Przejdź do zawartości

Czas wolny

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
(Przekierowano z Odpoczynek)
Dziewczynka spędzająca czas na basenie

Czas wolnyokres do dyspozycji organizmu, zaistniały po wykonaniu obowiązków na nim spoczywających, takich jak np. praca, nauka, czy innych elementów życia codziennego, mających na celu rutynowe utrzymanie stanu zdrowia i higieny danego organizmu na należytym poziomie[1], stanowiący czas, w którym można wykonywać czynności według swego upodobania, związanych z wolnością jednostki, wypoczynkiem, rozrywką i zaspokajaniem potrzeb wynikających z zainteresowań, bądź kultury środowiska społecznego, w którym dany organizm funkcjonuje.

Czas wolny stał się nieodłącznym elementem składowym człowieczeństwa, wyznaczając fizjologiczny okres regeneracji oraz odpoczynku w trakcie procesu funkcjonowania organizmu ludzkiego, potrzebny mu po wykonaniu narzuconych rzeczy oraz zachowań organizacyjno-porządkowych, społecznych, jak i fizjologicznych, wymaganych przez istnienie procesów życiowych danej istoty ludzkiej.

Na kształt i okres zaistnienia oraz trwania wolnych chwil mają wpływ czynniki środowiskowe, wynikające z rozwoju społeczno-gospodarczego danego otoczenia, takie jak np.:


Geneza

[edytuj | edytuj kod]

Pojęcie i problem czasu wolnego pojawił się wraz ze społeczeństwem przemysłowym i związaną z nim standaryzacją produkcji. W społeczeństwie tradycyjnym problem ten nie był istotny, gdyż nie rozgraniczano czasu wolnego od czasu pracy. W dużej mierze na pojawienie się tego problemu wpływ miało miejsce wykonywania pracy, różne od miejsca poza pracą, co z kolei wiązało się z przebywaniem w dwóch różnych społecznościach.

Rodzaje czasu wolnego

[edytuj | edytuj kod]

W czasie wolnym organizacja i rodzaj zajęć zależy między innymi od:

  • preferencji, zainteresowań, przyzwyczajeń danej osoby
  • wieku
  • rodzaju wykonywanej pracy
  • innych obowiązków
  • ilości dostępnego czasu (dzień powszedni, weekend, urlop, wakacje)
  • możliwości finansowych.

Ze względu na okres, w jakim rozpatrywany jest czas wolny, mówi się o:

  • czasie wolnym krótkim – w ciągu jednego dnia;
  • czasie wolnym średnim – w ciągu tygodnia;
  • czasie wolnym długim – w ciągu roku[2].

Takie rozgraniczenie ma uzasadnienie w przypadku form rekreacyjnych (uprawianych w czasie wolnym), które najczęściej rozpatrywane są w kategoriach dnia, tygodnia, lub sezonu (najczęściej rocznego).

Niemałą rolę w przekazywaniu wzorców spędzania wolnego czasu spełnia rodzina oraz grupa rówieśnicza. Organizacją wolnego czasu dla dzieci i młodzieży zajmują się różnego rodzaju instytucje, stowarzyszenia, organizacje młodzieżowe i społeczne takie jak szkoły, świetlice, biblioteki, kluby osiedlowe, młodzieżowe domy kultury, PTTK, ZHP, TPD, TKKF, zakłady pracy, organizacje chrześcijańskie, np. Ruch Światło-Życie, KSM, młodzieżowe Kluby Opus Dei. Oferują one takie formy zajęć jak koła zainteresowań, zajęcia artystyczne, sportowe, odczyty, wycieczki i inne.

Czas wolny przeznaczany jest zazwyczaj na różnego rodzaju zajęcia rekreacyjne:

W nauce trwa współcześnie dyskusja, mająca na celu ustalenie, czy czasu wolnego średnio przybywa, czy ubywa, w porównaniu do przeszłości.

Warunki dobrego odpoczynku

[edytuj | edytuj kod]
  • własne mieszkanie – miejsce, gdzie człowiek czuje się bezpiecznie, posiada możliwość urządzenia go według własnych upodobań
  • kontakt z przyrodą – czyste powietrze, przestrzeń, słońce, woda, zieleń
  • życzliwość – kultura codziennych kontaktów w rodzinie, zakładzie pracy, w sąsiedztwie i miejscach publicznych, wykluczenie arogancji, nacisków i wymuszeń
  • bezpieczeństwo socjalne – posiadanie stabilnej pracy i zarobków
  • satysfakcja z dobrze wykonanej pracy

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Artur Rodziewicz, O czasie wolnym i logice pokoju, „Przegląd Filozoficzno-Literacki” 3-4 (2014), s. 289–318., 2014.
  2. J. B. Bączek: Animacja czasu wolnego w turystyce. Praktyczny podręcznik dla animatora. Wyd. Stageman Polska, Warszawa 2009.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Arlie R. Hochshild, Anne Machung: The second shift. New York: Avon Books, 1990. (ang.).
  • Arlie R. Hochshild: The time bind: When work becomes home and home becomes work. New York: Metropolitan, 1997. (ang.).
  • Czajka S., Z problemów czasu wolnego. Instytut wydawniczy CRZZ, Warszawa 1974.
  • Jerry A. Jacobs, Kathleen Gerson. Overworked Individuals or Overworked Families?. „Work and Occupations”. 28 (1), s. 40–63, 2001. (ang.). 
  • Leslie A. Perlow: Finding Time. How Corporations, Individuals, and Families Can Benefit from New Work Practices. Ithaca-London: ILR Press, 1997. (ang.).
  • Małgorzata Orłowska, Problemy czasu wolnego w pedagogice społecznej, W.S. Kawula (red.), „Pedagogika społeczna”, Toruń: A. Marszałek, 2001.
  • Pięta Jan, Pedagogika czasu wolnego wyd. 3, Wydawnictwo FREL, Nowy Dwór Maz. 2014
  • Przecławski K., Czas wolny dzieci i młodzieży w Polsce. Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1978.
  • Rodziewicz A., O czasie wolnym i logice pokoju, „Przegląd Filozoficzno-Literacki” 3-4, s. 289–318, 2014.
  • Rodziewicz A., Walka z czasem. Uwagi o szkoleniu Syzyfa, „Respublica” 4, s. 73–87, 2015.
  • Juliet Schor: The Overworked American: The Unexpected Decline of Leisure. New York: Basic Books, 1991. (ang.).

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]