Oczeret jeziorny

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Oczeret jeziorny
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

liliopodobne (≡ jednoliścienne)

Rząd

wiechlinowce

Rodzina

ciborowate

Rodzaj

oczeret

Gatunek

oczeret jeziorny

Nazwa systematyczna
Schoenoplectus lacustris (L.) Palla
Bot. Jahrb. Syst. 10: 299 1888[3]
Synonimy
  • Scirpus lacustris L.[4]
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[5]

Oczeret jeziorny, sitowie jeziorne (Schoenoplectus lacustris (L.) Palla) – gatunek roślin należący do rodziny ciborowatych. W nazewnictwie potocznym szuwar oczeretowy i sama roślina bywają nazywane sitowiem. Rodzimy obszar jego występowania obejmował Afrykę Północną, Azję i Europę[4], ale rozprzestrzenił się i obecnie jako gatunek zawleczony występuje także w Ameryce Północnej i Środkowej oraz w Nowej Zelandii[6]. W Polsce na niżu jest pospolity[7].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Pokrój
Kwiatostan
Łodyga
Część nadwodna obła, prosta, wzniesiona, sztywna, rurkowata z gąbczastym wnętrzem. Główny organ asymilujący (fotosyntetyzujący). Osiąga wysokość do 4 m[8]. Znaczna część łodygi ma postać kłącza z korzeniami przybyszowymi. Jest ono twarde, silnie zdrewniałe, proste (tworzące falangę).
Liście
Równowąskie o unerwieniu równoległym. Odziomkowe. Pochwy liściowe purpurowe, najwyższa, lub dwie najwyższe są rynienkowate[9]. W trakcie ontogenezy zamierają.
Kwiaty
Zebrane w bardzo liczne kłosy o długości do 1 cm, zazwyczaj wyrastające na szypułkach. Podsadki rynienkowate, szydlaste i krótsze od rozrzutki. Przysadki szerokojajowate, wycięte, gładkie, o piłkowano postrzępionych brzegach. Słupek z 3 znamionami[9]. Podsadka wyrasta w górę, tworząc przedłużenie łodygi, przez co kwiatostan pozornie leży z boku łodygi[7].
Owoce
Trójkanciasty orzeszek o długości do 3 mm[9].

Biologia i ekologia[edytuj | edytuj kod]

Szuwar oczeretowy
Rozwój
Hydrofit, geofit. Kwitnie od czerwca do lipca[7].
Siedlisko
Rośnie w wodzie stojącej lub wolno płynącej, o głębokości nieprzekraczającej 2 m; w jeziorach, stawach, starorzeczach, zatokach i zakolach rzek. Najczęściej rośnie na podłożu dość luźnym, piaszczystym lub mulisto-piaszczystym. Występuje w szuwarach jezior, zwykle w stosunkowo głębokiej wodzie – między strefą roślin o liściach pływających (nymfeidów) a szuwarem pałkowym lub trzcinowym. Wśród roślin rosnących w szuwarach jest gatunkiem najdalej wchodzącym w toń wodną. Bardzo źle znosi całkowite wynurzenie, tylko wyjątkowo można go spotkać na lądzie, ale tylko w takich miejscach, w których jego kłącza znajdują się cały czas w wilgotnym podłożu[8].
Wśród roślinności szuwarowej jest pionierem w zarastaniu zbiorników wodnych i ma duży udział w ich zarastaniu. Jego kłącza na dnie zbiorników tworzą gęstą plątaninę zatrzymującą niesione przez wodę zawiesiny. Produkuje dużą ilość biomasy, szybko jednak ulegającej rozkładowi. Bardzo często tworzy jednogatunkowe gniazda lub całe płaty, ale wchodzi także w skład zbiorowisk kilkugatunkowych (np. trzcinowisk). Po zaniknięciu zbiornika wodnego zwykle ginie, czasami tylko można go spotkać w zlądowaconych już zbiorowiskach mszysto-turzycowych[8].
Fitosocjologia
W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla związku Phragmition oraz zespołu szuwaru oczeretowego (Scirpetum lacustris)[10].
Genetyka
Liczba chromosomów 2n = 42[7].

Udział w kulturze[edytuj | edytuj kod]

Według czterech badaczy roślin biblijnych w Biblii pod hebrajskim słowem `agmôn wymieniony jest oczeret jeziorny. Cytowany jest w Księdze Izajasza 9,13 i 58,5. W Biblii Tysiąclecia słowo to przetłumaczono jako sitowie. Tylko F. N Hepper ma inne zdanie i uważa, że słowo to powinno być przetłumaczone jako cibora papirusowa lub trzcina pospolita[11].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-11-13] (ang.).
  3. The Plant List. [dostęp 2015-01-03].
  4. a b Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2011-04-03].
  5. Schoenoplectus lacustris, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] (ang.).
  6. Discover Life Maps. [dostęp 2015-01-03].
  7. a b c d Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006, s. 613-615. ISBN 83-01-14342-8.
  8. a b c Zbigniew Podbielkowski, Henryk Tomaszewicz: Zarys hydrobotaniki. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 1979, s. 228. ISBN 83-01-00566-1.
  9. a b c Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.
  10. Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
  11. Zofia Włodarczyk: Rośliny biblijne. Leksykon. Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN, 2011. ISBN 978-83-89648-98-3.