Olejówka

Olejówka
	Protoxerus
	Forsyth Major, 1893
	; Przedstawiciel rodzaju – olejówka leśna (P. stangeri)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	gryzonie
Podrząd	wiewiórkokształtne
Rodzina	wiewiórkowate
Podrodzina	afrowiórki
Plemię	olejówki
Rodzaj	olejówka
	Typ nomenklatoryczny
	Sciurus stangeri Waterhouse, 1842
Synonimy
	Myrsilus O. Thomas, 1909; Allosciurus Conisbee, 1953;
	Myrsilus O. Thomas, 1909; Allosciurus Conisbee, 1953;
Podrodzaje i gatunki
	2 podrodzaje i 2 gatunki – zobacz opis w tekście
	2 podrodzaje i 2 gatunki – zobacz opis w tekście
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Olejówka^[4] (Protoxerus) – rodzaj ssaków z podrodziny afrowiórek (Xerinae) w obrębie rodziny wiewiórkowatych (Sciuridae).

Zasięg występowania

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Afryce^[5]^[6]^[7].

Morfologia

Długość ciała (bez ogona) 240–305 mm, długość ogona 298–308 mm; masa ciała 415–761 g^[6]^[8].

Systematyka

Rodzaj zdefiniował w 1893 roku szwajcarski zoolog Charles Immanuel Forsyth Major na łamach Proceedings of the Zoological Society of London^[1]. Forsyth Major wymienił trzy gatunki – Sciurus ebii Temminck, 1853, Macroxus aubinnii J.E. Gray, 1873 i Sciurus stangeri Waterhouse, 1842 – nie wskazując gatunku typowego; w ramach późniejszego oznaczenia w 1898 roku angielski zoolog Oldfield Thomas na typ nomenklatoryczny wyznaczył olejówkę leśną (P. stangeri)^[9].

Etymologia

Protoxerus: gr. πρωτο- prōto- ‘pierwszy, nowy’; rodzaj Xerus Hemprich & Ehrenberg, 1833 (afrowiórka)^[10].
Myrsilus: Myrsilos (gr. Μυρσιλος Mursilos), król Lidii^[11]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Macroxus aubinnii J.E. Gray, 1873.
Allosciurus: gr. αλλος allos ‘inny, dziwny’; rodzaj Sciurus Linnaeus, 1758 (wiewiórka)^[3].

Podział systematyczny

Do rodzaju należą następujące gatunki zgrupowane w dwóch podrodzajach^[12]^[8]^[5]^[4]:

Protoxerus Forsyth Major, 1893
- Protoxerus stangeri (Waterhouse, 1842) – olejówka leśna
Allosciurus Conisbee, 1953
- Protoxerus aubinnii (J.E. Gray, 1873) – olejówka wąskoogonowa

Uwagi

↑ Młodszy homonim Myrsilus Stål, 1866 (Hemiptera).
↑ Nowa nazwa dla Myrsilus O. Thomas, 1909.

Przypisy

↑ ^a ^b Ch.I. Forsyth Major. On some Mioceue Squirrels, with Remarks on the Dentition and Classification of the Sciurinæ. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 61, s. 189, 1893. (ang.).
↑ O. Thomas. The generic arrangement of the African Squirrels. „The Annals and Magazine of Natural History”. Eighth Series. 3 (18), s. 470, 1909. (ang.).
↑ ^a ^b L.R. Conisbee: A List of the Names Proposed for Genera and Subgenera of Recent Mammals, from the Publication of T. S. Palmer’s Index Generum Mammalium, 1904 to the End of 1951. London: The Trustees of the British Museum, 1953, s. 7. (ang.).
↑ ^a ^b Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 207. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ ^a ^b C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 610. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
↑ ^a ^b J. Koprowski, E. Goldstein, K. Bennett & C. Pereira: Family Sciuridae (Tree, Flying and Ground Squirrels, Chipmunks, Prairie Dogs and Marmots). W: D.E. Wilson, T.E. Lacher, Jr & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 6: Lagomorphs and Rodents I. Barcelona: Lynx Edicions, 2016, s. 829–830. ISBN 978-84-941892-3-4. (ang.).
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Protoxerus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-12-23].
↑ ^a ^b Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 391. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
↑ O. Thomas. On the mammals obtained by Mr. A. Whyte in Nyasaland, and presented to the British Museum by Sir H. H. Johnston, K.C.B.; being a fifth contribution to the mammal-fauna of Nyasaland. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1897 (4), s. 933, 1898. (ang.).
↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 586, 1904. (ang.).
↑ E.C. Jaeger: Source-book of biological names and terms. Wyd. 3 (Revised second printing). Springfield: Charles C. Thomas, 1959, s. 161. (ang.).
↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-10-20]. (ang.).

[2] Młodszy homonim Myrsilus Stål, 1866 (Hemiptera).

[4] Nowa nazwa dla Myrsilus O. Thomas, 1909.

[Forsyth-1] Ch.I. Forsyth Major. On some Mioceue Squirrels, with Remarks on the Dentition and Classification of the Sciurinæ. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 61, s. 189, 1893. (ang.).

[tho09-3] O. Thomas. The generic arrangement of the African Squirrels. „The Annals and Magazine of Natural History”. Eighth Series. 3 (18), s. 470, 1909. (ang.).

[Conisbee-5] L.R. Conisbee: A List of the Names Proposed for Genera and Subgenera of Recent Mammals, from the Publication of T. S. Palmer’s Index Generum Mammalium, 1904 to the End of 1951. London: The Trustees of the British Museum, 1953, s. 7. (ang.).

[Cichocki&inni-6] Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 207. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[Burgin&inni-7] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 610. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).

[Koprowski&inni-8] J. Koprowski, E. Goldstein, K. Bennett & C. Pereira: Family Sciuridae (Tree, Flying and Ground Squirrels, Chipmunks, Prairie Dogs and Marmots). W: D.E. Wilson, T.E. Lacher, Jr & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 6: Lagomorphs and Rodents I. Barcelona: Lynx Edicions, 2016, s. 829–830. ISBN 978-84-941892-3-4. (ang.).

[Wilson&Reeder-9] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Protoxerus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-12-23].

[amw-10] Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 391. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).

[tho98-11] O. Thomas. On the mammals obtained by Mr. A. Whyte in Nyasaland, and presented to the British Museum by Sir H. H. Johnston, K.C.B.; being a fifth contribution to the mammal-fauna of Nyasaland. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1897 (4), s. 933, 1898. (ang.).

[Palmer-12] T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 586, 1904. (ang.).

[jae-13] E.C. Jaeger: Source-book of biological names and terms. Wyd. 3 (Revised second printing). Springfield: Charles C. Thomas, 1959, s. 161. (ang.).

[mdd-14] N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-10-20]. (ang.).

[1]

[a]

[2]

[b]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]