Obrazki z wystawy

Okładka pierwszego wydania zapisu nutowego (1886).

Obrazki z wystawy (ros. Картинки с выставки) – najpopularniejszy utwór Modesta Musorgskiego stanowiący cykl 10 miniatur fortepianowych z 1874 roku. Popularność zyskała wersja orkiestrowa dzieła, zinstrumentowana przez Maurice’a Ravela. Instrumentacji cyklu podejmowali się również inni muzycy, jak np. Leopold Stokowski.

Dzieło zostało zainspirowane wystawą akwarel i rysunków Wiktora Hartmanna, zorganizowaną latem 1874 roku, niedługo po jego śmierci. Musorgski, który był zaprzyjaźniony z malarzem, mocno przeżył jego niespodziewane odejście. Emocje te widoczne w łączącej miniatury Promenadzie, ilustrującej przechodzenie kompozytora od jednego obrazu do drugiego, jego zadumę, żal z powodu straty przyjaciela oraz sytuację jako zwiedzającego wystawę: niezdecydowanie, w którą stronę się zwrócić, przed którym obrazem zatrzymać się na dłużej.

Szczególnie 10 obrazów Hartmanna zrobiło wrażenie na Musorgskim; każdemu z nich poświęcił jedną miniaturę, nadając utworom te same tytuły, jakimi oznaczone były ich malarskie pierwowzory.

Lista utworów

Gnom

przedstawia budzącego odrazę karła, pokracznie poruszającego się na krzywych nogach. Nowatorstwem środków wyrazu utwór ten burzył ówczesne kanony estetyczne.

Stary zamek

jest smutną pieśnią trubadura dla mieszkającej w zamku ukochanej.

Tuileries

znana też jako Kłótnia dzieci w parku przedstawia igraszki najmłodszych w alejce popularnego paryskiego parku.

Bydło

oparte na stopniowym narastaniu dźwięku, a potem jego zanikaniu, przypomina przemarsz bydła przed stojącym nieruchomo widzem. Szeroka melodia unosząca się nad ciężkim stąpaniem zwierząt ma cechy pieśni ludowej.

Taniec kurcząt w skorupkach

lekkie, wdzięczne scherzino jest nawiązaniem do szkicu kostiumów, jaki Hartmann wykonał do baletu Trilby.

Samuel Goldenberg i Szmul

w dwóch żydowskich melodiach ukazane zostały postaci bogatego i statecznego Goldenberga oraz biednego, gadatliwego Szmula, starającego się zaabsorbować tego pierwszego.

Rynek w Limoges

to po mistrzowsku oddana środkami muzycznymi kłótnia przekupek na targu.

Katakumby

obraz przedstawiał samego Hartmanna, który z latarnią w ręce zwiedzał paryskie katakumby. Musorgski pokazał postać malarza w pełnej zadumy miniaturze.

Chatka na kurzej stopce

akwarela Hartmanna, przedstawiała fantastyczny domek Baby Jagi. Scherzo Musorgskiego, żywiołowe, nieco demoniczne w charakterze, w części trio ilustruje efekt wirowania chatki czarownicy.

Wielka brama w Kijowie (Wielka Brama kijowska)

monumentalna, z charakterystyczną partią dzwonów, nawiązuje do muzyki z Borysa Godunowa.

Zobacz też

• Pictures at an Exhibition (album)

Linki zewnętrzne

• Bydło (dźwięk w formacie mp3)
• Stary Zamek. glassduo.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-01-19)]. format mp3 (fragment utworu w opracowaniu na szklaną harfę – wyk. Glass Duo)