Olbrzymkowate
Sphaeropteris medullaris | |||
Systematyka[1][2] | |||
Domena | |||
---|---|---|---|
Królestwo | |||
Podkrólestwo | |||
Nadgromada | |||
Gromada | |||
Klasa | |||
Podklasa | |||
Rząd | |||
Rodzina |
olbrzymkowate | ||
Nazwa systematyczna | |||
Cyatheaceae Kaulfuss Wesen Farrenkr.: [119]. Jul-Sep 1827[3] | |||
Typ nomenklatoryczny | |||
Cyathea Sm. (1793)[3] | |||
Synonimy | |||
|
Olbrzymkowate (Cyatheaceae) – rodzina paproci jednakozarodnikowych występujących w ciepłych i wilgotnych rejonach globu[4]. Obejmuje około 650 gatunków, które w różnych ujęciach są grupowane w różną liczbę rodzajów. Niektórzy autorzy wyróżniają tu tylko jeden rodzaj – olbrzymka Cyathea obejmujący wszystkie gatunki[5][6]. W systemie Smitha i in. z 2006 wyróżnianych było 5 rodzajów[7], a w systemie PPG I z 2016 wyróżniane są trzy rodzaje[2]. Stale odkrywane są też nowe gatunki, np. tylko z Peru w 2017 opisano ich 11[8]. Rośliny z tej rodziny należą do jednych z największych paproci świata. Niektóre gatunki dorastają do 20 m wysokości. Większość to gatunki naziemne, nieliczne są epifitami[5].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]- Pokrój
- Paprocie te przypominają drzewa. Ich nadziemna część kłącza jest podobna do pnia zakończonego koroną pierzastych liści. Ślady na kłączu po opadłych liściach przypominają kłodzinę.
- Liście
- Mają kształt pierzasty. Młode liście osiągają 3-4 m, a dojrzałe 6 m. Pokryte są włoskami.
- Zarodnie
- Kupki zarodni (sori) umieszczone są po spodniej stronie liści. W przeciwieństwie do paproci z rodziny diksoniowatych sori znajdują się na obrzeżach listków i mają kształt okrągły lub eliptyczny[4].
Systematyka
[edytuj | edytuj kod]W obrębie rzędu olbrzymkowców (Cyatheales) rodzina zajmuje pozycję bazalną w kladzie obejmującym poza tym rodziny otężałkowatych (Cibotiaceae), diksoniowatych (Dicksoniaceae) i Metaxyaceae[2].
- Pozycja rodziny w rzędzie olbrzymkowców w systemie PPG I (2016)[2]
olbrzymkowce |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
- Wykaz rodzajów[2]
- Alsophila R.Br. – pierzastka
- Cyathea Sm. – olbrzymka
- Spheropteris Bernh.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-02-28] (ang.).
- ↑ a b c d e The Pteridophyte Phylogeny Group , A community-derived classification for extant lycophytes and ferns, „Journal of Systematics and Evolution”, 54 (6), 2016, s. 563–603, DOI: 10.1111/jse.12229 .
- ↑ a b James L. Reveal: Indices Nominum Supragenericorum Plantarum Vascularium – C. University of Maryland. [dostęp 2015-08-20].
- ↑ a b Korall, P., D.S. Conant, J.S. Metzgar, H. Schneider, and K.M. Pryer. 2007. A molecular phylogeny of scaly tree ferns (Cyatheaceae). American Journal of Botany 94(5): 873-886.
- ↑ a b David J. Mabberley , Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 261, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .
- ↑ K.U.Kramer, P.S. Green (red.): The Families and Genera of Vascular Plants. I. Pteridophytes and Gymnosperms. Berlin, Heidelberg, New York, London, Paris, Tokyo, Hongkong, Barcelona: Springer-Verlag, 1990, s. 98-99. ISBN 0-387-51794-4.
- ↑ Smith, A. R., K. M. Pryer, E. Schuettpelz, P. Korall, H. Schneider & P. G. Wolf: A classification for extant ferns. Taxon 55(3): 705–731, 2006. [dostęp 2010-12-22]. (ang.).
- ↑ Adrian Tejedor, Gloria Calatayud. Eleven New Scaly Tree Ferns (Cyathea: Cyatheaceae) from Peru. „American Fern Journal”. 107, 3, s. 156-191, 2017. DOI: 10.1640/0002-8444-107.3.156.