Okopy (województwo podlaskie)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Okopy
wieś
Państwo

 Polska

Województwo

 podlaskie

Powiat

sokólski

Gmina

Suchowola

Liczba ludności (2011)

83[2][3]

Strefa numeracyjna

85

Kod pocztowy

16-150[4]

Tablice rejestracyjne

BSK

SIMC

0041163[5]

Położenie na mapie gminy Suchowola
Mapa konturowa gminy Suchowola, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Okopy”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, u góry po prawej znajduje się punkt z opisem „Okopy”
Położenie na mapie województwa podlaskiego
Mapa konturowa województwa podlaskiego, blisko centrum na prawo u góry znajduje się punkt z opisem „Okopy”
Położenie na mapie powiatu sokólskiego
Mapa konturowa powiatu sokólskiego, u góry po lewej znajduje się punkt z opisem „Okopy”
Ziemia53°35′12″N 23°09′09″E/53,586667 23,152500[1]

Okopy – wieś w Polsce położona w województwie podlaskim, w powiecie sokólskim, w gminie Suchowola[5][6].

Wieś znana jest jako miejsce urodzenia błogosławionego księdza Jerzego Popiełuszki[7].

Wierni kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii św. Apostołów Piotra i Pawła w Suchowoli[8].

Historia[edytuj | edytuj kod]

Wieś powstała w XVI wieku w czasie zasiedlania Puszczy Nowodworskiej, należała do ekonomii grodzieńskiej. Nazwa wsi odnosi się do kurhanów średniowiecznych, zwanych przez miejscową ludność okopami.

W końcu XVIII wieku była to wieś królewska ekonomii grodzieńskiej położona w powiecie grodzieńskim województwa trockiego Wielkiego Księstwa Litewskiego[9].

W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie białostockim.

List intencyjny w sprawie powołania Muzeum Ks. Jerzego Popiełuszko w Okopach – Oddział Muzeum Podlaskiego w Białymstoku podpisali 25.06.2020 r. w Warszawie w obecności ministra kultury i dziedzictwa narodowego prof. Piotra Glińskiego oraz marszałka województwa podlaskiego, Artura Kosickiego, przedstawiciel Fundacji im. ks. Jerzego Popiełuszko „Dobro” Józef Popiełuszko oraz dyrektor Muzeum Podlaskiego w Białymstoku Waldemar Wilczewski[10].

22 grudnia 2020 r. w Warszawie odbyło się spotkanie poświęcone budowie muzeum błogosławionego księdza Jerzego Popiełuszki w Okopach, którego celem będzie gromadzenie, przechowywanie, opracowanie i udostępnianie materiałów związanych z życiem działalnością i spuścizną błogosławionego księdza Jerzego Popiełuszki oraz prowadzenie badań naukowych i działań edukacyjnych poświęconych życiu kapłana. Wziął w nim udział wicepremier Jarosław Kaczyński[11].

Projekt koncepcyjny Muzeum Bł. księdza Jerzego Popiełuszki w Okopach, finansowanego m.in. ze sprzedaży numizmatów z wizerunkiem bł. ks. Popiełuszki jako cegiełek na budowę muzeum[12], przygotowali architekci pracowni Mirosława Nizio – Nizio Design International. Muzeum powstaje z inicjatywy Fundacji im. ks. Jerzego Popiełuszko „Dobro”, z przewodniczącym rady programowej Fundacji Bogdanem Romaniukiem i po wybudowaniu w 2024 r. stanie się oddziałem Muzeum Podlaskiego w Białymstoku[13][14].

Zabytki[edytuj | edytuj kod]

  • Dom, w którym urodził się ks. Jerzy Popiełuszko
  • Pomnik – głaz z tablicą poświęconą księdzu Jerzemu oraz kapliczka
  • Duży, drewniany krzyż, drewniane krzyże rzeźbiarza z Okopów – Piotra Radkiewicza[15]
  • Duży pomnik upamiętniający II wojnę światową znajdujący się za domem ks. J. Popiełuszki
  • Dwa kurhany w pobliżu wsi oraz kilka zabytkowych krzyży wotywnych

Inne[edytuj | edytuj kod]

Najstarsze pokolenie mieszkańców wsi Okopy i jej okolic w codziennych kontaktach używa gwary języka białoruskiego z naleciałościami zapożyczonymi z języka polskiego[16][17]. W opracowaniach dotyczących biografii księdza Jerzego Popiełuszki, którego pierwszym językiem, według niektórych źródeł – była „mowa prosta”[18], można spotkać się z różnymi nazwami tego dialektu, takimi jak: podlaska gwara białoruska[19], polsko-białoruski dialekt[20], bądź język polski, ale z dużymi białoruskimi naleciałościami[21]. Sami mieszkańcy wsi określają swój język mianem prostego (będącego samodzielnym historycznym językiem Wielkiego Księstwa Litewskiego, którego zasięg w dużym stopniu pokrywał się z granicami WKL[22]) bądź tutejszego[20][23][24]. Z perspektywy dialektologicznej nazywani są oni terminem białoruskojęzycznych katolików bądź Białorusinami Sokólszczyzny[25][24]. Mimo to nie wykształcili oni białoruskiej świadomości narodowej i w pełni utożsamiają się z narodem polskim. Pojęcie polskości w tym przypadku stało się synonimem katolicyzmu. Więź religijna białoruskojęzycznych mieszkańców wsi Okopy, jak i jej okolic okazała się silniejsza od więzi językowej i dlatego zdecydowała o włączeniu się tej społeczności w skład polskiej wspólnoty narodowej[26]. Współcześnie, wspomnianą powyżej, białoruską gwarę mieszkańców wsi Okopy uznać należy za pozostającą na granicy wymarcia, gdyż umiejętność posługiwania się nią ograniczona jest do grupy osób w podeszłym wieku i nie jest ona przekazywana młodszym pokoleniom[27][28].

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 91842
  2. ↑ Wieś Okopy w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2021-10-21] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  3. ↑ GUS: Ludność – struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r..
  4. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 845 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  5. ↑ a b GUS. Wyszukiwarka TERYT
  6. ↑ Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  7. ↑ Gabriel Bartoszewski: Kalendarium życia sługi Bożego ks. Jerzego Popiełuszki. Centrum Opatrzności Bożej, 2010-03-20. [dostęp 2015-10-22].
  8. ↑ Opis parafii na stronie diecezji
  9. ↑ Вялікі гістарычны атлас Беларусі Т.2, Mińsk 2013, s. 96.
  10. ↑ Ministerstwo Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu, Muzeum Bł. Księdza Jerzego Popiełuszki w Okopach będzie oddziałem Muzeum Podlaskiego w Białymstoku [online].
  11. ↑ Delegacja z Suchowoli spotkała się z Jarosławem Kaczyńskim [online], Internetowa gazeta powiatu sokólskiego, 22 grudnia 2020 [dostęp 2020-12-23] (pol.).
  12. ↑ Daria Porycka, Cegiełki na budowę Muzeum Bł. Ks. Jerzego Popiełuszki – w listopadzie w urzędach pocztowych [online], dzieje.pl, 19 października 2021 [dostęp 2022-09-22].
  13. ↑ Kamil Białas, Muzeum Bł. księdza Jerzego Popiełuszki w Okopach projektu Mirosława Nizio [online].
  14. ↑ Muzeum błogosławionego księdza Popiełuszki w Okopach bliżej realizacji [FOTO] [online], iSokolka.eu. Internetowa gazeta powiatu sokólskiego, 29 czerwca 2022 [dostęp 2022-07-05].
  15. ↑ Nie żyje Celina Łuckiewicz. Była artystką i regionalistką [online], Nie żyje Celina Łuckiewicz. Była artystką i regionalistką, 9 stycznia 2024 [dostęp 2024-01-10] (pol.).
  16. ↑ Mariusz Derecki: Okopy księdza Jerzego Popiełuszki. [w:] Mapa Kultury [on-line]. Narodowe Centrum Kultury, 2011-12-12. [dostęp 2015-10-22].
  17. ↑ Piotr Znaniecki, Po prostemu, po swojemu, czyli nasza mowa [online] [dostęp 2020-12-17] (pol.).
  18. ↑ Piotr Znaniecki, Po prostemu, po swojemu, czyli nasza mowa [online] [dostęp 2021-05-06] (pol.).
  19. ↑ Popiełuszko bohaterem Białorusinów. Wilnoteka.lt, 2017-03-31. [dostęp 2018-07-03].
  20. ↑ a b Przemysław Waingertner: Rocznica męczeńskiej śmierci bł. ks. Jerzego. [w:] Tygodnik Solidarność [on-line]. Niezależny Samorządny Związek Zawodowy „Solidarność”. [dostęp 2015-10-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-05)].
  21. ↑ Konstanty Juliański: Rodzinne Okopy. INTERIA.PL S.A., 2009-10-14. [dostęp 2015-10-21].
  22. ↑ Jerzy Chmielewski, To język Wielkiego Księstwa Litewskiego, „Czasopis”, nr 12 (341), grudzień 2020, s. 4,5, ISSN 1230-1876.
  23. ↑ Krzysztof Goss. To nasz język regionalny. Rozmowa z Marzeną Kalinowską. „Czasopis”. 5 (286), s. 18, maj 2015. Stowarzyszenie Dziennikarzy Białoruskich. ISSN 1230-1876. [dostęp 2015-10-25]. 
  24. ↑ a b Dokumenty i komentarze dotyczące miejscowości w gminach. W: Jarosław Janowicz: Likwidacja oficjalnego nazewnictwa miejscowości Białostocczyzny pochodzenia białoruskiego przez administrację rządową w latach 1921–2004. Dokumenty. Komentarze. Białystok: Scripta Manent, 2004. ISBN 83-919340-1-2.
  25. ↑ Dorota Wysocka. Białorusini Sokólszczyzny – gdzież są?. „Przegląd Prawosławny”. 3 (273), marzec 2008. Fundacja im. Księcia Konstantego Ostrogskiego. ISSN 1230-1078. [dostęp 2016-01-24]. 
  26. ↑ Włodzimierz Pawluczuk, Światopogląd jednostki w warunkach rozpadu społeczności tradycyjnej, Warszawa 1972, s. 40–42.
  27. ↑ Stanisław Glinka: Atlas gwar wschodniosłowiańskich Białostocczyzny. Wrocław, Warszawa, Kraków, Gdańsk: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, 1980, s. 40. [dostęp 2016-01-24].
  28. ↑ Stanisław Glinka, Granica językowa i przykłady zróżnicowania fonetycznego gwar białoruskich Białostocczyzny, „Sprawozdania z Prac Naukowych Wydziału Nauk Społecznych” 1960, s. 5.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Izabela Walijewska: Haworym pa prostu. Słowniczek gwary gminy Suchowola. Suchowola: Gminny Ośrodek Kultury, Sportu i Turystyki w Suchowoli, 2012.

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Gmina Suchowola
Miasta
Wsie
Kolonie
Integralne
części miasta
Integralne
części wsi
  • Czworanki
  • Dwugły
  • Gajewo
  • Karpiniec
  • Kolonie Karpowskie
  • Kulawy
  • Naddawki
  • Pod Rzeką
  • Sztuka
  • Szuszko
  • Za Wsią
  • Żuchowo

Gmina Suchowola

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Okopy_(województwo_podlaskie)&oldid=73119668”