Odznaka za Walkę z Bandami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Odznaka za Walkę z Bandami
Bandenkampfabzeichen
Awers
Awers brązowej Odznaki za Walkę z Bandami
Awers
Awers wszystkich stopni odznaki
Ustanowiono

29 stycznia 1944

Wycofano

1945

Wielkość

48 × 58 mm

Kruszec

cynk

Odznaka za Walkę z Bandami (niem. Bandenkampfabzeichen) – niemieckie odznaczenie ustanowione przez Adolfa Hitlera 29 stycznia 1944 (przepisy wykonawcze wydano 30 stycznia 1944), związane początkowo między innymi z walkami przeciwko partyzantom Narodowej Armii Wyzwolenia Jugosławii[1].

Etymologia[edytuj | edytuj kod]

Rozkazem z 31 lipca 1942 Reichsführer-SS Heinrich Himmler zakazał używania w oficjalnych dokumentach terminu „partyzant”, nakazując w zamian stosowanie określeń: „bandyta” i „bandy”. Używano ich odtąd w odniesieniu do wszystkich antyniemieckich ruchów partyzanckich i konspiracyjnych działających w okupowanej Europie[2].

Dla przykładu SS-Obergruppenführer Erich von dem Bach-Zelewski, któremu Himmler powierzył zadanie kierowanie akcjami antypartyzanckimi na tyłach frontu wschodniego, piastował stanowisko „pełnomocnika Reichsführera SS do zwalczania band” (Der Bevollmächtigte des Reichsführer SS für Bandenbekämpfung), a od czerwca 1943 „szefa formacji do walki z bandami” (Der Chef der Bandenbekämpfungsverbände)[3].

Zasady nadawania[edytuj | edytuj kod]

„Odznakę za Walkę z Bandami” nadawano w trzech stopniach (brązowym, srebrnym i złotym) żołnierzom biorącym udział w walkach antypartyzanckich – przy czym żołnierzom wojsk lądowych Heer i Waffen-SS przysługiwała odznaka:

  • brązowa (za 20 dni walk),
  • srebrna (za 50 dni walk),
  • złota (za 100 dni walk),

a pilotom Luftwaffe przysługiwała odznaka:

  • brązowa (za 30 dni walk),
  • srebrna (za 75 dni walk),
  • złota (za 150 dni walk).

Opis odznaki[edytuj | edytuj kod]

„Odznakę za Walkę z Bandami” wielkości 48 × 58 mm wykonywano jako odlew z tak zwanego „metalu wojennego”, czyli cynku z różnymi domieszkami. Przedstawia rękojeść germańskiego miecza z krzyżem słonecznym w wersji swastyki, wbitego w wijącą się hydrę. Poniżej znajduje się wizerunek czaszki ze skrzyżowanymi piszczelami. Całość otacza wieniec z liści dębowych[4].

Po II wojnie światowej, w 1957 w Niemczech Zachodnich zakazano używania orderu ze swastyką i czaszką, a w 1958 wprowadzono wersję bez swastyki i czaszki[5].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Tomasz Nowakowski, Mariusz Skotnicki, Strzelcy górscy III Rzeszy, Warszawa: Wydawnictwo Barwa i Broń, 2006, ISBN 978-83-923074-6-4, OCLC 671873525.
  2. Powstanie Warszawskie 1944 w dokumentach z archiwów służb specjalnych, Warszawa–Moskwa: Instytut Pamięci Narodowej, 2007, s. 87, ISBN 978-83-60464-32-8.
  3. Władysław Bartoszewski, Prawda o von dem Bachu, Warszawa–Poznań: Wydawnictwo Zachodnie, 1961, s. 39–40.
  4. Bandenkampf-Abzeichen [online], Lexikon der Wehrmacht (niem.).
  5. Die Träger des Bandenkampfabzeichens blieben im Amt – und behielten ihre Auszeichnungen. Vereinigung der Verfolgten des Naziregimes Bund der Antifaschistinnen und Antifaschisten, 2010-11-23. [dostęp 2018-09-20]. (niem.).