Budowle sakralne w Toruniu
Na mapach: 
53°01′20″N 18°36′40″E/53,022222 18,611111
53°01′20″N 18°36′40″E/53,022222 18,611111(Przekierowano z Obiekty sakralne w Toruniu)
| kościoły parafialne, nieparafialne | |||||
 Bazylika katedralna św. Jana Chrzciciela i św. Jana Ewangelisty w Toruniu | |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||
| Miejscowość | |||||
| Wyznanie |
rzymskokatolickie, protestanckie, starokatolickie, prawosławne, greckokatolickie i inne | ||||
| Kościół | |||||
| |||||
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego  | |||||
Położenie na mapie Polski  | |||||
| 53°01′20″N 18°36′40″E/53,022222 18,611111
| |||||
Obiekty sakralne w Toruniu – kościoły i kaplice różnych wyznań w Toruniu.
Charakterystyka[edytuj | edytuj kod]
W Toruniu znajduje się 25 kościołów rzymskokatolickich, z czego 4 pochodzą z czasów średniowiecznych (kolejnych 6 średniowiecznych kościołów już nie istnieje), 1 pochodzi z XVII wieku, 1 – z XVIII wieku, 2 – z XIX wieku, pozostałych 17 zostało zbudowanych (bądź budowa została rozpoczęta) w XX wieku. 21 z nich to kościoły parafialne.
Prócz kościołów rzymskokatolickich w Toruniu istnieje ponad 10 parafii i zborów innych wyznań, w tym 7 – protestanckich. Najstarszymi z nich są Kaplica ewangelicko-augsburska z 1846 roku oraz Kościół św. Szczepana z 1907 roku należące do miejscowej parafii ewangelicko-augsburskiej. Większość toruńskich kościołów protestanckich należy do Toruńskiego Przymierza Protestanckiego. W mieście działa również 9 zborów Świadków Jehowy posiadających dwie Sale Królestwa[1].
Statystyka[edytuj | edytuj kod]
Kościoły w Toruniu na przestrzeni dziejów[2]:
W tym miejscu powinien znaleźć się wykres. Z przyczyn technicznych nie może zostać wyświetlony. Więcej informacji
|
Kościoły rzymskokatolickie[edytuj | edytuj kod]
Poniższa lista zawiera wykaz obecnie istniejących kościołów rzymskokatolickich znajdujących się na terenie Torunia.
Państwo Krzyżackie (1228-1454)[edytuj | edytuj kod]
| Nr | Nazwa | Data powstania kościoła (parafii) | Tytuł, funkcja | Zakon | Adres | Dzielnica | Zdjęcie | Zabytek |
| 1. | Bazylika katedralna św. św. Jana Chrzciciela i Jana Ewangelisty | XIII w. | parafialny, bazylika mniejsza od 1935, katedra od 1992 | W latach 1530-1583 służył protestantom, a przez następne 13 lat użytkowany był wspólnie przez katolików i protestantów. W 1596 kościół przejmują jezuici i w ich posiadaniu świątynia jest do 1772, kiedy to gospodarzem świątyni stają się księża diecezjalni. | ul. Żeglarska 16 | Zespół Staromiejski | 
|
 |
| 2. | Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny | XIII w. | parafialny, sanktuarium | Pierwotnie franciszkański, w latach 1557-1724 w rękach protestantów, w latach 1724-1821 bernardynów, od 1830 parafialny. | ul. Panny Marii 2 | Zespół Staromiejski | .JPG)
|
|
| 3. | Kościół św. Jakuba Apostoła | ok. 1309 | parafialny, sanktuarium | Od 1345 pod patronatem cysterek, następnie benedyktynek, w latach 1557-1667 służył protestantom, po czym ponownie należał do benedyktynek, od 1832 roku parafialny. | Rynek Nowomiejski 6 | Zespół Staromiejski | 
|
|
| 4. | Kościół Podwyższenia Krzyża Świętego | 1321 | parafialny | - | ul. Turystyczna 43 | Kaszczorek | 
|
|
Królestwo Polskie (1454-1793)[edytuj | edytuj kod]
| Nr | Nazwa | Data powstania kościoła (parafii) | Tytuł, funkcja | Zakon | Adres | Dzielnica | Zdjęcie | Zabytek |
| 1. | Kościół św. św. Apostołów Piotra i Pawła | 1644, parafia 1813 | parafialny, sanktuarium | franciszkanie | ul. Poznańska 49 | Podgórz | _(OLA_Z.).JPG)
|
|
| 2. | Kościół św. Ducha | 1756 | od 1945 akademicki, pierwotnie luterański | od 1945 jezuici | Rynek Staromiejski | Zespół Staromiejski | 
|
|
Królestwo Prus (1815-1920)[edytuj | edytuj kod]
| Nr | Nazwa | Data powstania kościoła (parafii) | Tytuł, funkcja | Zakon | Adres | Dzielnica | Zdjęcie | Zabytek |
| 1. | Kaplica św. Barbary | kaplica 1299, 1475, 1840 | filialna | - | ul. Przysiecka | Barbarka | 
|
|
| 2. | Kościół św. Katarzyny | 1897 | garnizonowy, pierwotnie ewangelicki | - | pl. św. Katarzyny | Stare Miasto | 
|
|
| 3. | Kościół Matki Boskiej Zwycięskiej | 1907, parafia 1971 | parafialny, pierwotnie ewangelicki | - | ul. Podgórna 76 | Mokre | .JPG)
|
|
| 4. | Kościół Opatrzności Bożej | 1909, parafia 1946 | parafialny, pierwotnie ewangelicki | - | ul. Okólna 178 | Rudak | 
|
|
II Rzeczpospolita (1920-1939)[edytuj | edytuj kod]
| Nr | Nazwa | Data powstania kościoła (parafii) | Tytuł, funkcja | Zakon | Adres | Dzielnica | Zdjęcie | Zabytek |
| 1. | Kościół Chrystusa Króla | 1929 (1926) | parafialny | - | ul. Bażyńskich 19 | Mokre | 
|
|
Okres PRL (1945-1989)[edytuj | edytuj kod]
| Nr | Nazwa | Data powstania kościoła (parafii) | Tytuł, funkcja | Zakon | Adres | Dzielnica | Zdjęcie | Zabytek |
| 1. | Kościół św. Józefa | 1950 | parafialny, sanktuarium | redemptoryści | ul. św. Józefa 23/35 | Bielany | 
|
|
| 2. | Kościół św. Michała Archanioła i bł. ks. Bronisława Markiewicza | 1976 | parafialny | michalici | ul. Rybaki 59 | Rybaki | .jpg)
|
|
| 3. | Kościół św. Maksymiliana Marii Kolbego | 1980 | parafialny | - | ul. kard. Stefana Wyszyńskiego 7/9 | Na Skarpie | 
|
|
| 4. | Kościół Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny | 1982 | parafialny | - | ul. Powstańców Śląskich 7 | Stawki | 
|
|
| 5. | Kościół Matki Bożej Królowej Polski | 1982 | parafialny | - | ul. Rydygiera 21 | Rubinkowo I | 
|
|
| 6. | Kościół Matki Bożej Łaskawej | 1984 | parafialny | - | ul. Włocławska 256 | Czerniewice | 
| |
| 7. | Kościół Najświętszego Ciała i Krwi Chrystusa | 1987 | parafialny | - | ul. Niesiołowskiego 21 | Rubinkowo II | 
|
|
| 8. | Kościół św. Antoniego | 1937/1988 | parafialny | - | ul. św. Antoniego 4 | Wrzosy | 
|
Po 1989 roku[edytuj | edytuj kod]
| Nr | Nazwa | Data powstania kościoła (parafii) | Tytuł, funkcja | Zakon | Adres | Dzielnica | Zdjęcie |
| 1. | Kościół Miłosierdzia Bożego i św. siostry Faustyny | 1990 | parafialny, sanktuarium | - | ul. św. Siostry Faustyny 7 | Koniuchy | 
|
| 2. | Kościół Matki Bożej Nieustającej Pomocy | 1995 | parafialny | - | ul. Szczecińska 38 | Bielawy | 
|
| 3. | Kościół Najświętszej Maryi Panny Częstochowskiej | 1996 | parafialny | paulini | ul. Konstytucji 3 Maja 3c | Na Skarpie | 
|
| 4. | Kościół bł. Marii Karłowskiej | 1999 | parafialny | - | ul. Konstytucji 3 Maja 52-60 | Na Skarpie | 
|
| 5. | Kościół bł. ks. Stefana Wincentego Frelichowskiego | 1999 | parafialny | - | ul. Szubińska 4 | Glinki | 
|
| 6. | Kościół Maryi Gwiazdy Nowej Ewangelizacji i św. Jana Pawła II | 2016 | nieparafialny, sanktuarium | redemptoryści | ul. Droga Starotoruńska | Starotoruńskie | 
|
| 7. | Kościół św. Andrzeja Apostoła | 2016 | parafialny | - | ul. Grasera 5 | Wrzosy | 
|
Kościoły protestanckie i starokatolickie[edytuj | edytuj kod]
| Nr | Nazwa | Data powstania kościoła (parafii) | Tytuł, funkcja | Wyznanie | Adres | Dzielnica | Zdjęcie | Zabytek |
| 1. | Kościół św. Szczepana | 1904 | - | ewangelicko-augsburski (parafia zał. 1921), pierwotnie ewangelicko-reformowany (kalwiński) | ul. Wały gen. Sikorskiego | Zespół Staromiejski | 
|
|
| 2. | Kaplica ewangelicko-augsburska | 1846 | ewangelicko-augsburski (parafia j.w.), pierwotnie ewangelicko-luterańska (staroluterańska) | ul. Strumykowa 8 | Zespół Staromiejski | 
|
| |
| 3. | Zbór Ewangelicznych Chrześcijan | 1979 | - | ewangelicznych chrześcijan, TPP | ul. Myśliwska 2 | Wrzosy | 
|
|
| 4. | Zbór Baptystów | 1901 (1998) | - | baptystów, TPP | ul. Poznańska 34 | Podgórz | 
|
|
| 5. | Zbór Kościoła Zielonoświątkowego | 1996 | - | zielonoświątkowcy, TPP (status obserwatora) | ul. Marii Skłodowskiej-Curie 65 | Rubinkowo | ||
| 6. | Zbór Adwentystów Dnia Siódmego | b.d. | - | adwentystów dnia siódmego | ul. Idzikowskiego 1d[3] | Stawki | 
|
|
| 7. | Zbór "Chrystus dla Wszystkich" | b.d. | - | "Chrystus dla Wszystkich", TPP | ul. Marii Panny 13/4 | Zespół Staromiejski | 
|
|
| 8. | Kościół Boży w Toruniu | b.d. | - | Chrześcijanie | ul. Królowej Jadwigi 16 I p. (róg Małe Garbary) | Zespół Staromiejski | ||
| 9. | Zbór braterski | b.d. | - | braterski, TPP | www.swch.pl | |||
| 10. | Kościół Narodzenia Najświętszej Maryi Panny | 1924 | parafialny | polskokatolicki | ul. Gałczyńskiego 30/36 | Chełmińskie Przedmieście | 
|
|
| 11. | Zbór Kościoła Zielonoświątkowego
Kościół dla Torunia "Freedom" |
2019 | - | Kościół Zielonoświątkowy | ul. Kopernika 20 | Zespół Staromiejski |
Kościoły prawosławne i greckokatolickie[edytuj | edytuj kod]
| Nr | Nazwa | Data powstania kościoła (parafii) | Tytuł, funkcja | Wyznanie | Adres | Dzielnica | Zdjęcie | Zabytek |
| 1. | Cerkiew św. Mikołaja | 2 poł. XIX w., parafia lata 20. XX w. | parafialny | prawosławny | ul. Podgórna 69 | Mokre | 
|
|
| 2. | Parafia greckokatolicka/Duszpasterstwo greckokatolickie w Toruniu | parafialny | greckokatolicki | ul. kard. Stefana Wyszyńskiego 7/9 - Kościół pw. św. Maksymiliana Kolbe | Na Skarpie |
Kościoły nieistniejące[edytuj | edytuj kod]
Lista obejmuje kościoły nieistniejące.
| Nr | Nazwa | Lata istnienia | Tytuł, funkcja | Zakon | Dzielnica | Zdjęcie |
| 1. | Kościół św. Anny | 1598-1813 | kościół parafialny Podgórza | - | Podgórz | 2.jpg)
|
| 2. | Kościół św. Ducha | 1242-1656 | - | benedyktynki | Stare Miasto | 
|
| 3. | Kościół św. Jerzego | 1340-1811 | - | - | Chełmińskie Przedmieście | 
|
| 4. | Kaplica św. Katarzyny | 1360-1844 | - | - | Stare Miasto, Przedmieście św. Katarzyny | 
|
| 5. | Kościół św. Krzyża | 1327-1414 | - | - | Stare Miasto | 
|
| 6. | Kościół św. Mikołaja | 1264-1834 | - | dominikanie | Zespół Staromiejski | 
|
| 7. | Kościół św. Wawrzyńca | XIII wiek-1824 | - | - | Stare Miasto |
|
| 8. | Kościół ewangelicki | 1897 - 1939 | kościół parafialny | - | Podgórz | |
| 9. | Kaplica św. Józefa | 1927 - 1961? | kościół parafialny | redemptoryści | Bielany | |
| 10. | Kaplica św. Antoniego | 1938 - poł. lat 90. XX w. | kościół parafialny | - | Wrzosy | |
| 11. | Kaplica lefebrystów | - | - | Chełmińskie Przedmieście | 
|
Świadkowie Jehowy[edytuj | edytuj kod]
| Obiekt | Zbory | Adres |
|---|---|---|
| Sala Królestwa | Toruń–Bydgoskie, Toruń–Chełmińskie, Toruń–Podgórz | ul. Mjr. Ludwika Idzikowskiego 1[1] |
| Sala Królestwa | Toruń-Bielawy, Toruń–Chrobrego, Toruń–Na Skarpie, Toruń–Rosyjski, Toruń–Rubinkowo, Toruń–Ukraiński | ul. Sobieskiego 27B[1] |
Kapliczki przydrożne[edytuj | edytuj kod]
| Kapliczka | Dzielnica | Miejsce | Rok osłonięcia | Autor | Zdjęcie | Zabytek |
| św. Jana Nepomucena | Centrum | Park Etnograficzny | 1880 (od 1990 w Toruniu) | 
|
||
| Matki Bożej | Kaszczorek | Cmentarz Podwyższenia Krzyża Świętego | koniec XIX w. | 
|
| |
| Matki Bożej Różańcowej | Rudak | ul. Rudacka | 1922 | 
|
| |
| Serca Jezusa | Stawki | U zbiegu ulic: Włocławskiej i Łódzkiej | 1930 | 
|
||
| św. Jana Nepomucena na Mokrem | Mokre | Park przed kościołem Chrystusa Króla | po 1931[potrzebny przypis] | 
|
||
| Matki Bożej Niepokalanej | Rubinkowo | Cmentarz Matki Bożej Królowej Polski | pod koniec lat 40. lub na początku lat 50. XX w. | .JPG)
|
|
Kapliczki nieistniejące[edytuj | edytuj kod]
| Kapliczka | Dzielnica | Miejsce | Rok osłonięcia | Autor | Rozebrana/Zburzona |
| Kapliczka św. Jana Nepomucena | Mokre | u zbiegu ulic: Kościuszki, Olbrachta i Rubinkowskiego | 1857 | nieznany | przełom lat 70. i 80. XX w. |
| Kapliczka Bożej Męki | Mokre | przy ul. Grudziądzkiej | XVIII w. | nieznany | pod koniec lat 70. XX w. |
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2023-08-10].
- ↑ Toruń, Atrakcje Torunia, Przewodnik po Toruniu, Zwiedzanie Torunia z przewodnikiem, Przewodnicy miejscy Toruń przewodnik miejski Informacja turystyczna, Zabytki Torunia i kujawsko-pomorskiego, Muzea, Historia, Pierniki toruńskie, Twierdza Toruń, www.turystyka.torun.pl [dostęp 2019-01-07] (pol.).
- ↑ Zbór adwentystów w Toruniu. adwentysci.org. [dostęp 2016-07-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-09-04)]. (pol.).