm Schneider wz. 97 (1 x I)
    • 2 ckmy Maxim wz. 08 kalibru 7,92 mm (2 x I)

Bibliografia

• Jerzy Pertek, Torpedowce i ścigacze, Gdynia 1959
• Stanisław Piaskowski, Okręty Rzeczypospolitej Polskiej 1920–1946, Warszawa 1996
• Conway's All the World Fighting Ships 1906-1921, 1986 ISBN 0-85177-245-5
• Julian Czerwiński, Małgorzata Czerwińska, Maria Babnis, Alfons Jankowski, Jan Sawicki: Kadry Morskie Rzeczypospolitej. Tom II. Polska Marynarka Wojenna. Część I. Korpus oficerów 1918-1947. Gdynia: Wyższa Szkoła Morska, 1996. ISBN 83-86703-50-4. OCLC 749437567.
• WEU 1918-1939. weu1918-1939.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-12-11)].

Zobacz też

• ORP Ślązak (niszczyciel)
• ORP Ślązak (okręt podwodny)