Ocelot pampasowy
| Leopardus colocola[1] | |||
| (Molina, 1782) | |||
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
ocelot pampasowy | ||
| Synonimy | |||
|
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[5] | |||
 | |||
| Zasięg występowania | |||
| |||
Ocelot pampasowy[6], kolokolo[7], kot pampasowy[7] (Leopardus colocola) – gatunek drapieżnego ssaka z podrodziny kotów (Felinae) w obrębie rodziny kotowatych (Felidae), zamieszkującego Amerykę Południową.
Taksonomia[edytuj | edytuj kod]
Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1782 roku hiszpańsko-chilijski przyrodnik Juan Ignacio Molina nadając mu nazwę Felis colocolo[2]. Holotyp pochodził z prowincji Valparaíso, w Chile[8].
Czasami umieszczany jest w monotypowym rodzaju Lynchailurus lub Oncifelis[9]. Badania biogeograficzne cech sierści i metryki czaszki sugerowały, że L. colocola powinien zawierać część z jedenastu podgatunków rozmieszczonych wśród trzech odrębnych gatunków (L. pajeros, L. braccatus i L. colocola)[10]; jednakże ostatnie badania molekularne, morfologiczne i biogeograficzne przemawiają za uznaniem pięciu niedawno wyodrębnionych gatunków (L. braccatus, L. colocola, L. garleppi, L. munoai i L. pajeros)[11]. Analiza filogenetyczna wykazuje również dowody na naturalną krzyżowanie między L. tigrinus i L. colocola w miejscach, gdzie pokrywa się ich rozmieszczenie[9]. Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World uznają ten gatunek za monotypowy[9].
Etymologia[edytuj | edytuj kod]
- Leopardus: gr. λεοπαρδος leopardos „lampart, pantera”[12].
- colocolo: hiszp. colocolo „kot”, od mapudungun Colo Colo „potwór z legend Mapuche”[13].
Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]
Ocelot pampasowy występuje w Chile na zachodniej części zboczy Andów[9].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Długość ciała 42,3–79 cm, ogona 23–33 cm; masa ciała 1,7–3,7 kg[14]. Krępa budowa ciała, przypominająca nieco europejskiego żbika, lecz ocelot pampasowy jest od niego mniejszy. W zależności od obszaru występowania głowa może być zaokrąglona lub lekko wydłużona. Kolor futra zróżnicowany w zależności od podgatunku, od szarego poprzez żółte do ciemnobrązowego, cętki duże, wyraźne, rozlewające się w duże plamy lub pasy. Brzuch i łapy jaśniejsze, ogon jasny, w wyraźne ciemne poprzeczne prążki. Uszy małe, lekko spiczaste, bez pędzelków. Na grzbiecie dłuższe włosy okrywowe tworzą grzywę.
Ekologia[edytuj | edytuj kod]
Pokarm[edytuj | edytuj kod]
Pożywienie: gryzonie (kawia domowa) i naziemne ptaki.
Rozród[edytuj | edytuj kod]
Ciąża trwa około 80-85 dni, w miocie jest od 1 do 3 młodych. Na temat biologii rozrodu tych zwierząt wiadomo niewiele. Samice osiągają dojrzałość płciową prawdopodobnie około 2. roku życia.
Długość życia[edytuj | edytuj kod]
W niewoli koty pampasowe żyją do 17 lat, na wolności od 9 do 16.
Tryb życia[edytuj | edytuj kod]
Zamieszkują tereny trawiaste i krzewiaste, sawanny, zimne półpustynie, lasy górskie. Żyją w Andach, do wysokości 5000 m n.p.m. Tryb życia tych zwierząt jest słabo znany. Uważa się, że polują nocą, ale widuje się je również za dnia. Prawdopodobnie są zwierzętami naziemnymi, ale w niewoli często odpoczywają na gałęziach drzew.
Status[edytuj | edytuj kod]
W latach siedemdziesiątych XX wieku skóry tych zwierząt osiągały wysoką cenę i eksportowano je z Ameryki Południowej dziesiątkami tysięcy sztuk. Pod koniec lat 80. handel ustał. Obecnie podstawowym zagrożeniem dla tych kotów jest ludzkie osadnictwo.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Leopardus colocola, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
- ↑ a b G.I. Molina: Saggio sulla storia naturale del Chili. Bologna: Nella Stamperia de S. Tommaso d’ Aquino, 1782, s. 295. (wł.).
- ↑ L. Fitzinger. Revision der zur natürlichen Familie der Katzen (Feles) gehörigen Formen. „Sitzungsberichte der Kaiserlichen Akademie der Wissenschaften. Mathematisch-Naturwissenschaftliche Classe”. 59, s. 232, 1869. (niem.).
- ↑ R.I. Pocock. The examples of the Colocolo and of the pampas cat in the British Museum. „The Annals and Magazine of Natural History”. Elevens Series. 7, s. 261, 1941. DOI: 10.1080/00222934108527156. (ang.).
- ↑ M. Lucherini i inni, Leopardus colocolo, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016 [online], wersja 2021-3 [dostęp 2022-04-03] (ang.).
- ↑ W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 135. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
- ↑ a b Zwierzęta: encyklopedia ilustrowana. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005, s. 159. ISBN 83-01-14344-4.
- ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Leopardus colocolo. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2022-04-03].
- ↑ a b c d C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 145. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).
- ↑ R. Garcia-Perea. The pampas cat group (Genus Lynchailurus Severertzov 1858) (Carnivora: Felidae), A systematic and biogeographic review. „American Museum Novitates”. 3096, s. 1-35, 1994. (ang.).
- ↑ F.O. Do Nascimento, J. Cheng & A. Feijó. Taxonomic revision of the pampas cat Leopardus colocola complex (Carnivora: Felidae): an integrative approach. „Zoological Journal of the Linnean Society”. 191 (2), s. 575–611, 2021. DOI: 10.1093/zoolinnean/zlaa043. (ang.).
- ↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 369, 1904. (ang.).
- ↑ Colocolo etymology. Etymologeek. [dostęp 2022-04-03]. (ang.).
- ↑ M.E. Sunquist & F.C. Sunquist: Family Felidae (Cats). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 1: Carnivores. Barcelona: Lynx Edicions, 2009, s. 146. ISBN 978-84-96553-49-1. (ang.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Leopardus colocolo. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2022-04-03].