Obora (budynek)

Nowoczesna obora boksowa

Spichrz i obora w ramach budynku gospodarczego starego typu, w małym gospodarstwie wiejskim.

Zabytkowa obora w Roztokach

Obora – budynek, rzadziej wyodrębniona część budynku, używany jako pomieszczenie dla bydła domowego. Obory są niemal zawsze obiektami murowanymi. Tradycyjnie obora traktowana była jako miejsce całodobowego pobytu bydła tylko w zimie; w pozostałych porach roku była jedynie miejscem nocnego wypoczynku zwierząt. Obecnie, zwłaszcza w wyspecjalizowanych gospodarstwach rolnych, często w budynkach tych bydło przebywa przez cały rok (utrzymanie alkierzowe).

W typowej oborze znajdowało się od 1 do kilku krów, jedynie w bardzo bogatych gospodarstwach chłopskich oraz w oborach należących do dworu (po wojnie do PGR-u) przebywało od kilkunastu do nawet kilkudziesięciu krów. W tym wypadku wnętrze podzielone było na boksy dla poszczególnych osobników lub ich grup. Podłoga obory wyścielana była słomą, która wraz z odchodami zwierząt stanowiła cenny nawóz organiczny, nazywany od miejsca powstawania obornikiem.

Obory dzielą się na dwa podstawowe typy:

obory stanowiskowe (uwięziowe), w których bydło przebywa na uwięzi. Typy uwięzi:
- uwięź grabnerska (uwięź szyjna);
- uwięź łańcuchowa;
- uwięź jarzmowa;
- opaska elastyczna → elastyczna ściana żłobu;

obory wolnostanowiskowe, w których bydło przemieszcza się wewnątrz obory w sposób mniej lub bardziej swobodny.

Rodzaje obór wolnostanowiskowych:

z indywidualnymi boksami do leżenia na ściółce lub na macie gumowej,
z legowiskami grupowymi na tzw. głębokiej ściółce,
z legowiskami grupowymi na tzw. podłożu samospławialnym.

Nowoczesne obory przeznaczone dla dużych ilości zwierząt są w pełni zautomatyzowane; podawanie paszy i wody, usuwanie odchodów oraz dojenie wykonywane są przez urządzenia sterowane komputerowo.

Obora jako miejsce chowu bydła była znana już w średniowieczu; od niej pochodzi wiele nazw miejscowości służebnych (Oborniki, Obory).

Według Polskiego Atlasu Etnograficznego^[1] słowo obora ma różne znaczenia w zależności od regionu Polski. Są to:

wnętrze, względnie osobny budynek służący jako pomieszczenie dla bydła rogatego (znaczenie dominujące),
ogrodzenie pod gołym niebem dla zwierząt hodowlanych,
podwórze lub całą zagrodę (całość zabudowań gospodarczych związanych z hodowlą bydła; w takim przypadku obejmuje też skład pasz i miejsce do przygotowywania karmy),
miejsce na gnój lub gnojowisko.

Na południowym wschodzie Polski na określenie pomieszczenia dla bydła rogatego używane jest słowo stajnia^[1]

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b Znaczenie wyrazu „obora”. Budynki, pomieszczenia i inne urządzenia gospodarcze określane nazwą „obora”, na tle zasięgów niektórych innych nazw (chlew, stajnia, szopa), oznaczających pomieszczenia dla bydła rogatego, stan z 1950-1955 r. / Meaning of the term „obora”. Byres, sheds and other farm installations covered by the word „obora” as compared with the areas of certain other names of buildings (chlew, stajnia, szopa) used for lodging horned cattle. Situation during 1950-1955 (mapa 17) · Cyfrowe Archiwum Polskiego Atlasu Etnograficznego, pae.us.edu.pl [dostęp 2020-09-27] .

[:0-1] Znaczenie wyrazu „obora”. Budynki, pomieszczenia i inne urządzenia gospodarcze określane nazwą „obora”, na tle zasięgów niektórych innych nazw (chlew, stajnia, szopa), oznaczających pomieszczenia dla bydła rogatego, stan z 1950-1955 r. / Meaning of the term „obora”. Byres, sheds and other farm installations covered by the word „obora” as compared with the areas of certain other names of buildings (chlew, stajnia, szopa) used for lodging horned cattle. Situation during 1950-1955 (mapa 17) · Cyfrowe Archiwum Polskiego Atlasu Etnograficznego, pae.us.edu.pl [dostęp 2020-09-27] .

[1]