Olej wiesiołkowy

Olej wiesiołkowy (Oleum Oenotherae, olej z wiesiołka dwuletniego) sporządzany z nasion jest stosowany w lecznictwie i do wyrobu kosmetyków, zwykle dostępny w formie doustnych kapsułek^[1], poza tym jest to ważny składnik suplementów diety^[2].

Wiesiołek dwuletni jest rośliną rodzimą dla Ameryki Północnej, ale występuje zdziczały w wielu rejonach świata, także w Polsce. Młode liście, pędy, zielone strąki oraz korzenie są jadalne^[3]. Wiesiołek był ważnym składnikiem diety rdzennych mieszkańców Ameryki, wykorzystywali go oni także w ziołolecznictwie. Nasiona zawierają 15-20% olejów, w tym 7-10% kwasu gamma linolenowego, który jest rzadki u roślin^[4] (spotykany poza tym w oleju z ogórecznika lekarskiego^[2]).

Zastosowanie

Pomimo faktu, że olej z wiesiołka jest powszechnie stosowany w leczeniu różnych dolegliwości, np. skórnych, brak jest jednoznacznych dowodów klinicznych na skuteczność doustnej suplementacji olejem z wiesiołka, przy leczeniu lub wspomaganiu jakichkolwiek przypadłości zdrowotnych^[5]. Możliwe, że ma on działanie przeciwzapalne i antyalergiczne^[5].

Olej z wiesiołka jest nieskuteczny przy leczeniu egzemy^[6], nie łagodzi on objawów zespołu napięcia przedmiesiączkowego^[7].

Niejednoznaczne są badania dotyczące wpływu oleju na bóle piersi, wydaje się on łagodzić objawy u niektórych pacjentek, stosowany w dawce 3 g dziennie przez okres 6 miesięcy^[5].

Ograniczone dowody wskazują na możliwą skuteczność oleju w następujących dolegliwościach^[5]:

Atopowe zapalenie skóry - dawka 320 mg oleju dziennie przez 8 tygodni wydaje się łagodzić objawy u dzieci w wieku 12-15 lat^[8].
Menopauza - dawka 1000 mg oleju dziennie przez 6 tygodni łagodzi nieco uderzenia gorąca, związane z menopauzą, u kobiet w wieku 45-59 lat^[9].
Neuropatia cukrzycowa - słabe dowody sugerują, że olej może być skuteczny jako dodatek do standardowej terapii, w łagodnych przypadkach neuropatii^[10].
Reumatoidalne zapalenie stawów - w dawkach większych niż 1400 mg dziennie, łagodzi objawy, małe dawki rzędu 500 mg dziennie są nieskuteczne^[11].

Ponadto jako dodatkowa suplementacja, olej z wiesiołka wraz z innymi wielonienasyconymi kwasami tłuszczowymi i witaminą E (400 mg oleju z ryb, 100 mg oleju z wiesiołka, 29 mg DHA, 10 mg kwas gamma-linolenowy, 1,8 mg witamina E) łagodzi objawy ADHD u dzieci w wieku 12 lat^[10].

Dawkowanie

Dzieci powyżej 12. roku życia, dorośli i starsi: pojedyncza dawka doustna 2 g oleju, dzienna dawka 4-6 g^[12].

Interakcje z lekami

Możliwe negatywne interakcje z lekami przeciwpłytkowymi^[5]. Zaleca się ostrożność przy stosowaniu fenotiazyny^[13].

Przeciwwskazania

Nadwrażliwość na substancje czynne.
Ciąża i karmienie piersią^[14].
Dzieci poniżej 12. roku życia.
Pacjenci z zaburzeniami krwawienia lub zażywający antykoagulanty.
Pacjenci oczekujący operacji.
Pacjenci cierpiący na zaburzenia napadowe.

Skutki uboczne

Olej z wiesiołka jest zwykle dobrze tolerowany, stosowany w krótkich okresach czasu. Nie zaleca się stosować go dłużej niż rok, w związku ze zwiększonym ryzykiem stanów zapalnych, zakrzepicy i immunosupresji. Brak zanotowanych poważnych skutków ubocznych. Z zanotowanych^[15]:

Przypisy

↑ Evening Primrose Oil | NCCIH [online], NCCIH [dostęp 2017-02-06] (ang.).
↑ ^a ^b Marta Mitek, Krzysztof Leszczyński (red.): Wybrane zagadnienia z technologii żywności pochodzenia roślinnego. Warszawa: Wydawnictwo SGGW, 2014, s. 179. ISBN 978-83-7583-576-2.
↑ ŁukaszŁ. Łuczaj ŁukaszŁ., Dzikie rośliny jadalne Polski. Przewodnik survivalowy, Chemigrafia, 2004 [zarchiwizowane 2017-12-29] .
↑ KarolinaK. Śliwa KarolinaK., ElżbietaE. Sikora ElżbietaE., JanJ. Ogonowski JanJ., Kosmetyki do pielęgnacji skóry atopowej, „Wiadomości Chemiczne”, 65 (7–8), 2011, s. 651-673 [dostęp 2023-09-17] .
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Sarah E.S.E. Edwards Sarah E.S.E. i inni, Phytopharmacy: An Evidence-Based Guide to Herbal Medicinal Products, John Wiley & Sons, 27 kwietnia 2015, ISBN 978-1-118-54356-6 [dostęp 2017-02-06] (ang.).
↑ Joel T.M.J.T.M. Bamford Joel T.M.J.T.M. i inni, Oral evening primrose oil and borage oil for eczema, „Cochrane Database of Systematic Reviews”, 2020 (12), 2013, DOI: 10.1002/14651858.CD004416.pub2, PMID: 23633319, PMCID: PMC8105655 [dostęp 2023-09-17] (ang.).
↑ GiuliaG. Dante GiuliaG., FabioF. Facchinetti FabioF., Herbal treatments for alleviating premenstrual symptoms: a systematic review, „Journal of Psychosomatic Obstetrics & Gynecology”, 32 (1), 2011, s. 42–51, DOI: 10.3109/0167482X.2010.538102 [dostęp 2023-09-17] (ang.).
↑ Bo YoungB.Y. Chung Bo YoungB.Y. i inni, Dose-Dependent Effects of Evening Primrose Oil in Children and Adolescents with Atopic Dermatitis, „Annals of Dermatology”, 25 (3), 2013, s. 285, DOI: 10.5021/ad.2013.25.3.285, PMID: 24003269, PMCID: PMC3756191 [dostęp 2023-09-17] (ang.).
↑ FarahF. Farzaneh FarahF. i inni, The effect of oral evening primrose oil on menopausal hot flashes: a randomized clinical trial, „Archives of Gynecology and Obstetrics”, 288 (5), 2013, s. 1075–1079, DOI: 10.1007/s00404-013-2852-6 [dostęp 2023-09-17] (ang.).
↑ ^a ^b DianeD. Stonemetz DianeD., A Review of the Clinical Efficacy of Evening Primrose, „Holistic Nursing Practice”, 22 (3), 2008, s. 171–174, DOI: 10.1097/01.HNP.0000318026.45527.07 [dostęp 2023-09-17] (ang.).
↑ MelainieM. Cameron MelainieM. i inni, Evidence of effectiveness of herbal medicinal products in the treatment of arthritis. Part 2: Rheumatoid arthritis, „Phytotherapy Research”, 23 (12), 2009, s. 1647–1662, DOI: 10.1002/ptr.3006 [dostęp 2023-09-17] (ang.).
↑ Community herbal monograph on Oenothera biennis L.; Oenothera lamarckiana L., oleum.
↑ Elizabeth M.E.M. Williamson Elizabeth M.E.M., SamuelS. Driver SamuelS., KarenK. Baxter KarenK., Stockley's Herbal Medicines Interactions: A Guide to the Interactions of Herbal Medicines, Pharmaceutical Press, 2013, ISBN 978-0-85711-026-8 [dostęp 2017-02-06] (ang.).
↑ Bazylko, Agnieszka. "Substancje roślinne, wskazania i przeciwwskazania do stosowania w czasie ciąży i przygotowania do porodu." Farm Pol 66.7 (2010): 478-483.
↑ ZoëZ. Gardner ZoëZ., MichaelM. McGuffin MichaelM., American Herbal Products Association’s Botanical Safety Handbook, Second Edition, CRC Press, 15 marca 2013, ISBN 978-1-4665-1694-6 [dostęp 2017-02-06] (ang.).

Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.

[1] Evening Primrose Oil | NCCIH [online], NCCIH [dostęp 2017-02-06] (ang.).

[mitek-2] Marta Mitek, Krzysztof Leszczyński (red.): Wybrane zagadnienia z technologii żywności pochodzenia roślinnego. Warszawa: Wydawnictwo SGGW, 2014, s. 179. ISBN 978-83-7583-576-2.

[3] ŁukaszŁ. Łuczaj ŁukaszŁ., Dzikie rośliny jadalne Polski. Przewodnik survivalowy, Chemigrafia, 2004 [zarchiwizowane 2017-12-29] .

[4] KarolinaK. Śliwa KarolinaK., ElżbietaE. Sikora ElżbietaE., JanJ. Ogonowski JanJ., Kosmetyki do pielęgnacji skóry atopowej, „Wiadomości Chemiczne”, 65 (7–8), 2011, s. 651-673 [dostęp 2023-09-17] .

[:0-5] Sarah E.S.E. Edwards Sarah E.S.E. i inni, Phytopharmacy: An Evidence-Based Guide to Herbal Medicinal Products, John Wiley & Sons, 27 kwietnia 2015, ISBN 978-1-118-54356-6 [dostęp 2017-02-06] (ang.).

[6] Joel T.M.J.T.M. Bamford Joel T.M.J.T.M. i inni, Oral evening primrose oil and borage oil for eczema, „Cochrane Database of Systematic Reviews”, 2020 (12), 2013, DOI: 10.1002/14651858.CD004416.pub2, PMID: 23633319, PMCID: PMC8105655 [dostęp 2023-09-17] (ang.).

[7] GiuliaG. Dante GiuliaG., FabioF. Facchinetti FabioF., Herbal treatments for alleviating premenstrual symptoms: a systematic review, „Journal of Psychosomatic Obstetrics & Gynecology”, 32 (1), 2011, s. 42–51, DOI: 10.3109/0167482X.2010.538102 [dostęp 2023-09-17] (ang.).

[8] Bo YoungB.Y. Chung Bo YoungB.Y. i inni, Dose-Dependent Effects of Evening Primrose Oil in Children and Adolescents with Atopic Dermatitis, „Annals of Dermatology”, 25 (3), 2013, s. 285, DOI: 10.5021/ad.2013.25.3.285, PMID: 24003269, PMCID: PMC3756191 [dostęp 2023-09-17] (ang.).

[9] FarahF. Farzaneh FarahF. i inni, The effect of oral evening primrose oil on menopausal hot flashes: a randomized clinical trial, „Archives of Gynecology and Obstetrics”, 288 (5), 2013, s. 1075–1079, DOI: 10.1007/s00404-013-2852-6 [dostęp 2023-09-17] (ang.).

[:1-10] DianeD. Stonemetz DianeD., A Review of the Clinical Efficacy of Evening Primrose, „Holistic Nursing Practice”, 22 (3), 2008, s. 171–174, DOI: 10.1097/01.HNP.0000318026.45527.07 [dostęp 2023-09-17] (ang.).

[11] MelainieM. Cameron MelainieM. i inni, Evidence of effectiveness of herbal medicinal products in the treatment of arthritis. Part 2: Rheumatoid arthritis, „Phytotherapy Research”, 23 (12), 2009, s. 1647–1662, DOI: 10.1002/ptr.3006 [dostęp 2023-09-17] (ang.).

[12] Community herbal monograph on Oenothera biennis L.; Oenothera lamarckiana L., oleum.

[13] Elizabeth M.E.M. Williamson Elizabeth M.E.M., SamuelS. Driver SamuelS., KarenK. Baxter KarenK., Stockley's Herbal Medicines Interactions: A Guide to the Interactions of Herbal Medicines, Pharmaceutical Press, 2013, ISBN 978-0-85711-026-8 [dostęp 2017-02-06] (ang.).

[14] Bazylko, Agnieszka. "Substancje roślinne, wskazania i przeciwwskazania do stosowania w czasie ciąży i przygotowania do porodu." Farm Pol 66.7 (2010): 478-483.

[15] ZoëZ. Gardner ZoëZ., MichaelM. McGuffin MichaelM., American Herbal Products Association’s Botanical Safety Handbook, Second Edition, CRC Press, 15 marca 2013, ISBN 978-1-4665-1694-6 [dostęp 2017-02-06] (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]