Ogórecznik lekarski (Borago officinalis L.) – gatunek rośliny należący do rodziny ogórecznikowatych (szorstkolistnych). Pochodzi z krajów śródziemnomorskich. W Polsce uprawiany, czasami występuje w formie zdziczałej (efemerofit), jako chwast.
Duże, zwisające, wyrastają na szczycie łodygi w formie luźnej, ulistnionej skrętki. Kielich prawie wolny, składający się z 5 wąskich działek. Średnica do 3 cm. Kolista korona o bardzo krótkiej rurce, zbudowana jest z 5 dużych, zaostrzonych płatków o barwie niebieskiej i 5 białych osklepek. Pręcików 5, słupek 1. Roślina miododajna, owadopylna, kwitnie od czerwca do lipca.
Rozłupnia zawierająca 4 żeberkowane rozłupki. Barwa od ciemnoszarej do brunatnej. Masa 1000 rozłupek wynosi 16-20 g. Nasiona na roślinie dojrzewają stopniowo od połowy lipca do końca sierpnia. Nasiona po zbiorze przechodzą okres tzw. pożniwnego dojrzewania w ciągu dwóch miesięcy. Dopiero po tym czasie osiągają pełna zdolność kiełkowania, którą zachowują 2-3 lata[2][3].
Działanie: łagodne działanie moczopędne, przeciwzapalne, uspokajające i bakteriobójcze. Używany jest wewnętrznie do leczenia zapaleń i uszkodzeń błon śluzowych jamy ustnej, układu oddechowego, przełyku, żołądka, jelit, a także w przewlekłym zapaleniu nerek, chorobie reumatycznej i jako środek łagodnie uspokajający. Zewnętrznie używa się jako odwar przy oparzeniach skóry, czyrakach, odmrożeniach, wybroczynach, trądziku młodzieńczym, świądzie skóry i trudno gojących się ranach. Najczęściej używa się w postaci naparu. Olej z nasion zalecany jest przy leczeniu nerwic, depresji, schizofrenii, a także przy wzmożonym wysiłku umysłowym i fizycznym, w czasie menopauzy. Działa korzystnie na ośrodki mózgowe, poprawia krążenie i pracę gruczołów dokrewnych. Regularne spożywanie odwarów (łyżkę ziół zalać szklanką wody i gotować na wolnym ogniu 5-7 minut) zwiększa wydalanie moczu i umożliwia usuwanie z organizmu szkodliwych produktów przemiany materii oraz jonów chloru, mocznika i kwasu moczowego[potrzebny przypis].
Zbiór i suszenie: ścina się całe kwitnące pędy, suszy na słońcu lub w suszarni.
Roślina kosmetyczna. Może być stosowany w kosmetyce w sposób podobny jak ogórek. Olej z ogórecznika lekarskiego (borogoglandyna) (Oleum Boraginis) o żółtawej barwie stosowany jest do pielęgnacji skóry bardzo suchej, łuszczącej się, wrażliwej, dobrze oczyszcza skórę usuwając zanieczyszczenia z porów i zamykając je[4]. Zawiera składniki spotykane dotychczas tylko w mleku matki.
Sztuka kulinarna: jadalne są kwiaty i młode, jeszcze nie owłosione liście[5], te ostatnie drobno posiekane, używane są jako przyprawa do sałatek, sosów, zup. Smakiem i zapachem przypominają ogórki. Używa się ich też do przyprawiania mięsa (szczególnie baraniny), twarogu.
Używa się go do aromatyzowania niektórych likierów, napojów, octu, win.
Może być uprawiany w strefach 5-10[9]. Uprawia się wyłącznie z nasion, które sieje się wczesną wiosną (kwiecień) w rzędy co 30-45 cm, na głębokość 1-2 cm. Na założenie 1 ha plantacji potrzeba 7-10 kg nasion. Wschody są nierównomierne i ukazują się po 2-3 tygodniach[3]. Nie ma specjalnych wymagań klimatycznych, ale ważny jest przebieg warunków pogodowych. Częste i obfite deszcze utrudniają oblot owadów i zapylanie co przekłada się na plon nasion. Roślina wymaga gleb średniozwięzłych, żyznych, w dobrej kulturze o (pH 6,5-7,0), strukturalnych i dostatecznie wilgotnych. Nie wymaga specjalnej pielęgnacji. Zwykle rozsiewa się sam. Okres wegetacji mieści się w granicy 120-140 dni. Pole pod uprawę ogórecznika powinno być starannie przygotowane i odchwaszczone[2].
↑Hanna Kunachowicz; Beata Przygoda; Irena Nadolna; Krystyna Iwanow: Tabele składu i wartości odżywczej żywności. Wyd. wydanie II zmienione. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2017, s. 300. ISBN 978-83-200-5311-1.
↑GeoffreyG.BurnieGeoffreyG. i inni, Botanica : ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, ISBN 3-8331-1916-0, OCLC271991134.