Omacnica spichrzanka
| ||
| Plodia interpunctella | ||
| (Hüfbner, 1816) | ||
 Imago | ||
| Systematyka | ||
| Domena | eukarionty | |
| Królestwo | zwierzęta | |
| Typ | stawonogi | |
| Gromada | owady | |
| Podgromada | uskrzydlone | |
| Rząd | motyle | |
| Rodzina | omacnicowate | |
| Gatunek | omacnica spichrzanka | |
Omacnica spichrzanka (Plodia interpunctella), potocznie: mól spożywczy lub mól kuchenny – motyl nocny (ćma) z rodziny omacnicowatych, szkodnik domowy. Żeruje zwłaszcza na suchych pokarmach, takich jak cukier, kasza, mąka i otręby.
- Pokrój
Skrzydła o rozpiętości 14–18 mm, przednie w nasadowej części żółtawe, pozostała część jest brunatnoczerwona z szaroniebieskimi, poprzecznymi paskami lub ciemnoczerwona, tylne szaroniebieskie, przeświecające. Jaja białe, okrągłe, o wymiarach 0,6×0,4 mm. Głowa gąsienic brązowa, ciało białe, w miarę rozwoju nabiera barwy czerwonej, zielonej, pomarańczowej, w zależności od spożywanego pokarmu. Poczwarka brązowa o długości 7 mm, w mocnym oprzędzie[1].
- Cykl życia
Dorosła forma aktywna nocą, żyje w temperaturze pokojowej około 14 dni, nie pobiera pokarmu[1]. Jaja (od 40 do 400, średnio 170)[2] składane są na pokarm (głównie produkty sypkie)[1] pojedynczo, w łańcuchach lub w grupkach[2]. Gąsienice wykluwają się w temperaturze pokojowej po około 8–10 dniach, żerują w produktach spożywczych w oprzędach z lepkiej nici, która zbiera produkty sypkie w bryły[1]. Okres larwalny obejmujący 5 stadiów i w zależności od warunków trwa od 13 do 288 dni. Gąsienice potrafią przegryźć opakowanie z folii polietylenowej o grubości 0,7 mm[2]. Badania wskazują, że symbiotyczne bakterie jelitowe larw potrafią w pewnym stopniu rozkładać polietylen[3].
W optymalnych warunkach okres żerowania gąsienic trwa 3 tygodnie, w niesprzyjających warunkach mogą zapaść w diapauzę. Przepoczwarczenie następuje w trudno dostępnych miejscach (szpary, zgięcia opakowań). Poczwarki trwają 11–13 dni[1].
- Występowanie
Gatunek stosunkowo wytrzymały na niskie temperatury, umie przetrwać w nieogrzewanych pomieszczeniach. Spotykana w zakładach produkujących artykuły spożywcze (młyny, piekarnie, magazyny, sklepy) oraz w mieszkaniach. Żeruje na ziarnach zbóż i ich przetworach, wyrobach cukierniczych, nasionach roślin, ziołach, czekoladzie, paszach, orzechach, suszonych warzywach i owocach. Produkty, na których żeruje, zanieczyszcza odchodami, przędzą i martwymi owadami[1].
- Zwalczanie
W zakładach przemysłowych dezynsekcje środkami chemicznymi lub za pomocą promieni podczerwonych i ultrafioletowych, w warunkach domowych możliwe wymrażanie (–15 °C) i wygrzewanie (50–52 °C). Zanieczyszczone produkty sypkie należy przesiać, a w razie dużych zanieczyszczeń wyrzucić lub przeznaczyć na karmę dla ptaków[4][5].
Galeria[edytuj | edytuj kod]
Jaja
Gąsienica
Poczwarka w oprzędzie
Kopulująca para
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f Edyta Siemińska: Omacnica Spichrzanka – Plodia interpunctella Hübner (pol.). Carsekt Sp. z o.o.. [dostęp 2015-04-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)].
- ↑ a b c Stanisław Ignatowicz: Omacnica spichrzanka (pol.). [dostęp 2015-04-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-04-17)].
- ↑ J. Yang i inni, Evidence of polyethylene biodegradation by bacterial strains from the guts of plastic-eating waxworms. Environ. Sci. Tech., 48 (2014), pp. 13776–13784.
- ↑ Zwalczanie szkodników w przetworach zbożowych (pol.). [dostęp 2015-04-10].
- ↑ Mklik mączny (pol.). [dostęp 2015-04-10].