Odbicie jasyru (obraz Józefa Brandta)
| |
| Autor | |
|---|---|
| Data powstania | |
| Medium | |
| Wymiary |
179 × 445 cm |
| Miejsce przechowywania | |
| Miejscowość | |
| Lokalizacja | |
Odbicie jasyru (inne tytuły Jasyr, Odbicie jasyru. Bitwa pod Martynowem, Bitwa Koniecpolskiego z Tatarami pod Martynowem) – obraz olejny namalowany przez polskiego malarza Józefa Brandta w 1878, znajdujący się w zbiorach Muzeum Narodowego w Warszawie[1].
Opis[edytuj | edytuj kod]
5 czerwca 1624 Tatarzy krymscy pod wodzą Kantymira Murzy dokonali najazdu na ziemie Rzeczypospolitej od strony Wołoszczyzny na Pokucie celem zdobycia łupów i wzięcia ludności w jasyr. Tatarzy doszli aż do środkowej Małopolski, po czym widząc narastający opór polskiej ludności postanowili zawrócić. Dowodzący polskimi wojskami hetman polny koronny Stanisław Koniecpolski postanowił zebrać więcej sił i przygotować zasadzkę na wracających z łupami i jasyrem Tatarów na brodzie pod wsią Martynów na zachodniej Ukrainie[2].
Obraz Józefa Brandta przedstawia scenę odbicia polskich jeńców z obozu tatarskiego zwanego koszem, podczas bitwy pod Martynowem 20 czerwca 1624. Panoramicznie ujęty obóz wypełniony jest masą ludzi, w środku widoczna jest grupa oswobodzonych kobiet i mężczyzn którzy gwałtownymi gestami ujawniają swoje uczucia: radość z wolności miesza się z szokiem i wściekłością na Tatarów. Główna scena bitwy rozgrywa się na dalszym planie pośrodku, zaznaczona dymem unoszącym się nad walczącymi. Wokół widoczne są postacie rannych i zabitych, porzucone łupy, namioty, bydło i wielbłądy. Po lewej stronie widoczni są brodzący w wodzie uciekający jeźdźcy tatarscy. Horyzont zamykają łagodne wzgórza z ołowiano-szarym niebem a wyżej błękitnym. Plamy słonecznego światła wydobywają sceny z dalszego planu[1].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Odbicie jasyru. Muzeum Narodowe w Warszawie. [dostęp 2018-11-26]. (pol.).
- ↑ Leszek Podhorodecki: Chanat Krymski i jego stosunki z Polską w XV-XVIII wieku. Warszawa: Książka i Wiedza, 1987, s. 145-147. ISBN 83-05-11618-2.