Obniżenie Bojszowa
 Panorama Pyskowic, za którymi Obniżenie Bojszowa przechodzi w Garb Tarnogórski | |
| Megaregion | |
|---|---|
| Prowincja | |
| Podprowincja | |
| Makroregion | |
| Mezoregion |
Obniżenie Bojszowa |
| Zajmowane jednostki administracyjne |
|
Obniżenie Bojszowa – region geograficzny o krajobrazie równinno-wysoczyznowym, będący częścią Wyżyny Śląskiej. Obejmuje obszar pomiędzy Gliwicami, a Kędzierzynem-Koźle z dolinami rzek Kłodnicy i Bierawki. Lokalną osobliwością są antropogeniczne zbiorniki wodne: Dzierżno Duże, Dzierżno Małe i Pławniowice, ulokowane wzdłuż Kanału Gliwickiego[1]. Wyszczególniony jako mezoregion z indeksem 341.16 w regionalizacji fizycznogeograficznej Polski z 2018 roku zespołu geografów pod kierownictwem Jerzego Solona[2].
Środowisko przyrodnicze[edytuj | edytuj kod]
Region zajmuje terytorium 362 km², wznosząc się z zachodu od poziomu ok. 185 m n.p.m. na styku z doliną Odry w Kotlinie Raciborskiej, do poziomu ok. 265 m n.p.m. przy Wyżynie Katowickiej na wschodzie. Na północy przechodzi w Chełm i Garb Tarnogórski, a na południu – w Płaskowyż Rybnicki. Od położonej centralnie wsi Bojszów pochodzi nazwa Obniżenia. Największym ośrodkiem osadniczym jest miasto Pyskowice zlokalizowane, podobnie jak mniejszy Ujazd i Sośnicowice, na obrzeżach regionu[3].
W pokryciu terenu przeważają lasy (60%) kompleksu Lasów Raciborskich. Mniejszość (30%) stanowią grunty rolne, uzupełnione obszarami zabudowanymi. Pod względem ukształtowania powierzchni jest to w części południowo-zachodniej równina porośnięta lasami sosnowymi na glebach bielicowych i rdzawych, które wykształciły się tu na piaskach i żwirach pochodzących z akumulacji rzeczno-lodowcowej. Część północno-wschodnia ma charakter falistej wysoczyzny z glebami płowymi osadzonymi na glinach polodowcowych, gdzie występuje buk, dąb i grab[4].
Różnice w podziałach geograficznych[edytuj | edytuj kod]
W regionalizacji fizycznogeograficznej Polski Jerzego Kondrackiego omawiany region nie jest wyosobniony, a obszar go obejmujący jest tam częścią mezoregionu Kotliny Raciborskiej w obrębie Niziny Śląskiej[5]. W przeprowadzonych podziałach geomorfologicznych region także nie był identyfikowany, będąc sytuowanym na styku dwóch jednostek – Niecki Kozielskiej i Wysoczyzn Przywyżynnych w ramach Kotliny Raciborskiej[6]. Wydzielony jako osobny mezoregion i włączony do Wyżyny Śląskiej w propozycji podziału Wyżyny Śląsko-Krakowskiej autorstwa Jerzego Nity i Urszuli Mygi-Piątek (jako tzw. Obniżenie Gliwickie). Analiza rzeźby terenu wykonana przy pomocy modelowania numerycznego pokazała tutaj większą zbieżność z Wyżyną Śląską, niż z Niziną[7].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Nita J., Badora K., Myga-Piątek U., Wyżyna Śląska (341.1), [w:] Regionalna geografia fizyczna Polski, red. Richling A., Solon J., Macias A., Balon J., Borzyszkowski J., Kistowski M., Poznań 2021, s. 364–373.
- Klimek K., Kotlina Raciborsko-Oświęcimska, [w:] Geomorfologia Polski, tom 1. Polska Południowa – góry i wyżyny, red. Klimaszewski M., Warszawa 1972, s. 116–138.
- Kondracki J., Geografia regionalna Polski, Warszawa 2002, wydanie III.
- Nita J., Myga-Piątek U., Inne spojrzenie na regionalizację Wyżyny Śląsko-Krakowskiej, [w:] „Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego”, nr 37, 2017, s. 141–164.
- Solon J., Borzyszkowski J., Bidłasik M., Richling A., Badora K., Balon J., Brzezińska-Wójcik T., Chabudziński Ł., Dobrowolski R., Grzegorczyk I., Jodłowski M., Kistowski M., Kot R., Krąż P., Lechnio J., Macias A., Majchrowska A., Malinowska E., Migoń P., Myga-Piątek U., Nita J., Papińska E., Rodzik J., Strzyż M., Terpiłowski S., Ziaja W., Physico-geographical mesoregions of Poland: Verification and adjustment of boundaries on the basis of contemporary spatial data, [w:] „Geographia Polonica”, nr 91/2, 2018, s. 143–170.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Mapa regionalizacji Polski z 2018 r. jako warstwa geoportalu „Geoserwis GDOŚ” w folderze „Inne dane środowiskowe”, warstwa „Mezoregiony fizycznogeograficzne”.