Odolany
| obszar MSI Warszawy | |
 Nowa zabudowa mieszkaniowa w północnej części Odolan, ul. Hubalczyków przy ul. Jana Kazimierza | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miasto | |
| Dzielnica | |
| W granicach Warszawy |
15 maja 1951 |
Położenie na mapie dzielnicy
| |
Odolany – obszar Miejskiego Systemu Informacji[1] w dzielnicy Wola w Warszawie.
Opis[edytuj | edytuj kod]
Odolany leżą w południowo-zachodniej części dzielnicy Wola. Według Miejskiego Systemu Informacji granice Odolan wyznaczają[2]:
- ul. Wolska od północy,
- linia kolejowa Warszawa Zachodnia–Warszawa Gdańska od wschodu,
- linia kolejowa Warszawa Włochy–Warszawa Centralna od południa,
- linia kolejowa Warszawa Włochy–Warszawa Gdańska od zachodu.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Dawna wieś szlachecka położona wzdłuż drogi do Błonia (obecnie ul. Połczyńska), od 1431 własność dziekanów kolegiaty warszawskiej św. Jana[3][4]. W 1528 Odolany miały 5 łanów (ok. 85 ha)[3]. W 1580 wieś duchowna znajdująca się w powiecie warszawskim ziemi warszawskiej województwa mazowieckiego[5]. W 1789 znajdowało się tam 18 gospodarstw[3]. Odtworzenie historii wsi utrudnia zniszczenie w 1944 akt kapituły warszawskiej[4].
Nazwa dawnej wsi Odolany pochodziła od nazwy osobowej Odolan, a forma liczby mnogiej wskazuje, że była nazwą rodową, tj. oznaczającą własność potomków Odolana[6]. Imię Odolan w XV wieku nie było już używane[7].
W latach 1886–1890 w rejonie obecnych ulic Gniewkowskiej i Potrzebnej zbudowano fort Odolany, będący elementem pierścienia wewnętrznego Twierdzy Warszawa[8].
W 1901–1903 przez Odolany przeprowadzono tory linii warszawsko-kaliskiej[3].
W czasie rozszerzenia w 1916 znaczna część obszaru Odolan znalazła się w granicach Warszawy[9]. Zachodnią część (gromadę Odolany – obszar leżący w przybliżeniu na zachód od dzisiejszej ul. Przyce) przyłączono do miasta w 1951[10].
W latach 1922–1929 przy południowej granicy Odolan powstała stacja postojowa Warszawa Szczęśliwice, a początku lat 30. XX wieku zbudowano tam stację rozrządową Włochy[3].
16 października 1942 w odwecie za akcję „Wieniec” Niemcy powiesili obok przejazdu kolejowo-drogowego w ciągu ul. Mszczonowskiej 10 więźniów Pawiaka[11]. W 1964 miejsce mordu zostało upamiętnione tablicą Tchorka[12].
Po 1945 przy ul. Jana Kazimierza – głównej ulicy Odolan[13] – powstała jedna z dwóch lokalizacji Warszawskich Zakładów Maszyn Budowlanych im. Ludwika Waryńskiego (tzw. Zakłady Waryński 2), pomiędzy ulicami Ordona, Marcina Kasprzaka i obecnej al. Prymasa Tysiąclecia działała Fabryka Wyrobów Precyzyjnych im. gen. Świerczewskiego, a przy ul. Ordona centralna stacja rozdziałowa[14].
Dużą część Odolan (część środkowa i południowa) zajmują torowiska i bocznice, a także budynki techniczne, administracyjne i mieszkalne należące do PKP (m.in. Lokomotywownia Warszawa Odolany i PKP Cargo – Zakład Centralny Spółki). Część terenów pozostaje niezagospodarowana. Stacja jest wykorzystywana głównie do transportu do Warszawy kruszyw i materiałów budowlanych[15]. W rejonie ulic Jana Kazimierza i Ordona, na terenach należących do spółek VIS i Bumar-Waryński, zrealizowano wiele inwestycji mieszkaniowych[15].
Inne informacje[edytuj | edytuj kod]
Po włączeniu Szczecina do Polski Odolany użyczyły nazwy jednemu z tamtejszych osiedli, położonemu w dzielnicy Warszewo[16].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Obszary MSI. Dzielnica Wola. [w:] Zarząd Dróg Miejskich w Warszawie [on-line]. zdm.waw.pl. [dostęp 2022-11-24].
- ↑ Miejski System Informacji. Obszary MSI. Dzielnica Wola. [w:] Zarząd Dróg Miejskich w Warszawie [on-line]. zdm.waw.pl. [dostęp 2018-07-28].
- ↑ a b c d e Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 565. ISBN 83-01-08836-2.
- ↑ a b Adam Wolff: Wola w czasach książąt mazowieckich, [w:] Dzieje Woli. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1974, s. 44.
- ↑ Adolf Pawiński, Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym. T. 5: Mazowsze, Warszawa 1895, s. 270.
- ↑ Kwiryna Handke: Dzieje Warszawy nazwami pisane. Warszawa: Muzeum Historyczne m.st. Warszawy, 2011, s. 299. ISBN 978-83-62189-08-3.
- ↑ Adam Wolff: Wola w czasach książąt mazowieckich, [w:] Dzieje Woli. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1974, s. 45.
- ↑ Stanisław Łagowski: Cytadela Warszawska. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Ajaks”, 2010, s. 99–100. ISBN 978-83-62046-23-2.
- ↑ Warszawa historyczna. [w:] Serwis mapowy m.st. Warszawy [on-line]. Urząd m.st. Warszawy. [dostęp 2012-12-27].
- ↑ Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 5 maja 1951 r. w sprawie zmiany granic miasta stołecznego Warszawy, Dz.U. z 1951 r. nr 27, poz. 199.
- ↑ Władysław Bartoszewski: 1859 dni Warszawy. Kraków: Wydawnictwo Znak, 2008, s. 387. ISBN 978-83-240-1057-8.
- ↑ Stanisław Ciepłowski: Wpisane w kamień i spiż. Inskrypcje pamiątkowe w Warszawie XVII–XX w. Warszawa: Argraf, 2004, s. 184. ISBN 83-912463-4-5.
- ↑ Michał Wojtczuk. Główna ulica Odolan zmieni się nie do poznania. „Gazeta Stołeczna”, s. 4, 26 września 2022.
- ↑ Michał Krasucki: Warszawskie dziedzictwo postindustrialne. Warszawa: Fundacja Hereditas, 2011, s. 240, 260, 277. ISBN 978-83-931723-5-1.
- ↑ a b Michał Radkowski. Odolany za wieloma torami. „Gazeta Stołeczna”, s. 12, 27 lipca 2018.
- ↑ Encyklopedia Szczecina, Tadeusz Białecki (red.), Szczecin: Szczecińskie Towarzystwo Kultury, 2015, s. 644, ISBN 978-83-942725-0-0, OCLC 924941684.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Odolany, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VII: Netrebka – Perepiat, Warszawa 1886, s. 385.
